Τουρκικά F-16:Πληροφορίες για μυστική επιστολή στο Κογκρέσο μετά το… “σκοτσέζικο ντους” της Νούλαντ στην Άγκυρα

Τον όρο ότι τα F-16 που θα παραλάβει η Τουρκία θα χρησιμοποιηθούν μόνο για σκοπούς της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ και όχι για υπερπτήσεις περιλαμβάνει, σύμφωνα με πληροφορίες της Καθημερινής, επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς τις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, η οποία δεν θα δοθεί στη δημοσιότητα. Εάν ο όρος παραβιαστεί, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεσμεύεται να αναλάβει πρωτοβουλία αντιμετώπισης του προβλήματος, ενώ εάν τούτο δεν καταστεί εφικτό, το πρόγραμμα των F-16 θα διακοπεί. Στην επιστολή που απευθύνεται, σύμφωνα με έγκυρες διπλωματικές πηγές, από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς τις τέσσερις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, Αμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων τόσο της Βουλής των Αντιπροσώπων όσο και της Γερουσίας, αναφέρεται ότι τα F-16 που θα παραλάβει η Τουρκία δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν παρά μόνο για σκοπούς της συμμαχίας του ΝΑΤΟ.

Ειδικότερα, αναφέρεται ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση πτήσεις πάνω από νησιά –υπερπτήσεις (overflights)– δεν είναι συμβατές με αυτόν τον όρο. Οι ίδιες πηγές υπογράμμιζαν ότι η επιστολή έχει χαρακτηριστεί εμπιστευτική και δεν μπορεί να δοθεί στη δημοσιότητα ούτε και στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία είναι προφανές ότι έχει κάθε λόγο να θέλει να την έχει υπόψη.

• Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, υπογραμμίζεται ότι σε περίπτωση που παραβιαστεί ο συγκεκριμένος όρος, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεσμεύεται να αναλάβει διπλωματική πρωτοβουλία για την επίλυση του θέματος. Σε περίπτωση που ο συγκεκριμένος όρος συνεχίσει να παραβιάζεται, η αμερικανική κυβέρνηση δεσμεύεται να προχωρήσει σε διακοπή της υλοποίησης του προγράμματος προμήθειας των F-16 στην Άγκυρα, με βάση τις πολύ λεπτομερείς προβλέψεις της νομοθεσίας για τον έλεγχο στην παροχή εξοπλισμών από τις ΗΠΑ.

Πάντως, είναι σαφές πως η διατύπωση που χρησιμοποιείται έχει βαρύνουσα σημασία, καθώς είναι διαφορετικό να αναφέρεται σε μέτρα που το Στέιτ Ντιπάρτμεντ «μπορεί να λάβει» σε περίπτωση παραβίασης των όρων και άλλο εάν προβλέπεται ότι «θα λάβει» συγκεκριμένα μέτρα. Οι συγκεκριμένες διατυπώσεις προσφέρουν κάποια ευελιξία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ωστόσο είναι και ενδεικτικές.

Είναι εξίσου προφανές ότι οι όροι που τίθενται από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατ’ αυτό τον τρόπο έχουν κυρίως έναν εσωτερικό πολιτικό στόχο, που δεν είναι άλλος από την έγκριση του προγράμματος εξαγωγής των F-16 προς την Τουρκία, έναντι ενός Κογκρέσου που τα προηγούμενα χρόνια παρουσιαζόταν ιδιαίτερα σκεπτικό για τον τρόπο με τον οποίο κινήθηκε στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και στο Ουκρανικό, η Άγκυρα.

Στην Τουρκία η Νούλαντ

Η επίσκεψη Νούλαντ στην Τουρκία έγινε ενώ στην Άγκυρα και στην Μόσχα έχουν αρχίσει οι τελικές διευθετήσεις για την επίσκεψη του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν και την συνάντηση του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επίσκεψη που εκτιμάται ότι θα επαναβεβαιώσει την στενή σχέση των δυο χωρών αλλά και την πρόθεση της Τουρκίας να δείξει με κάθε τρόπο ότι επιμένει στην αυτονομία της στην άσκηση εξωτερικής επιλογής.

Σε συνέντευξη της όμως στο CNN Turk η κυρία Νούλαντ άνοιξε ένα κεφάλαιο, αυτό της αποβολής από το πρόγραμμα των F-35, που αποτελεί μόνιμο σημείο τριβής για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και το οποίο δεν μπορεί να «απαλύνει» η πρόταση για την έγκριση από το Κογκρέσο του πακέτου των F-16.

