“Σιωπηλή ύφεση”: Ο νέος όρος του TikTok που ανάγκασε τους αμερικανούς οικονομολόγους να απαντήσουν

Μία από τις πιο πρόσφατες τάσεις του TikTok, που επινόησε τον όρο της «σιωπηλής ύφεσης», στοχεύει στο να εξηγήσει πώς τα βασικά έξοδα, όπως η στέγαση, η μεταφορά και το φαγητό αντιπροσωπεύουν ένα αυξανόμενο μερίδιο των εξόδων του μέσου Αμερικανού. Είναι πιο δύσκολο σήμερα να τα βγάλεις πέρα από ό,τι ήταν κατά τη χειρότερη οικονομική περίοδο στην ιστορία αυτής της χώρας, σύμφωνα με ορισμένους TikTokers.

Μπορεί η οικονομία των ΗΠΑ να παρέμεινε αξιοσημείωτα ισχυρή παρά τις διαδοχικές κρίσεις αλλά η δυνατότητα των αμερικανών πολιτών να τα βγάλουν πέρα είναι σήμερα η χειρότερη από κάθε άλλη εποχή, ακόμα και συγκρινόμενη με τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930

Οι οικονομολόγοι διαφωνούν

«Οποιαδήποτε ιδέα από το TikTok ότι η ζωή ήταν καλύτερη το 1923 από ό,τι είναι τώρα είναι μακριά από την πραγματικότητα», δήλωσε ο καθηγητής οικονομικών του Columbia Business School, Μπρετ Χάουζ.

Σε σύγκριση με πριν από 100 χρόνια, «σήμερα, το προσδόκιμο ζωής είναι πολύ μεγαλύτερο, η ποιότητα ζωής είναι πολύ καλύτερη, οι ευκαιρίες να συνειδητοποιήσει κανείς τις δυνατότητές του είναι πολύ μεγαλύτερες, τα ανθρώπινα δικαιώματα γίνονται ευρύτερα σεβαστά και η πρόσβαση σε πληροφορίες και εκπαίδευση διευρύνεται ευρέως». είπε ο Χάουζ.

• Ακόμη και αν κοιτάξουμε απλώς τους αριθμούς, η χώρα συνέχισε να αναπτύσσεται από την πανδημία της Covid-19, ξεπερνώντας προηγούμενες προβλέψεις για ύφεση.

Επίσημα, το Εθνικό Γραφείο Οικονομικών Ερευνών ορίζει την ύφεση ως «μια σημαντική πτώση της οικονομικής δραστηριότητας που κατανέμεται σε όλη την οικονομία και διαρκεί περισσότερο από μερικούς μήνες».

Υπήρξαν περισσότερες από δώδεκα υφέσεις τον περασμένο αιώνα, μερικές που διήρκεσαν έως και ενάμιση χρόνο, όπως φαίνεται και στο ακόλουθο διάγραμμα από το CNBC που δείχνει τις μεγάλες υφέσεις που έπληξαν τις ΗΠΑ από το 1945 και μετά και τη διάρκειά τους σε μήνες. Η πιο μακροχρόνια ήταν η κρίση που ξεκίνησε με την κατάρρευση της Lehman Brothers τον Δεκέμβριο του 2007 και διήρκησε συνολικά 18 μήνες, ενώ έπονται οι κρίσεις του 1973 και του 1981 διάρκειας 16 μηνών αμφότερες. 

Η μόνη ύφεση που έχουν βιώσει οι ΗΠΑ στη βιομηχανική εποχή διήρκεσε μια δεκαετία, από το κραχ του χρηματιστηρίου του 1929 έως το 1939, όταν οι ΗΠΑ άρχισαν να κινητοποιούνται ενόψει για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

• Η μεγάλη ύφεση είναι μια «εντελώς διαφορετική τάξη μεγέθους», δήλωσε στο CNBC η Σούχαν Ηάουσμαν, διευθύντρια έρευνας στο W.E. Upjohn Institute for Employment Research. «Δεν έχουμε δει κάτι παρόμοιο εδώ και 80 με 90 χρόνια».

Στην πραγματικότητα, η τελευταία τριμηνιαία έκθεση για το αμερικανικό ΑΕΠ, η οποία παρακολουθεί τη συνολική υγεία της οικονομίας, αυξήθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο, ενώ η προσπάθεια της Federal Reserve να μειώσει τον πληθωρισμό ήταν μέχρι στιγμής επιτυχής, ένα σπάνιο επίτευγμα στην οικονομική ιστορία.

