Οι τρεις “γραμμές” για το Κόσοβο στο Συμβούλιο της Ευρώπης, η προσέγγιση Τσίπρα και η απόκλιση από την οπτική Κασσελάκη

Μπορεί η κοινοβουλευτική συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης να άναψε το πράσινο φως για την ένταξη του Κοσσυφοπεδίου (τελική απόφαση θα ληφθεί τον Μάϊο από την Επιτροπή των Υπουργών Εξωτερικών) σε μια ιστορική ψηφοφορία (131 μέλη ψήφισαν υπέρ της ένταξης του Κοσσυφοπεδίου, 29 καταψήφισαν και 11 απείχαν από την ψηφοφορία), ανέδειξε, ωστόσο, τρεις διαφορετικές εσωτερικές προσεγγίσεις-“γραμμές” που υπερβαίνουν αυτό καθ΄ αυτό το ζήτημα και αγγίζουν την στάση της Ελλάδας τόσο στα εθνικά όσο και σε μεγάλα γεωπολιτικά θέματα που μας αφορούν.

Η πρώτη και πλειοψηφούσα προσέγγιση εκπροσωπήθηκε από την εισήγηση της Ντόρας Μπακογιάννη και ουσιαστικά υιοθετεί σε πολύ μεγάλο βαθμό την κρατούσα αντίληψη των ΗΠΑ και της Γερμανίας για τα δυτικά Βαλκάνια. Γι΄ αυτό, άλλωστε, και προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Βελιγραδίου και την επιθετική ρητορική του Αλεξάντερ Βούτσιτς κατά της πρώην υπουργού Εξωτερικών.

Η δεύτερη ήταν η “γραμμή” της καταψήφισης (μεταξύ των 29 ήταν και η ψήφος της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ Νίνας Κασιμάτη εκπροσωπώντας, προφανώς, την προσέγγιση της ηγεσίας του κόμματος) που επιχειρεί να αποκόψει εντελώς το Κόσοβο από την ένταξή του στο Συμβούλιο και την γενικότερη ευρωπαϊκή προοπτική του. Η αντίληψη αυτή επικαλείται -καθ΄ ημάς- συχνά το Κυπριακό και θεωρεί πως ότι συμβεί στο Κόσοβο θα επηρεάσει αρνητικά την Κύπρο. Οι γνωρίζοντες, ωστόσο, επισημαίνουν πως στο Κυπριακό υπάρχουν νομικού τύπου κατοχυρώσεις με ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που διαχωρίζουν σημαντικά την μείζονα αυτή εκκρεμότητα.

Η τρίτη άποψη ήταν αυτή που εκφράστηκε (με αποχή) κατά κύριο λόγο από την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα και με την οποία ταυτίστηκε και ο Γιώργος Παπανδρέου. Πρόκειται έμμεσα για την “γραμμή Πρεσπών”, ήτοι μία περισσότερο πολιτική οπτική που αποσκοπεί να δώσει επαρκή χρόνο για μία πιθανή διευθέτηση στο μέλλον με έναν έντιμο συμβιβασμό και αμοιβαίες υποχωρήσεις του Κούρτι και του Βούτσιτς. Λαμβάνει, δε, υπόψη πως αφενός δεν πρέπει να επικροτείται η παραβίαση στοιχειωδών κανόνων από τους Αλβανούς του Κοσόβου (όπως στην περίπτωση της μη αναγνώρισης της Ένωσης Σερβικών Δήμων κ.ά), αφετέρου δεν πρέπει να απομονώνεται το Βελιγράδι και να εξωθούνται έμμεσα οι Σέρβοι της Βοσνίας στην κήρυξη αυτονομίας, κάτι που θα τίναζε στον αέρα ακόμα και την σημερινή εύθραυστη ισορροπία στην περιοχή και θα έθετε εν αμφιβόλω ακόμα και τα σύνορα στα Δυτικά Βαλκάνια.

«Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις για την ειρήνη. Όλες οι αποφάσεις που μας πάνε μπροστά, είναι δύσκολες και έχουν πολιτικό κόστος. Η καταπολέμηση του εθνικισμού έχει κόστος. Η αντιμετώπιση της ακινησίας, έχει κόστος. Αλλά αξίζει τον κόπο» τόνισε ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Έκθεση Μπακογιάννη “Περί ένταξης Κοσόβου στον οργανισμό”.

