Ο πόλεμος των άστρων ξεκίνησε… με πολύ γήινα χαρακτηριστικά

Συναγερμός σήμανε το βράδυ της 14ης Φεβρουαρίου στις ΗΠΑ, όταν η Επιτροπή Θεμάτων Εσωτερικής Ασφάλειας ζήτησε άδεια από τον Τζο Μπάιντεν για να ενημερωθεί το Κογκρέσο σχετικά με ένα “εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα ασφάλειας” που είχε προκύψει. Μάλιστα, για το θέμα συγκλήθηκε και η ειδική επιτροπή των οκτώ που αποτελείται από κορυφαία στελέχη των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων. Δεν άργησε να αποκαλυφθεί πως πίσω από την ανησυχία των ΗΠΑ κρυβόταν (για ακόμη μια φορά) η Ρωσία. Ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε την εθνική απειλή, αναφέροντας πως πρόκειται για “αντιδορυφορική ικανότητα που αναπτύσσει η Ρωσία”, ωστόσο προέβη και σε εφησυχασμό των πολιτών, τονίζοντας πως δεν υπάρχει “άμεση απειλή για την ασφάλεια κανενός”.

Θεόκριτος Αργυριάδης

Σύμφωνα με αξιωματούχους των ΗΠΑ, πρόκειται για την ανάπτυξη ενός νέου διαστημικού πυρηνικού όπλου, σχεδιασμένο για να απειλήσει το εκτεταμένο δορυφορικό δίκτυο της Αμερικής. Οι ανησυχίες εγείρονται επειδή, σύμφωνα με αξιωματούχους, προς το παρόν οι ΗΠΑ δεν έχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν ένα τέτοιο όπλο.

Το πυρηνικό EMP, το όπλο που σχεδιάζει η Ρωσία για το Διάστημα – Τι μπορεί να προκαλέσει

Η Ρωσία προσπαθεί να αναπτύξει ένα πυρηνικό διαστημικό όπλο που θα καταστρέφει δορυφόρους δημιουργώντας ένα τεράστιο ενεργειακό κύμα, δυνητικά θέτοντας εκτός λειτουργίας ένα τεράστιο τμήμα εμπορικών και κρατικών δορυφόρων από τους οποίους εξαρτάται ο κόσμος για να μιλάει σε κινητά τηλέφωνα, να πληρώνει λογαριασμούς και να μπει στο Διαδίκτυο, δήλωσαν στο CNN πηγές κοντά στις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ.

• Οι εν λόγω πηγές έδωσαν στο CNN μια πιο λεπτομερή περιγραφή για το όπλο που ετοιμάζει η Ρωσία.

Το όπλο είναι ακόμα υπό ανάπτυξη και δε βρίσκεται σε τροχιά, όμως αν χρησιμοποιηθεί θα μπορούσε να προκαλέσει ακραίες διαταραχές στην καθημερινή ζωή με τρόπους που είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Αυτό το νέο όπλο – γνωστό ως πυρηνικό EMP – θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν παλμό ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας και μια πλημμύρα από φορτισμένα σωματίδια που θα έσκιζε το διάστημα για να διαταράξει δορυφόρους γύρω από τη Γη.

• Το Υπουργείο Άμυνας και οι υπηρεσίες πληροφοριών παρακολουθούν τις ρωσικές προσπάθειες για ανάπτυξη αντιδορυφορικών όπλων, συμπεριλαμβανομένου ενός EMP, εδώ και χρόνια. Τους τελευταίους μήνες, όμως, η Ρωσία σημείωσε πρόοδο στις προσπάθειές της να αναπτύξει ένα πυρηνικό EMP – μια πολύ ανησυχητική τεχνολογία. «Δεν είναι μια νέα ιδέα και, ως έννοια, χρονολογείται από τα τέλη του Ψυχρού Πολέμου», δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος.

Δεν είναι ακόμα σαφές εάν η συσκευή, όπως έχει σχεδιαστεί, θα μπορούσε να επηρεάσει το GPS και τους πυρηνικούς δορυφόρους διοίκησης και ελέγχου, οι οποίοι λειτουργούν σε υψηλότερη τροχιά από τους εμπορικούς και κυβερνητικούς δορυφόρους. Αυτοί οι μεγαλύτεροι δορυφόροι έχουν σχεδιαστεί για να είναι απόρθητοι σε πυρηνική έκρηξη, όμως ένας κορυφαίος αξιωματούχος στο Πεντάγωνο είπε στο CNN ότι «θα μπορούσαν να είναι ευάλωτοι», ανάλογα με την απόσταση από το EMP, την ηλικία τους και το μέγεθος της έκρηξης.