• Η κεντρική τράπεζα σηματοδότησε στις τελευταίες οικονομικές της προβλέψεις ότι θα μειώσει τα επιτόκια το 2024, ακόμη και με την οικονομία να συνεχίζει να αναπτύσσεται, η οποία θα ήταν ο περιζήτητος δρόμος για μια «ήπια προσγείωση», όπου ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στο στόχο του 2%, τον οποίο έχει θέσει η Fed, χωρίς να προκαλέσει σημαντική αύξηση της ανεργίας.

«Σίγουρα, η οικονομία επιβραδύνεται και η αγορά εργασίας «παγώνει», αλλά δεν βρισκόμαστε σε ύφεση», δήλωσε ο Σουνγκ Βον Σον, καθηγητής Οικονομικών και Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Loyola Marymount και επικεφαλής οικονομολόγος στο SS Economics.

Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 3,7% τον Νοέμβριο, σύμφωνα με πιο πρόσφατα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας των ΗΠΑ, και η αναλογία των ανοιγμάτων προς τους διαθέσιμους εργαζομένους είναι 1,3 προς 1 — πολύ μακριά από το ποσοστό ανεργίας 25% τη δεκαετία του 1930.

«Τώρα οι μισθοί αυξάνονται πιο γρήγορα από τον πληθωρισμό, ενισχύοντας την αγοραστική δύναμη», είπε. «Αυτό δύσκολα το λες μεγάλη ύφεση».

Ωστόσο, ανεξάρτητα από την οικονομική θέση της χώρας, πολλοί Αμερικανοί παλεύουν να τα βγάλουνε πέρα με τις υψηλές τιμές για καθημερινά είδη και οι περισσότεροι έχουν εξαντλήσει τις οικονομίες τους και πλέον στηρίζονται σε πιστωτικές κάρτες για να τα βγάλουν πέρα.

• Οι οικογένειες με χαμηλό εισόδημα έχουν πληγεί ιδιαίτερα σκληρά, δήλωσε ο Τόμας Φίλιπσον, καθηγητής Δημόσιας Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και πρώην εν ενεργεία πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Λευκού Οίκου.

Οι χαμηλότερα αμειβόμενοι εργαζόμενοι ξοδεύουν περισσότερο μερίδιο από το εισόδημά τους σε είδη πρώτης ανάγκης όπως τρόφιμα, ενοίκιο και φυσικό αέριο, κατηγορίες που παρουσίασαν επίσης αυξήσεις λόγω του πληθωρισμού, υψηλότερες από τον μέσο όρο.

«Ο πληθωρισμός πλήττει περισσότερο τους φτωχούς παρά τους πλούσιους, όσον αφορά το μερίδιο του πραγματικού εισοδήματος που χάνεται, επειδή ήταν σχετικά υψηλότερος για τις κατηγορίες που αποτελούν μεγαλύτερα μερίδια του προϋπολογισμού των νοικοκυριών», δήλωσε ο Φίλιπσον.

• Η στέγαση, ειδικά, έχει βαρύνει τη γνώμη πολλών Αμερικανών σχετικά με το πώς τα πάει η χώρα τους, συνολικά, ανεξάρτητα από το τι λένε άλλα δεδομένα. Έως σήμερα, οι τιμές των κατοικιών σε εθνικό επίπεδο έχουν αυξηθεί κατά 6,1%, πολύ περισσότερο από τη μέση αύξηση του πλήρους ημερολογιακού έτους τα τελευταία 35 χρόνια, σύμφωνα με τον δείκτη S&P CoreLogic Case-Shiller.

Τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων έχουν υποχωρήσει, αλλά εξακολουθούν να είναι πάνω από το 7%, και εξακολουθεί να υπάρχει πολύ χαμηλή προσφορά κατοικιών προς πώληση.

Αυτό εξηγεί γιατί οι Αμερικανοί αισθάνονται τόσο άσχημα για τη δική τους οικονομική κατάσταση, ακόμη και όταν η χώρα είναι σε καλή κατάσταση, εξήγησε ο Χάουζ. «Δεδομένου ότι η ιδιοκτησία κατοικίας είναι η μεγαλύτερη επενδυτική απόφαση που παίρνουν οι περισσότεροι άνθρωποι στη ζωή τους, η αγορά ακινήτων είναι πιθανό να μετριάσει τα συναισθήματα πολλών Αμερικανών για την οικονομία των ΗΠΑ».