Σύμφωνα με την ανάγνωση αρκετών, η ομιλία Τσίπρα στο Συμβούλιο της Ευρώπης για το Κόσοβο ήρθε ως συνέχεια της παρέμβασής του στο Forum των Δελφών και επιχειρεί να αναδείξει την συνέχιση της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που έχει υπηρετήσει η Ελλάδα από την εποχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή και, μετά, του Ανδρέα Παπανδρέου έως και την νεότερη περίοδο (Κ. Σημίτης, Γ. Παπανδρέου, Α. Τσίπρας). Αυτός φαίνεται πως είναι και ο νέος ρόλος του πρώην πρωθυπουργού που θα ενισχυθεί το επόμενο διάστημα και θα αξιοποιήσει ως μέσο και το Ινστιτούτο που ιδρύεται άμεσα και θα έχει ως επικεφαλής τον έμπειρο διπλωματικό σύμβουλο του πρώην πρωθυπουργού (από την περίοδο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ) Βαγγέλη Καλπαδάκη.

Εύκολα διαπιστώνει κανείς πως αυτός ο ρόλος ( που θα γίνει ακόμα ευκρινέστερος και σε παρεμβάσεις το επόμενο διάστημα σχετικά με τα ελληνοτουρκικά αλλά και την κρίση στη Μέση Ανατολή) βρίσκεται σε απόκλιση από τις διάσπαρτες θέσεις που διατυπώθηκαν το τελευταίο διάστημα από τον Στέφανο Κασσελάκη.

Η οπτική του τελευταίου είναι περισσότερο μία οπτική από την…Ουάσιγκτον με τάση γεωπολιτικού μανιχαϊσμού. Όταν, για παράδειγμα, χαρακτηρίζει το ΝΑΤΟ “ιερή συμμαχία”(κάτι σαν μετεξέλιξη της παλαιάς “συμμαχίας των προθύμων” του Τζορτζ Μπους κατά του Ιράκ), παραγνωρίζοντας μάλιστα τον αρνητικό συμβολισμό που έχει ο συγκεκριμένος όρος για τον εθνικό απελευθερωτικό μας αγώνα*, είναι σαν να υιοθετεί την πάγια αμερικανική θέση για έναν άξονα του κακού (Ρωσία, Ιράν, Κίνα) απέναντι στη Δύση. Όσα διατυπώθηκαν τις τελευταίες μέρες από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ δεν απέχουν μόνο από τις παλαιότερες θέσεις του κόμματος και σχεδόν ταυτίζονται σε αρκετά σημεία με αυτές της κυβέρνησης αλλά προκαλούν ρήγμα στο βασικό δόγμα της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής.

Αυτό που δίνει ιστορικά το δικαίωμα και την ευελιξία στην Ελλάδα να κρατά ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας με τον κόσμο, να μην αμφισβητεί την ένταξή της στο δυτικό μπλοκ αλλά, από την άλλη, να μπορεί να αξιοποιεί ad hoc και συνολικά τον ρόλο της ως γέφυρα επικοινωνίας και ως διαμεσολαβητή όπου αυτό μπορεί να προκύψει.

Τσίπρας για τη Γάζα: «Φοβάμαι ότι όσον αφορά στη Μέση Ανατολή, η Ευρώπη δεν βρίσκεται στη σωστή πλευρά της ιστορίας» τόνισε ο πρώην πρωθυπουργός αφού όπως υπογράμμισε με νόημα: «μιλάμε, εδώ, κάθε μέρα για ανθρώπινα δικαιώματα και διεθνές δίκαιο στην Ευρώπη, αλλά λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορά μας, στην Παλαιστίνη, 33.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από τις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις, το 70% των οποίων –λέει ο κ. Borel– είναι αθώοι πολίτες, άμαχοι».

Ολόκληρη η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα στη συζήτηση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης Συμβουλίου της Ευρώπης για την κατάσταση στην Γάζα και στην Μέση Ανατολή:

Στις 13 Νοεμβρίου 1973, ο Willy Brandt ήταν ο πρώτος αρχηγός κυβέρνησης που μίλησε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εδώ, στο Στρασβούργο.

Τα πρώτα του λόγια σε εκείνη την ιστορική ομιλία, ΠΡΟΤΟΥ μιλήσει για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, αφορούσαν τη Μέση Ανατολή.

Είπε τα εξής:

«Η τραγωδία στη Μέση Ανατολή –που είναι τόσο κοντά μας όχι μόνο γεωγραφικά αλλά και πολιτισμικά και ιστορικά– επιβάλλει να μιλήσω – να πάρω θέση – ως Γερμανός και ως Ευρωπαίος.