• Ειδικοί λένε ότι αυτό το είδος όπλου θα μπορούσε να εξαλείψει μεγάλους «αστερισμούς» δορυφόρων, όπως το Starlink της SpaceX, το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία από την Ουκρανία στον συνεχιζόμενο πόλεμο με τη Ρωσία. Αυτό θα μπορούσε να γίνει «το τελευταίο όπλο» της Ρωσίας, είπε ο Αμερικανός αξιωματούχος, καθώς θα μπορούσε να κάνει ζημιά και στους ρωσικούς δορυφόρους που βρίσκονται κοντά του.

Προς το παρόν, παραμένει ασαφές το πόσο ανεπτυγμένη είναι η τεχνολογία. Η Ρωσία είχε μια σειρά από αποτυχίες τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, μια πρόσφατη αξιολόγηση σχετικά με την πρόοδο της Ρωσίας προκάλεσε έντονες ανησυχίες στο Καπιτώλιο.

Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν υποστηρίζουν ότι εάν η Ρωσία αναπτύξει πυρηνικό EMP, αυτό θα αποτελούσε την πρώτη παραβίαση της Συνθήκης για το Διάστημα του 1967, η οποία απαγορεύει τη αποστολή όπλων μαζικής καταστροφής στο διάστημα και έχουν υπογράψει περισσότερες από 130 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας.

Ο πόλεμος στο Διάστημα δεν αποτελεί πλέον επιστημονική φαντασία…

Σύμφωνα με τον Economist, η πρώτη βολή του επόμενου πολέμου μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων του κόσμου, πιθανώς να εκτοξευθεί στο διάστημα. Καθώς οι χώρες ανταγωνίζονται στην ανάπτυξη νέων δυνατοτήτων στο διάστημα, ορισμένες κατασκευάζουν επίσης τα μέσα και τα όπλα για να πολεμήσουν εκεί.

• Στις 28 Ιανουαρίου το Ιράν δήλωσε ότι εκτόξευσε τρεις δορυφόρους, με τις χώρες της Δύσης να φοβούνται ότι αυτοί θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στο πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του.

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στον διαστημικό πόλεμο αλλά ο μεγαλύτερος φόβος της Αμερικής είναι η Κίνα, η οποία επιδιώκει να φτάσει, αν όχι να ξεπεράσει, την πρωτοκαθεδρία της στους ουρανούς.

Ο ρωσικός πύραυλος που εκτοξεύτηκε το 2021 – “Διαβάστηκε” ως προειδοποίηση…

Μια εμπειρία ενός ενδεχόμενου διαστημικού πολέμου έλαβε χώρα στις 14 Νοεμβρίου του 2021, όταν δύο ηλεκτρονικοί συναγερμοί προειδοποίησαν για έναν πύραυλο που εκτοξεύτηκε από το ρωσικό κοσμοδρόμιο του Πλεσέτσκ. Οι δορυφόροι έγκαιρης προειδοποίησης εντόπισαν την πύρινη σφαίρα, τα επίγεια ραντάρ εντόπισαν τον πύραυλο και οι υπολογιστές σύντομα προέβλεψαν την ασυνήθιστη τροχιά του: δεν ήταν βαλλιστικός πύραυλος ούτε εκτόξευση δορυφόρου. Ήταν ένα αντιδορυφορικό όπλο Nudol με στόχο έναν παροπλισμένο σοβιετικό κατασκοπευτικό δορυφόρο.

Αυτό μπορεί κάλλιστα να ήταν μια ρωσική προειδοποίηση προς την Αμερική για να μην τολμήσει να εμπλακεί στον πόλεμο της Ουκρανίας, διακινδυνεύοντας μια σύρραξη που θα μπορούσε να επεκταθεί στο διάστημα. Τα 1.800 συντρίμμια που δημιουργήθηκαν από τον ανατιναγμένο δορυφόρο ανάγκασαν τους αστροναύτες του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (συμπεριλαμβανομένων δύο Ρώσων) να καταφύγουν στο σκάφος διαφυγής τους.

