Τα ανθρώπινα δικαιώματα εν μέσω δύο πολέμων – Η παρέμβαση Γεραπετρίτη στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Εν μέσω δύο πολέμων πραγματοποιείται την Τετάρτη στη Γενεύη η Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου της 55ης Συνόδου του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει συμπληρώσει ήδη δύο χρόνια από τη ρωσική εισβολή, ενώ ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα συνεχίζεται, απειλώντας με αποσταθεροποίηση την ευρύτερη περιοχή.

Στη Γενεύη βρίσκεται ήδη από την Τρίτη, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος την Τετάρτη παρενέβη στη Σύνοδο, ενώ θα έχει συναντήσεις με τον Ύπατο Εκπρόσωπο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Volker Türk και με τον Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συμβουλίου, Maram Stern.

Η παρέμβαση Γεραπετρίτη

Αναλυτικά η παρέμβαση Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στη συνάντηση Υψηλού Επιπέδου της 55ης Συνόδου του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (Γενεύη, 28.02.2024)

Κύριε Ύπατε Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα,

Κύριε Πρόεδρε του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Κυρίες και κύριοι, Είναι μεγάλη μου τιμή που απευθύνομαι στη Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου της 55ης Συνόδου του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Θα ήθελα δε, να εκφράσω την ιδιαίτερη εκτίμησή μας για το έργο του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Volker Türk, και να τον διαβεβαιώσω για την αδιάλειπτη υποστήριξή μας.

Κύριε Πρόεδρε, Μόνο οι συνεκτικές κοινωνίες που διαθέτουν ισχυρούς θεσμούς μπορούν να εξασφαλίσουν λειτουργικές δημοκρατίες, ειρήνη και ευημερία. Εντούτοις, οι προκλήσεις για τα ατομικά ανθρώπινα δικαιώματα αυξάνονται. Έχουν συμπληρωθεί δύο χρόνια από την παράνομη και ανήθικη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στεκόμαστε στο πλευρό της Ουκρανίας και στον αγώνα της για την υπεράσπιση της κυριαρχίας και της εδαφικής της ακεραιότητας, διότι αυτό συνιστά υπεράσπιση των αξιών της φιλελεύθερης δημοκρατίας και του Διεθνούς Δικαίου έναντι της επιθετικότητας και του αναθεωρητισμού.

Την ίδια στιγμή, στη Μέση Ανατολή, δοκιμάζονται σοβαρά οι αρχές του ανθρωπισμού, με τραγικές απώλειες αμάχων και χρήση ομήρων ως διαπραγματευτικό όπλο, παραβιάζοντας κατάφωρα κάθε έννοια ανθρώπινης αξίας. Η ανθρωπιστική βοήθεια πρέπει να συνεχιστεί απρόσκοπτα, ενώ οι εχθροπραξίες πρέπει να σταματήσουν αμέσως και η ειρήνη πρέπει να αποκατασταθεί πλήρως. Μας απασχολούν επίσης, οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις παγκοσμίως, όπου τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών παραβιάζονται ουσιωδώς και, φυσικά, η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, όπου η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας τίθεται σε κρίσιμο κίνδυνο.

Η Ελλάδα, ακολουθώντας μια εξωτερική πολιτική που βασίζεται σε κανόνες, θα συνεχίσει να αντιτίθεται σθεναρά σε κάθε παράνομη χρήση βίας και να υποστηρίζει την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών και τον πλήρη σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου. Κύριε Πρόεδρε,

Η Ελλάδα στο εσωτερικό της ακολουθεί ένα συγκεκριμένο πρότυπο όσον αφορά τις πολιτικές για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Εφαρμόζουμε πολύπλευρα στρατηγικά σχέδια για την προστασία των ευάλωτων ομάδων, με βάση τις αρχές της μη διάκρισης και της διαφορετικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, εφαρμόζουμε διάφορα σχέδια δράσης, μεταξύ άλλων, για την Ισότητα των Φύλων, την Προστασία των Ανηλίκων, τις Ίσες ευκαιρίες για τα Άτομα με Αναπηρία, την Ένταξη των Προσφύγων, και τα Δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, το ελληνικό Κοινοβούλιο ψήφισε ένα νέο νόμο που προβλέπει τον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου.

Από το 2015, η Ελληνική Ακτοφυλακή έχει διασώσει περισσότερους από μισό εκατομμύριο μετανάστες στη θάλασσα, ενώ σε όλους τους αιτούντες το καθεστώς του πρόσφυγα παρέχονται ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης και ταχεία εξέταση των αιτήσεών τους.

Αποδίδουμε δε διαχρονικά, ιδιαίτερη σημασία στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, στη βορειοανατολική Ελλάδα, καθώς τα μέλη της απολαμβάνουν τόσο ειδική προστασία ως μειονότητα όσο και πλήρη δικαιώματα ως πολίτες της Ελλάδας και της ΕΕ. Όλα αυτά συμβαίνουν, σε αντίθεση με τα εντελώς ανυπόστατα σχόλια που ακούστηκαν χθες σε αυτή την αίθουσα. Η δημογραφική ανάπτυξη της Μειονότητας τα τελευταία 100 χρόνια συνιστά εύγλωττη απόδειξη ότι συνεχίζει να ανθίζει και να ευημερεί. Κύριε Πρόεδρε,

Για περισσότερα από 20 χρόνια, υπό την ιδιότητά μου ως καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, πριν ασχοληθώ με την πολιτική, προσπαθούσα να μεταφέρω στους νέους την ανάγκη σεβασμού της οικουμενικότητας και του αδιαίρετου των δικαιωμάτων. Εντούτοις, η σημερινή κατάσταση απαιτεί την άμεση επανεξέταση των παραδοσιακών εννοιών του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δικαιώματα που έχουν αγνοηθεί επί δεκαετίες οφείλουν να έρθουν στο προσκήνιο.

Μεταξύ άλλων, το δικαίωμα στην τροφή και το νερό και το δικαίωμα στην ειρηνική ζωή, συμπεριλαμβανομένης της συνολικής απαγόρευσης κάθε μορφής βίαιου ή de facto εκτοπισμού. Αλλά και τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης των κρατών να εφαρμόζουν ανθεκτικές και βιώσιμες πολιτικές κατά της κλιματικής κρίσης και της υπερκατανάλωσης του φυσικού κεφαλαίου.

Πρωτίστως δε, οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να προσδιορίσουν και να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα για την εφαρμογή των δικαιωμάτων που προστατεύονται από το Διεθνές Δίκαιο και, κυρίως, από την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Κανείς δεν πρέπει να μπορεί να διαφύγει χωρίς να λογοδοτήσει για ενέργειες που παραβιάζουν παγκοσμίως αναγνωρισμένα δικαιώματα.

Με βάση αυτές τις παραδοχές, η Ελλάδα παρουσιάζει την υποψηφιότητά της ως μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την περίοδο 2025-26, καθώς και την υποψηφιότητά της ως μέλος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την περίοδο 2028-2030.

Προς τούτο, θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την αποτελεσματική πολυμέρεια, συνεργαζόμενοι στενά με όλες τις χώρες και όλους τους μηχανισμούς του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, για τη διασφάλιση και την προώθηση της ελευθερίας, της ισότητας και του μη αποκλεισμού. Δεν υπάρχει περιθώριο για καθυστερήσεις. Το χθες χάθηκε, αύριο μπορεί να είναι πολύ αργά.