Σουηδία:Επίσημα μέλος του ΝΑΤΟ- Τι σημαίνει για τη συμμαχία- Η αντίδραση της Ρωσίας- Μήνυμα Μπάιντεν

Μέλος του ΝΑΤΟ είναι και επίσημα η Σουηδία η οποία μετά από δύο αιώνες εγκαταλείπει τη στάση της ουδετερότητας και γίνεται το 32ο μέλος της Συμμαχίας. «Είναι επίσημο – Η Σουηδία είναι πλέον το 32ο μέλος του ΝΑΤΟ, παίρνοντας τη θέση που δικαιούται στο τραπέζι μας» τονίζει ο Γενικός Γραμματέας της Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ.

Σημειώνει ότι «η ένταξη της Σουηδίας κάνει το ΝΑΤΟ ισχυρότερο, τη Σουηδία πιο ασφαλή και ολόκληρη τη Συμμαχία πιο ασφαλή. Ανυπομονώ να υψώσω τη σημαία τους στην έδρα του ΝΑΤΟ τη Δευτέρα».

It’s official – #Sweden is now the 32nd member of #NATO, taking its rightful place at our table. Sweden’s accession makes NATO stronger, Sweden safer, and the whole Alliance more secure. I look forward to raising their flag at NATO HQ on Monday.

— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) March 7, 2024

Η ανακοίνωση για την επίσημη ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ έγινε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, στη δήλωση της οποίας αναφέρεται ότι “πληρούνται οι προϋποθέσεις” για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Welcome to NATO, Sweden! pic.twitter.com/gz9jQYEB92

— Ulrike Franke (@RikeFranke) March 7, 2024

Η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα τεθεί σε ισχύ αμέσως μόλις κατατεθούν τα επίσημα έγγραφα, κάτι που ο Κρίστερσον θα κάνει σε επίσημη τελετή με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, επιβεβαίωσε η σουηδική κυβέρνηση.

Η Σουηδία είναι μια ισχυρή δημοκρατία με έναν εξαιρετικά ικανό στρατό που μοιράζεται τις αξίες και το όραμά μας για τον κόσμο”, αναφέρεται στην ενημέρωση του Λευκού Οίκου. “Το να έχουμε τη Σουηδία σύμμαχο στο ΝΑΤΟ θα κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους μας ακόμη πιο ασφαλείς”.

Η σουηδική σημαία αναμένεται στη συνέχεια να υψωθεί στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες την ερχόμενη Δευτέρα.

Ποιες είναι οι Χώρες-Μέλη του ΝΑΤΟ

Πώς επηρεάζεται το ΝΑΤΟ

Η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα μπορούσε να ενισχύσει δραματικά τη δυτική συνεργασία σε σχέση με την προσέγγιση στην Αρκτική, που μετρά πλέον οκτώ κράτη – μέλη στο ΝΑΤΟ.

«Αν κοιτάξετε έναν χάρτη, τότε γεωγραφικά η Βαλτική Θάλασσα γίνεται “λίμνη του ΝΑΤΟ”», είπε η Minna Alander, ερευνήτρια στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων.

Πρόσφατη δημοσκόπηση του σουηδικού τηλεοπτικού σταθμού SR είπε ότι οι περισσότεροι Σουηδοί πιστεύουν ότι η χώρα έκανε πάρα πολλές θυσίες για να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αν και περισσότερα από τα τρία τέταρτα πίστευαν ότι το ΝΑΤΟ θα ενισχύσει την ασφάλεια της χώρας.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Σουηδία είχε ήδη αναγνωριστεί ως υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και όταν η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε το 1991, οι διαδοχικές κυβερνήσεις μείωσαν τις στρατιωτικές δαπάνες.

Η Τουρκία είχε αρνηθεί να δώσει στη Στοκχόλμη το πράσινο φως για την ένταξη στο ΝΑΤΟ για περισσότερο από ένα χρόνο, καλώντας τους Σουηδούς νομοθέτες να σκληρύνουν τη στάση τους έναντι τοπικών μελών του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK).

Σε απάντηση, η Στοκχόλμη εισήγαγε ένα νέο αντιτρομοκρατικό νομοσχέδιο που καθιστά παράνομο το να είσαι μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης.

Όταν η Τουρκία επικύρωσε την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ τον Ιανουάριο, η Ουγγαρία και ο φιλορώσος πρωθυπουργός της Βίκτορ Όρμπαν αντιπροσώπευαν το τελευταίο εμπόδιο.

