BBC: Το “σχέδιο Μπλίνκεν” για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα – Οι εγγυήσεις και τα διλήμματα του Ισραήλ

Με αρκετή και συνάμα απροσδόκητη αισιοδοξία εμφανίστηκε σε συνέντευξη Τύπου στο Τελ Αβίβ, την Τρίτη (09/01), ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Άντονι Μπλίνκεν, μετά τις συναντήσεις που πραγματοποίησε με Ισραηλινούς ηγέτες. Η αισιοδοξία του Αμερικανού προκύτπει από το μήνυμα που απεύθυνε στους Ισραηλινούς σχετικά με τον τερματισμό του πολέμου.

Συγκεκριμένα, ο κ. Μπλίνκεν ανέφερε πως “παρέδωσα ένα νέο και αρκετά ισχυρό μήνυμα στους Ισραηλινούς ομολόγους μου, ένα μήνυμα με σκοπό να τερματιστεί μια για πάντα ο κύκλος βίας στη Μέση Ανατολή“.

Ο Μπλίνκεν, σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του BBC, είχε περάσει τις τελευταίες τέσσερις ημέρες ταξιδεύοντας στη Μέση Ανατολή, με τρεις στόχους: Να πείσει το Ισραήλ να τερματίσει την επίθεσή του, να μειώσει τις εντάσεις στην περιοχή και να απαλύνει την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα.

Καθώς ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών ολοκλήρωνε το ταξίδι του, το οποίο περιελάμβανε – επίσης – την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ιορδανία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν και την Αίγυπτο, εξαπολύθηκαν αεροπορικές επιδρομές υπό την ηγεσία των ΗΠΑ εναντίον των Χούθι στην Υεμένη. Ενώ ο Άντονι Μπλίνκεν επέστρεφε αεροπορικώς στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι επιθέσεις θα τον άφησαν να διερωτάται πώς μπορεί να επιτευχθεί ο δεύτερος στόχος του.

Παρ’ όλα αυτά, η συνέντευξη Τύπου στο Τελ Αβίβ, λίγες ημέρες πριν, άφησε να εννοηθεί ότι υπάρχει πιθανότητα προόδου στην εμπόλεμη περιοχή.

Το σχέδιο του Άντονι Μπλίνκεν για τη Μ. Ανατολή

Σύμφωνα, λοιπόν, με το σχέδιο του Άντονι Μπλίνκεν για τη Μέση Ανατολή, οι Άραβες ηγέτες θα υποστηρίξουν την περιφερειακή ολοκλήρωση, συμπεριλαμβανομένων των ομαλοποιημένων σχέσεων με το Ισραήλ, με αντάλλαγμα τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και την αποδοχή από το Ισραήλ ενός «ξεκάθαρου δρόμου» προς τα πολιτικά δικαιώματα των Παλαιστινίων και ένα ενιαίο παλαιστινιακό κράτος, που θα περιλάμβανε τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα.

Το σχέδιο, σύμφωνα με τον Άντονι Μπλίνκεν, έχει το πρόσθετο όφελος της απομόνωσης του Ιράν και της μείωσης των κακόβουλων – όπως είπε – προσπαθειών του να αποσταθεροποιήσει την περιοχή μέσω πληρεξουσίων φορέων όπως η Χεζμπολάχ, η Χαμάς και το κίνημα των Χούθι. Πάντως, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών παραδέχθηκε ότι η υιοθέτηση της αμερικανικής πρότασης απαιτεί κάποιες δύσκολες επιλογές από την πλευρά των Ισραηλινών, αλλά επέμεινε ότι η υπόσχεση μιας βιώσιμης περιφερειακής ειρήνης αξίζει την προσπάθεια.

«Ο άλλος δρόμος», είπε χαρακτηριστικά ο Άντονι Μπλίνκεν, «είναι να συνεχίσουμε να βλέπουμε την τρομοκρατία, τον μηδενισμό, την καταστροφή από τη Χαμάς, τους Χούθι, τη Χεζμπολάχ, που υποστηρίζονται από το Ιράν».

Ένας ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ, μιλώντας στο παρασκήνιο, ήταν ακόμη πιο ωμός – το Ισραήλ τελικά δεν έχει επιλογή. Κάποια στιγμή, σύμφωνα με το BBC, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και οι Ισραηλινοί θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα ότι αν δεν κάνουν παραχωρήσεις στους Άραβες γείτονές τους, θα μείνουν μόνοι τους να αντιμετωπίζουν το χάος και την καταστροφή που δημιούργησαν στη Γάζα. Οι Άραβες απλώς δεν θα χρηματοδοτήσουν άλλη μια ανοικοδόμηση και κανείς – συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών – δεν ενδιαφέρεται να συμμετάσχει σε πολυεθνική ειρηνευτική δύναμη που πρότεινε ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Γιόαβ Γκαλάντ, κατά την περασμένη εβδομάδα.