Το δεύτερο χτύπημα των Ρώσων…

Το δεύτερο χτύπημα της Ρωσίας ήταν πιο ξεκάθαρο… Λίγο πριν ξεκινήσει την επίθεση στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, κακόβουλο λογισμικό εξαπλώθηκε σε μέρος του δικτύου ΚΑ-SAT που ανήκει στην αμερικανική εταιρεία Viasat. Απενεργοποίησε τα μόντεμ δορυφορικού διαδικτύου περίπου 50.000 Ευρωπαίων χρηστών, μεταξύ των οποίων και πολλές ουκρανικές στρατιωτικές μονάδες. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, ωστόσο, οι ουκρανικές δυνάμεις επανήλθαν σε απευθείας σύνδεση χάρη στον τεράστιο αστερισμό μικρότερων ευρυζωνικών δορυφόρων Starlink που εκτοξεύτηκαν από την SpaceX του Μασκ.

Όλα αυτά δείχνουν ότι το διάστημα δεν είναι απλώς ένας τόπος ειρηνικής εξερεύνησης, αλλά μια “αρένα” για μελλοντικές μάχες. Ο έλεγχος του διαστήματος έχει γίνει εξίσου σημαντικός με την κυριαρχία στη γη, τη θάλασσα και τον αέρα, ενώ η διαστημική τεχνολογία καθιστά τις στρατιωτικές δυνάμεις σε όλους τους άλλους τομείς πιο ισχυρές. Όποιος χάσει την πρωτοκαθεδρία στο διάστημα, κινδυνεύει να χάσει πολέμους στη Γη. Σε οποιαδήποτε μελλοντική σύγκρουση μεταξύ της Αμερικής και της Κίνας, για παράδειγμα, οι δορυφόροι θα είναι απαραίτητοι για την εύρεση και την καταστροφή στόχων στις τεράστιες αποστάσεις του Ειρηνικού Ωκεανού.

Η Space Force των ΗΠΑ που ιδρύθηκε αργά (μόλις το 2019 από τον Τραμπ)

Το Διαστημικό Σώμα των ΗΠΑ (United States Space Force, USSF), η νεότερη στρατιωτική υπηρεσία, όταν ξεκίνησε το 2019, φάνηκε να αποτελεί καπρίτσιο του τότε προέδρου Τραμπ, κι ας υπήρχε στο τραπέζι από το 2001. Αποσπασμένο από την Πολεμική Αεροπορία και διοικητικά συνδεδεμένο με αυτήν, το Διαστημικό Σώμα είναι μακράν η μικρότερη αμερικανική στρατιωτική υπηρεσία, αλλά αναπτύσσεται γρήγορα. Αριθμεί μόλις 8.600 ενεργό προσωπικό, σε σύγκριση με τις 322.000 της πολεμικής αεροπορίας, αλλά είναι πιθανό να αυξηθεί κατά 9% φέτος. Ο προϋπολογισμός του, ύψους 26 δις δολαρίων πέρυσι, σε σύγκριση με 180 δις δολάρια για την αεροπορία, αναμένεται να αυξηθεί κατά 15%.

• Όπως η πολεμική αεροπορία, το ναυτικό και άλλοι κλάδοι, το Διαστημικό Σώμα τοποθετεί εξειδικευμένες μονάδες στις μάχιμες διοικήσεις της Αμερικής, τα επιτελεία που είναι υπεύθυνα για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στον Ινδο-Ειρηνικό, την Ευρώπη και άλλες περιοχές.

Απέναντι σε όλα αυτά βρίσκεται η επίσης νεοσύστατη Διοίκηση Διαστημικών Επιχειρήσεων, η οποία εποπτεύει τον «αστρογραφικό» χώρο από τα 100 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι, θεωρητικά, το άπειρο. Μεταξύ άλλων, υπερασπίζεται τη χώρα έναντι των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και διαχειρίζεται δορυφορικές υπηρεσίες για άλλες διοικήσεις.

Ο πόλεμος στο διάστημα είναι μέρος της γήινης διαμάχης, και αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε πολύ πρόωρο στάδιο. Οι δορυφόροι είναι ανεκτίμητες πλατφόρμες παρατήρησης, αλλά συνήθως είναι εύκολο να εντοπιστούν, δύσκολο να ελιχθούν, ενώ, σε μεγάλο βαθμό παραμένουν ανυπεράσπιστοι.

Το διάστημα είναι ήδη στρατιωτικοποιημένο καθώς χρησιμοποιείται για στρατιωτικούς σκοπούς

Σύμφωνα με το Sky News, το διάστημα χρησιμοποιείται ήδη για στρατιωτικούς σκοπούς. Χιλιάδες δορυφόροι που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη είναι ζωτικής σημασίας για τη στόχευση πυραύλων, την πλοήγηση με μαχητικά αεροσκάφη και τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων.