Η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ υποστηρίχθηκε τελικά από 188 βουλευτές στο ουγγρικό κοινοβούλιο, με 6 κατά και καμία αποχή.

Τι σημαίνει η ένταξη της Σουηδία στο ΝΑΤΟ

Το ΝΑΤΟ είναι μια συμμαχία χωρών από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Παρέχει έναν μοναδικό σύνδεσμο μεταξύ αυτών των δύο ηπείρων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να διαβουλεύονται και να συνεργάζονται στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας και να διεξάγουν από κοινού πολυεθνικές επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσεων.

Η πιο σημαντική αλλαγή είναι ότι εφεξής ολόκληρη η ακτογραμμή της Βαλτικής Θάλασσας – με εξαίρεση τις ρωσικές ακτές και την ιδιάζουσα περίπτωση του Καλίνινγκραντ – γίνονται νατοϊκό έδαφος. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης είναι πιο εύκολο να οργανωθεί η άμυνα στον συγκεκριμένο χώρο. Μέσω Σουηδίας στρατεύματα και εξοπλισμοί μπορούν να μεταφερθούν χωρίς καθυστέρηση στην Εσθονία, τη Λετονία ή τη Λιθουανία. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει εδώ η νήσος Γκότλαντ, στη νοτιοανατολική Σουηδία.

Ο Σίμον Κοσούτ, καθηγητής και ερευνητής σε θέματα διεθνούς ασφάλειας στο γερμανικό Πανεπιστήμιο του Φριντριχσχάφεν, επισημαίνει στην Deutsche Welle ότι «αυτό το νησί, σε κεντρικό σημείο της Βαλτικής Θάλασσας, έχει τεράστια στρατηγική σημασία για τη Σουηδία. Από εκεί μπορεί κανείς να επιτηρεί ολόκληρο τον χώρο της Βαλτικής Θάλασσας». Ειδικοί εκτιμούν ότι η γεωγραφική θέση της Σουηδίας είναι ουσιαστικά η καλύτερη «προίκα» της για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Πολύτιμη συνεισφορά αποτελούν όμως και οι ένοπλες δυνάμεις της Σουηδίας. Πρόκειται βέβαια για μία χώρα μικρή σε πληθυσμό, κατά συνέπεια ο σουηδικός στρατός δεν διαθέτει πάνω από 38.000 οπλίτες, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Global Firepower Index. Ωστόσο «οι Σουηδοί έχουν σύγχρονο στρατό και μάλιστα είναι αξιοσημείωτο ότι συντηρούν πολεμική αεροπορία με μαχητικά αεροσκάφη που κατασκευάζουν οι ίδιοι», τονίζει ο Σίμον Κοσούτ.

Το πολεμικό ναυτικό της χώρας θεωρείται επίσης αξιόμαχο, καθώς διαθέτει δικά του υποβρύχια, ενώ έχει ήδη δοκιμαστεί σε στρατιωτικές αποστολές του ΝΑΤΟ. Σήμερα οι αμυντικές δαπάνες στη Σουηδία φτάνουν περίπου το 1,3% του ΑΕΠ της χώρας. Το ποσοστό είναι αισθητά υψηλότερο απ’ ότι πριν λίγα χρόνια και αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω.

Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου η Σουηδία, όπως και πολλές άλλες δυτικές χώρες, είχαν αποφασίσει να μειώσουν δραστικά τις αμυντικές δαπάνες. Ωστόσο άρχισαν να αναθεωρούν τη στάση τους με τον πόλεμο της Γεωργίας το 2008 και η «στροφή» αυτή συνεχίστηκε μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, για να οριστικοποιηθεί με την έναρξη της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία.

• Ποιo είναι το όφελος για τη Στοκχόλμη, μετά την ένταξη στο ΝΑΤΟ;

Η πιο σημαντική αλλαγή είναι δυνατότητα για επίκληση του άρθρου 5 περί συλλογικής άμυνας στο καταστατικό του διεθνούς οργανισμού. Η συγκεκριμένη διάταξη προβλέπει ότι μία επίθεση σε κράτος-μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας αντιμετωπίζεται ως επίθεση με στόχο όλα τα κράτη-μέλη, τα οποία σε αυτή την περίπτωση καλούνται να παράσχουν αμυντική συνδρομή. «Αυτή η ρήτρα συλλογικής άμυνας είναι ασφαλώς ένα κριτήριο αποφασιστικής σημασίας για τη Σουηδία», εκτιμά ο πολιτικός επιστήμων Σίμον Κοσούτ.