Η υπηρεσιακή αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ δήλωσε ότι, αν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία μπορέσουν να επιλύσουν το θέμα των S-400, «οι ΗΠΑ θα ήταν ευτυχείς να καλωσορίσουν την Τουρκία πίσω στην οικογένεια των F-35».

Η Αμερικανίδα αξιωματούχος, που βρέθηκε τις προηγούμενες δύο ημέρες στην Άγκυρα για διαβουλεύσεις στο πλαίσιο του Στρατηγικού Μηχανισμού των δύο χωρών, υπενθύμισε ότι οι κυρώσεις CAATSA (Πράξη Αντιμετώπισης των Εχθρών της Αμερικής μέσω Κυρώσεων) σχετίζονταν με την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησής να αγοράσει συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας S-400 από τη Ρωσία και τόνισε πως, «αν μπορέσουμε να τακτοποιήσουμε το θέμα των S-400, κάτι που θέλουμε να κάνουμε, οι ΗΠΑ θα ήταν ικανοποιημένες να δεχτούν την Τουρκία πίσω στην οικογένεια των F-35».

Η ίδια προσέθεσε επίσης ότι «πρώτα πρέπει να επιλύσουμε αυτό το άλλο ζήτημα και ταυτόχρονα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η Τουρκία θα έχει ισχυρή αντιαεροπορική άμυνα».

Η Βικτόρια Νούλαντ, στη συνέντευξή της στο CNN Turk, παραδέχτηκε ότι δεν είναι σύμπτωση ότι βρέθηκε στην Άγκυρα αμέσως μετά την έγκριση της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

«Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι που η Τουρκία είπε “ναι” στη Σουηδία προσχωρώντας σε εμάς. Όπως γνωρίζεις, όσο περιμέναμε να συμβεί αυτό, δεν θα πω ότι υπήρξε στασιμότητα, αλλά αυτό ήταν το πλέον κυρίαρχο θέμα στις σχέσεις μας. Έτσι, ένα από τα πράγματα, που μου ζήτησε ο υπουργός Εξωτερικών Μπλίνκεν, ήταν να αναζωογονήσουμε τις υπόλοιπες σχέσεις μας και να επιστρέψουμε στη συζήτηση για το τι πρέπει να κάνουμε το 2024, συμπεριλαμβανομένης της προετοιμασίας για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον τον Ιούλιο. Έτσι, ήταν μια πολύ αισιόδοξη επίσκεψη για να σχεδιάσουμε τα πάντα όσον αφορά την οικονομία, την ασφάλεια και τις ανθρώπινες σχέσεις, καθώς όλοι μαζί επιστρέφουμε σε πλήρη συνεργασία σε αυτή την πολύ σημαντική σχέση», ανέφερε η κ. Νούλαντ.

Η ίδια είπε ακόμη ότι «ενώ εσείς (σ.σ. η Τουρκία) δουλεύατε στο δικό σας Κοινοβούλιο, εμείς προσπαθούσαμε να εξηγήσουμε στο Κογκρέσο μας ότι είναι πολύ σημαντικό για την αμερικανική ασφάλεια να αναπτύξει η Τουρκία τον στόλο των F-16, ότι είναι σημαντικό για την κατανομή των βαρών μεταξύ των συμμάχων να είναι (η Τουρκία) πλήρως ενεργή και να συμμετέχει σε αυτό το επίπεδο».

Καταλήγοντας η Νούλαντ επιβεβαίωσε ότι το έγγραφο με την υπογραφή του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μεταφέρθηκε με αγγελιοφόρο στην Ουάσινγκτον, προκειμένου να υποβληθεί το επίσημο αίτημα της αμερικανικής κυβέρνησης στο Κογκρέσο για την πώληση των F-16 στην Τουρκία: «Στην πραγματικότητα, ο πρόεδρός σας ήταν αρκετά ενθουσιασμένος τη στιγμή που υπέγραφε.

Ο κούριερ ανέβηκε στο αεροπλάνο, το παρέδωσε στο υπουργείο Εξωτερικών και εμείς διαβιβάσαμε την κοινοποίησή μας στο Κογκρέσο. Σε 15 ημέρες από την Παρασκευή, η περίοδος κοινοποίησης θα λήξει και τότε θα ξεκινήσουμε την εφαρμογή».