Η διαμάχη αυτή είναι μια πρόκληση και για την Ευρώπη. Αυτό που συμβαίνει σε αυτήν την ταραγμένη γειτονική περιοχή, μας επηρεάζει άμεσα.

Επομένως, η Ευρώπη πρέπει, εφόσον μπορεί, να συμβάλλει στην επίλυση αυτού του προβλήματος. Και αυτό μπορεί να το κάνει μόνο με τη στενότερη δυνατή συνεργασία».

Αγαπητοί συνάδελφοι, φοβάμαι ότι όσον αφορά στη Μέση Ανατολή, η Ευρώπη δεν βρίσκεται στη “σωστή πλευρά της ιστορίας”.

Μιλάμε, εδώ, κάθε μέρα για ανθρώπινα δικαιώματα και διεθνές δίκαιο στην Ευρώπη, αλλά λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορά μας, στην Παλαιστίνη, 33.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από τις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις, το 70% των οποίων –λέει ο κ. Borel– είναι αθώοι πολίτες, άμαχοι.

Συντελείται μια ανθρωπιστική κρίση που αφορά πάνω από 2 εκατομμύρια ανθρώπους.

Η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση και καταδικάζουμε απερίφραστα τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.

Αλλά αυτό που συμβαίνει τώρα, με χιλιάδες παιδιά να σκοτώνονται, θα τροφοδοτήσει τον εξτρεμισμό για ολόκληρες γενιές, οδηγώντας σε πολύ λιγότερη –όχι περισσότερη– ασφάλεια για την περιοχή και για τους Ισραηλινούς.

Καταδικάζουμε τις ιρανικές επιθέσεις και την στήριξη του Ιράν στη Χαμάς.

Αλλά αν το Ισραήλ επιλέξει να απαντήσει στρατιωτικά, όπως έκανε στη Δαμασκό, η κλιμάκωση είναι δεδομένη και εκατομμύρια άνθρωποι θα κινδυνεύσουν.

Αν όντως υποστηρίζουμε αυτά που λέμε και αν πραγματικά πιστεύουμε αυτά που λέμε, οφείλουμε –με πολύ ξεκάθαρο τρόπο– να δηλώσουμε ότι πρέπει να υπάρξει άμεση και μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα με επιστροφή όλων των ομήρων.

Πρέπει να τοποθετηθούμε ξεκάθαρα ενάντια σε οποιαδήποτε στρατιωτική κλιμάκωση.

Πρέπει να υποστηρίξουμε τον τερματισμό της κατοχής και την επανέναρξη αξιόπιστων συνομιλιών για λύση δύο κρατών.

Στη βάση των συνόρων του 1967, με την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα ενός Παλαιστινιακού κράτους, που θα ζει ειρηνικά με το Ισραήλ.

Και η ΕΕ οφείλει –επιτέλους– να πάρει θέση και να προωθήσει μια ειρηνευτική διάσκεψη, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει –όπως δήλωσαν οι Πρωθυπουργοί της Ισπανίας και της Ιρλανδίας– την προοπτική αναγνώρισης παλαιστινιακού κράτους επί τη βάσει της λύσης, με διεθνείς εγγυήσεις και για το Ισραήλ.

Αν συνεχίσουμε να παίζουμε με τις λέξεις ή να παρεμποδίζουμε τον ελεύθερο διάλογο για το μεσανατολικό, όπως είδαμε να γίνεται στη Γερμανία, τότε στέλνουμε μήνυμα σε όλον τον κόσμο ότι οι ευρωπαϊκές αξίες δεν συνιστούν τίποτα περισσότερο από υποκρισία.

Στέλνουμε το μήνυμα ότι οι κανόνες μας, βασίζονται σε δύο μέτρα και δύο σταθμά.

Η αλήθεια είναι μία.

Είτε οι ευρωπαϊκές αξίες ισχύουν παντού, είτε δεν είναι αξίες.

*Η Ιερή Συμμαχία Πρωσίας, Αυστρίας, Ρωσίας ήταν αυτή που αντιμετώπισε αρνητικά τον ελληνικό εθνικό απελευθερωτικό αγώνα. Οι εκπρόσωποί της,μάλιστα, αρνήθηκαν να δεχθούν την ελληνική αντιπροσωπεία υπό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και τον Παλαιών Πατρών Γερμανό στη σύνοδο της Βερόνας, ενώ γνωστές είναι και οι θέσεις του διαβήτου Μετερνιχ για την Ελληνική Επανάσταση.