Εκτός όλων αυτών, σε πολιτικό επίπεδο έχει σημασία για τη Σουηδία ότι καθίσταται ισότιμο μέλος στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, το κύριο όργανο λήψης αποφάσεων στα πλαίσια του διεθνούς οργανισμού, όπου θα διαθέτει και δικαίωμα βέτο. Όπως ακριβώς συνέβαινε με την Τουρκία, η οποία μέχρι σήμερα, επικαλούμενη το βέτο, εμπόδιζε την ένταξη της Σουηδίας στην Ατλαντική Συμμαχία.

Το μήνυμα του Μπάιντεν

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ είναι πιο ισχυρό από ποτέ με την ένταξη της Σουηδίας στη Συμμαχία. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν «ήθελε να διχάσει» την αμυντική συμμαχία εξαπολύοντας επίθεση στην Ουκρανία, αλλά ο οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου είναι αντίθετα «πιο ενωμένος, αποφασισμένος και δυναμικός από ποτέ».

Ολόκληρη η δήλωση του Μπάιντεν:

Σήμερα, έχω την τιμή να καλωσορίζω τη Σουηδία ως 32ο σύμμαχο του ΝΑΤΟ.

Πριν από 75 χρόνια -όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα 11 έθνη ενώθηκαν για να ιδρύσουν τη Βορειοατλαντική Συμμαχία- ο πρόεδρος Τρούμαν δήλωσε ότι η Συμμαχία α δημιουργήσει μια ασπίδα κατά της επιθετικότητας και του φόβου της επιθετικότητας. Σήμερα, αυτή η ασπίδα -και η διατλαντική ασφάλεια- είναι ισχυρότερη από ποτέ με την επίσημη προσθήκη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Όταν ο Πούτιν εξαπέλυσε τον κτηνώδη, επιθετικό του πόλεμο εναντίον του λαού της Ουκρανίας, πίστεψε ότι θα μπορούσε να αποδυναμώσει την Ευρώπη και να διχάσει το ΝΑΤΟ. Αντ’ αυτού, τον Μάιο του 2022, η Σουηδία και η Φινλανδία, δύο στενοί εταίροι μας, με δύο εξαιρετικά ικανούς στρατούς, έλαβαν την ιστορική απόφαση να υποβάλουν αίτηση για πλήρη ένταξη στο ΝΑΤΟ. Τα μέλη της Συμμαχίας επικύρωσαν την ένταξη της Φινλανδίας πέρυσι πριν από την ιστορική μας Σύνοδο Κορυφής στο Βίλνιους. Και, με την προσθήκη της Σουηδίας σήμερα, το ΝΑΤΟ είναι πιο ενωμένο, αποφασισμένο και δυναμικό από ποτέ. Τώρα 32 κράτη ισχυρά.

Σήμερα, επιβεβαιώνουμε για άλλη μια φορά ότι οι κοινές δημοκρατικές αξίες μας, και η προθυμία μας να τις υπερασπιστούμε, είναι αυτό που καθιστά το ΝΑΤΟ τη μεγαλύτερη στρατιωτική συμμαχία στην ιστορία του κόσμου. Είναι αυτό που προσελκύει τα έθνη στον αγώνα μας. Είναι αυτό που στηρίζει την ενότητά μας. Και μαζί με τον νεότερο σύμμαχό μας, τη Σουηδία, το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει να υπερασπίζεται την ελευθερία και τη δημοκρατία για τις επόμενες γενιές. Ανυπομονώ να φιλοξενήσω και τους 32 Συμμάχους στη Σύνοδο Κορυφής για την 75η επέτειο του ΝΑΤΟ αυτό το καλοκαίρι στην Ουάσιγκτον.

Η απάντηση της Ρωσίας

Η Ρωσία έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα υιοθετήσει στρατιωτικo-τεχνικά και άλλα μέτρα, χωρίς ωστόσο να προσδιορίσει ποια θα είναι αυτά, προκειμένου να προστατεύσει την κυριαρχία της από την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, κίνηση που χαρακτήρισε επιθετική και λανθασμένη.