Υπάρχουν περισσότεροι από 8.000 δορυφόροι σε τροχιά γύρω από τη Γη, και αυτός ο αριθμός αυξάνεται.

Σύμφωνα με ειδικό που μίλησε στο Sky News, εξαρτόμαστε από το διάστημα για τα πάντα, από τις τηλεπικοινωνίες μέχρι το GPS. “Υπάρχουν 31 λειτουργικοί δορυφόροι GPS εκ των οποίων οι 24 χρειάζονται για ακριβή εντοπισμό θέσης παγκοσμίως“.

Σύμφωνα με τον δρ. Μπέντλιν Μπόουεν, ειδικό στις διεθνείς σχέσεις για το διάστημα στο Πανεπιστήμιο του Λέστερ, το διάστημα έχει στρατιωτικοποιηθεί εδώ και δεκαετίες.

• «Τα πρώτα πράγματα που ανέβηκαν ήταν στρατιωτικά από τον σχεδιασμό τους και τη φύση τους και για στρατιωτικούς σκοπούς. Και το μεγαλύτερο μέρος της διαστημικής εποχής αφορά πραγματικά αυτούς τους δορυφόρους στο διάστημα, όχι αστροναύτες, όχι τον διαστημικό σταθμό, όχι μπότες στο Φεγγάρι. Είναι απλά παράπλευρες καταστάσεις. Έτσι, το διαστημικό περιβάλλον, όσο το χρησιμοποιούμε φυσικά με μηχανές, είναι για στρατιωτικούς σκοπούς», είπε χαρακτηριστικά.

Επίσης, είναι γεγονός πως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία έχουν καταρρίψει με επιτυχία τους δικούς τους δορυφόρους, αποδεικνύοντας ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό στον πόλεμο, αν ποτέ χρειαστεί και σύμφωνα με τον δρ. Μπόουεν η διπλή χρήση της δορυφορικής τεχνολογίας στο διάστημα είναι «διαδεδομένη», κάτι που σημαίνει «κοντινές επιθεωρήσεις ή κοντινές προσπεράσεις» δορυφόρων από την Κίνα, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ.

Αυτό αποτελεί πειραματισμό για τη δυνατότητα χρήσης ενός αντικειμένου να εμβολίσει ένα άλλο στο διάστημα.

Όπως σημείωσε οι συνέπειες της καταστροφής ενός δορυφόρου με ένα κινούμενο όπλο μπορεί να είναι τεράστιες. «Θα δημιουργούσε ένα σύννεφο από συντρίμμια που μπορεί στη συνέχεια να πλήξει άλλους δορυφόρους… Δεν υπάρχει κανένας έλεγχος σε αυτό», είπε χαρακτηριστικά.

Η Συνθήκη του ΟΗΕ για το Διάστημα που απαγορεύει τα πυρηνικά όπλα

Όσον αφορά τα πυρηνικά όπλα στο διάστημα σύμφωνα με τη Συνθήκη του ΟΗΕ για το Διάστημα, στην οποία οι ΗΠΑ και η Ρωσία είναι συμβαλλόμενα μέρη, απαγορεύονται. Οι διατάξεις της περιλαμβάνουν την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων στο διάστημα και τη χρήση της Σελήνης και όλων των άλλων ουράνιων σωμάτων για ειρηνικούς σκοπούς.

Σε ερώτηση του Sky News αν αναμένει ότι η συνθήκη αυτή θα ισχύσει η δρ. Σάρα Τζέιν Φοξ, ειδικός στο Διαστημικό Πάρκο του Λέστερ, απάντησε πως: «Είναι μια ενδιαφέρουσα συμφωνία. Ισχύει από τότε που πρωτοπήγαμε στο διάστημα, δηλαδή από τη δεκαετία του 1950, με τη γραπτή συμφωνία να επισημοποιείται στο δεύτερο μέρος της δεκαετίας του 1960. Ο πόλεμος και τα πεδία του, αλλάζουν, έχουμε ξηρά, θάλασσα, αέρα, κυβερνοχώρο και διάστημα. Οι δύο τελευταίοι, το διάστημα και ο κυβερνοχώρος, θα αποτελέσουν αναμφίβολα μια πρόκληση στην πορεία προς τα εμπρός».