«Άλλες αραβικές χώρες δεν θα συμβάλουν στην ανοικοδόμηση της Γάζας, εκτός αν αυτή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής διευθέτησης», τόνισε ο Κιμ Γκάτας, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής στο Carnegie Endowment for International Peace, με έδρα τον Λίβανο, προσθέτοντας το εξής: «Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν φαίνεται να το έχει αντιληφθεί αυτό ακόμη».

Καρότο και μαστίγιο από τους Αμερικανούς

Επί της ουσίας, η αμερικανική στρατηγική για το τέλος του πολέμου στη Γάζα είναι το «καρότο» και το «μαστίγιο». Ειδικότερα, το καρότο για τους Ισραηλινούς είναι η εξομάλυνση και η περιφερειακή σταθερότητα. Το μαστίγιο; Λοιπόν, το μαστίγιο είναι ότι δεν υπάρχουν άλλα «καρότα» εκεί έξω. Μόνο πολλές κακές επιλογές.

Το μαστίγιο σίγουρα δεν είναι η απειλή της διακοπής, ή ακόμα και η επιβολή όρων στην αμερικανική βοήθεια προς τους Ισραηλινούς, κάτι που οι Αμερικανοί αξιωματούχοι, από τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και κάτω, έχουν αποκλείσει συστηματικά. Υπάρχουν και άλλες συνιστώσες στο αμερικανικό σχέδιο, όπως η άσκηση πίεσης στην Παλαιστινιακή Αρχή για την εφαρμογή πολιτικών και δικαστικών μεταρρυθμίσεων, αντιμετώπιση της διαφθοράς, αύξηση της διαφάνειας και χαλάρωση των περιορισμών στα μέσα ενημέρωσης που θα την καθιστούσαν ικανή να κυβερνήσει ένα ενιαίο παλαιστινιακό κράτος.

Πάντως, την περασμένη Τετάρτη (10/01), η τεθωρακισμένη αυτοκινητοπομπή του Άντονι Μπλίνκεν πήγε από το Τελ Αβίβ στη Ραμάλα της Δυτικής Όχθης για μια συνάντηση κεκλεισμένων των θυρών με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, που κατέληξε σε μια δέσμευση για την εφαρμογή ουσιαστικών αλλαγών.

Μπορεί το ταξίδι του Άντονι Μπλίνκεν να ήταν γεμάτο από συζητήσεις για ένα φαινομενικά μακρινό μέλλον περιφερειακής ειρήνης, αλλά δεν περιείχε πολλές συγκεκριμένες λεπτομέρειες για το πώς θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Το Ισραήλ, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, έχει δείξει ελάχιστα σημάδια τερματισμού της εκστρατείας του στη Γάζα – ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα πριν αρχίσει να διαμορφώνεται οποιαδήποτε μεγάλη συμφωνία με αμερικανική διαμεσολάβηση.

“Θα χρειαστεί χρόνος”, τονίζει ο Μπλίνκεν

Παρότι οι Αμερικανοί έχουν πει ότι το Ισραήλ βρίσκεται στα πρόθυρα να μειώσει τον ρυθμό της εκστρατείας του, στο νότιο τμήμα της Γάζας, γύρω από την πόλη Χαν Γιουνίς, οι προσπάθειες του Ισραήλ έχουν ενταθεί τελευταία.

Ο Άντονι Μπλίνκεν ανακοίνωσε, το βράδυ της περασμένης Τρίτης (09/01), ότι οι Αμερικανοί και οι Ισραηλινοί κατέληξαν σε συμφωνία για να επιτραπεί σε μια «αποστολή αξιολόγησης» – υπό την ηγεσία του ΟΗΕ – να εισέλθει στο βόρειο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας και να καθορίσει πότε οι Παλαιστίνιοι πολίτες μπορούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Ωστόσο, το σχέδιο δεν περιείχε πολλές λεπτομέρειες και η αξιολόγηση είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι δυσοίωνη. Από την πλευρά του, ο Άντονι Μπλίνκεν αναγνώρισε ότι η προσπάθεια δεν θα επιτύχει αποτελέσματα «εν μια νυκτί». Μεγάλο μέρος της πόλης της Γάζας έχει μετατραπεί σε ερείπια, τα πυρομαχικά που δεν έχουν εκραγεί, προκαλούν ανησυχία και οι δημόσιες υπηρεσίες είναι στην καλύτερη περίπτωση περιορισμένες.