“Θα παρακολουθούμε στενά τι θα κάνει η Σουηδία εντός του επιθετικού στρατιωτικού μπλοκ, πώς θα εκλάβει την ένταξή της στην πράξη… με βάση αυτό, θα ετοιμάσουμε την απάντησή μας με αντίποινα στρατιωτικο-τεχνικού χαρακτήρα και άλλης φύσεως”, είχε αναφέρει η Μαρία Ζαχάροβα, εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών.

“Η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ συνοδεύεται από τη συνεχιζόμενη τροφοδότηση της αντιρωσικής υστερίας στη χώρα, την οποία, δυστυχώς, ενθαρρύνει η σουηδική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, αλλά η κύρια πηγή της βρίσκεται στο εξωτερικό. Δεν είναι οι Σουηδοί που έκαναν την επιλογή· αυτήν την επιλογή την έκαναν άλλοι για τους Σουηδούς”, πρόσθεσε η Ζαχάροβα.

Μια πολιτική και στρατιωτική Συμμαχία

Η ασφάλεια στην καθημερινότητά μας είναι το κλειδί για την ευημερία μας. Σκοπός του ΝΑΤΟ είναι να εγγυηθεί την ελευθερία και την ασφάλεια των μελών του μέσω πολιτικών και στρατιωτικών μέσων.

ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΜΕΣΑ – Το ΝΑΤΟ προωθεί τις δημοκρατικές αξίες και επιτρέπει στα μέλη να διαβουλεύονται και να συνεργάζονται σε ζητήματα άμυνας και ασφάλειας για την επίλυση προβλημάτων, την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και, μακροπρόθεσμα, την πρόληψη συγκρούσεων.

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΜΕΣΑ – Το ΝΑΤΟ δεσμεύεται για την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Σε περίπτωση αποτυχίας των διπλωματικών προσπαθειών, έχει τη στρατιωτική ισχύ να αναλαμβάνει επιχειρήσεις διαχείρισης κρίσεων. Οι επιχειρήσεις αυτές διεξάγονται στο πλαίσιο της ρήτρας συλλογικής άμυνας της ιδρυτικής συνθήκης του ΝΑΤΟ (άρθρο 5 της Συνθήκης της Ουάσιγκτον) ή με εντολή του ΟΗΕ, που δρα μόνος του ή σε συνεργασία με άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς.

ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

Το ΝΑΤΟ δεσμεύεται επί της αρχής ότι μια επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων μελών του θεωρείται ως επίθεση εναντίον όλων. Αυτή είναι η αρχή της συλλογικής άμυνας, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης της Ουάσιγκτον.

Μέχρι στιγμής, επίκληση του άρθρου 5 έχει γίνει μία φορά – σε απάντηση στις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2001.

ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ 2022

Το Στρατηγικό Δόγμα καθορίζει τα βασικά καθήκοντα και τις αρχές της Συμμαχίας, τις αξίες της, το εξελισσόμενο περιβάλλον ασφάλειας και τους στρατηγικούς στόχους της Συμμαχίας για την επόμενη δεκαετία. Το Στρατηγικό Δόγμα του 2022 επιβεβαιώνει το γεγονός ότι βασικός σκοπός του ΝΑΤΟ είναι να διασφαλίζει τη συλλογική άμυνα των μελών του, βάσει μιας προσέγγισης 360 μοιρών, και σκιαγραφεί τρία βασικά καθήκοντα: την αποτροπή συγκρούσεων και την άμυνα, την πρόληψη και τη διαχείριση κρίσεων, και τη συνεργατική ασφάλεια.

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ

Καθημερινά, οι χώρες μέλη διαβουλεύονται και λαμβάνουν αποφάσεις για ζητήματα ασφάλειας σε όλα τα επίπεδα και σε διάφορους τομείς.

Μια «απόφαση του ΝΑΤΟ» είναι η έκφραση της συλλογικής βούλησης και των 31 χωρών μελών, εφόσον όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται με κοινή συναίνεση.

Εκατοντάδες αξιωματούχοι, καθώς και πολιτικοί και στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες, έρχονται κάθε μέρα στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ για να ανταλλάξουν πληροφορίες, να μοιραστούν ιδέες και να βοηθήσουν στην προετοιμασία των αποφάσεων όταν και όπου χρειάζεται, σε συνεργασία με τις εθνικές αντιπροσωπείες και το προσωπικό των κεντρικών γραφείων του ΝΑΤΟ.