Η Συνθήκη για το Διάστημα αντιπροσωπεύει το βασικό νομικό πλαίσιο του διεθνούς διαστημικού δικαίου. Σύμφωνα με το Γραφείο του ΟΗΕ για τις Υποθέσεις Εξωτερικού Διαστήματος (UNOOSA), οι βασικές αρχές της συνθήκης είναι:

• Η εξερεύνηση και η χρήση του διαστήματος θα πραγματοποιούνται προς όφελος και προς το συμφέρον όλων των χωρών και θα είναι μέρος όλης της ανθρωπότητας.
• Το διάστημα θα είναι ελεύθερο για εξερεύνηση και χρήση από όλα τα κράτη.
• Το διάστημα δεν υπόκειται σε εθνική ιδιοποίηση με αξίωση κυριαρχίας, μέσω χρήσης ή κατοχής ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο.
• Τα κράτη δεν πρέπει να τοποθετούν πυρηνικά όπλα ή άλλα όπλα μαζικής καταστροφής σε τροχιά ή σε ουράνια σώματα ούτε να τα τοποθετούν στο διάστημα με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
• Η Σελήνη και άλλα ουράνια σώματα θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για ειρηνικούς σκοπούς.
• Οι αστροναύτες θα θεωρούνται ως απεσταλμένοι της ανθρωπότητας.
• Τα κράτη είναι υπεύθυνα για τις εθνικές διαστημικές δραστηριότητες είτε πραγματοποιούνται από κυβερνητικούς είτε μη κυβερνητικούς φορείς.
• Τα κράτη ευθύνονται για ζημιές που προκαλούνται από τα διαστημικά τους αντικείμενα.
• Τα κράτη αποφεύγουν την επιβλαβή μόλυνση του διαστήματος και των ουράνιων σωμάτων.

Σύμφωνα με τον δρ. Μπόουεν, «δεν χρειάζεται να τοποθετήσετε πυρηνικές βόμβες στο διάστημα για να εξακολουθήσετε να χρησιμοποιείτε πυρηνικά όπλα στο διάστημα, επειδή τα περισσότερα πυρηνικά όπλα έχουν την έδρα τους στη Γη. Βρίσκονται σε σιλό πυραύλων, σε υποβρύχια ή σε αεροσκάφη. Μπορείτε να τα τροποποιήσετε πολύ εύκολα ώστε να εκτοξεύονται στο διάστημα και αντί να πέφτουν πίσω, απλά να εκρήγνυνται στο διάστημα».

Ωστόσο, πυροδότηση μιας πυρηνικής βόμβας στο διάστημα θα προκαλούσε «τεράστιο χάος».

Οι εκτιμήσεις για τα όπλα του μέλλοντος στο διάστημα

 Οι «δυναμικές διαστημικές επιχειρήσεις» – η ικανότητα ελιγμών – θα απαιτήσουν διαστημικά αεροσκάφη που θα μεταφέρουν περισσότερα καύσιμα ή θα έχουν τη δυνατότητα επισκευής και ανεφοδιασμού σε τροχιά.

«Τα όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας είναι πιθανό να αποτελέσουν το κύριο όπλο επιλογής στο διάστημα στο μέλλον», εκτιμά ο στρατηγός John Shaw, πρώην αναπληρωτής επικεφαλής της Διαστημικής Διοίκησης.

Τα όπλα αυτά δρουν με την ταχύτητα του φωτός. Εάν εδρεύουν στο διάστημα, δεν επιβαρύνονται από χερσαία εμπόδια ή την ατμόσφαιρα. Οι δορυφόροι θα χρειαστούν επίσης καλύτερη προστασία. Κάποιοι μιλούν για δορυφόρους «σωματοφύλακες» για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση εχθρών. Με την πάροδο του χρόνου, προσθέτει ο στρατηγός Shaw, οι δορυφόροι θα διαθέτουν τεχνητή νοημοσύνη για να ενεργούν από μόνοι τους.

Οι ανησυχίες για την τοποθέτηση πυρηνικών όπλων στο διάστημα χρονολογούνται πριν από 50 χρόνια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πειραματίστηκαν με εκδόσεις της τεχνολογίας αλλά δεν τις ανέπτυξαν ποτέ. Η Ρωσία αναπτύσσει τις διαστημικές της ικανότητες εδώ και δεκαετίες.

Με πληροφορίες από Reuters, Sky News, Economist, Cnn, Wikipedia