Μαραντζίδης στο libre: Ο Αλέξης Τσίπρας δεν άξιζε να ζήσει όλα αυτά που συνέβησαν από το καλοκαίρι και έπειτα

«Ο Στέφανος Κασσελάκης ως ηγέτης δεν είναι απλώς ανεπαρκής αλλά στερείται και των ελάχιστων στοιχείων που πρέπει να διαθέτει κανείς για να προεδρεύει σε ένα κόμμα όπως είναι ο ΣΥΡΙΖΑ», δηλώνει στο libre ο καθηγητής  Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Νίκος Μαραντζίδης.

Μιλά επίσης για τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Αλέξη Τσίπρα. Ειδικά για τον τελευταίο λέει ότι «δεν άξιζε να ζήσει όλα αυτά που συνέβησαν από το καλοκαίρι και έπειτα».

Συνέντευξη

Χρόνης Διαμαντόπουλος

-Κύριε Μαραντζίδη, σ’ ένα πρόσφατο άρθρο σας, γράφατε ότι στη Μεταπολίτευση «καταγραφόταν πάντα ένας δυνάμει πρωθυπουργός απέναντι στον εκάστοτε πρωθυπουργό», κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα. Κάνατε λόγο για «πρωτοφανή ανησυχητική κατάσταση όχι μόνο για την Κεντροαριστερά αλλά για τη Δημοκρατία». Τα κόμματα έχουν ανάγκη από ηγέτες ή από ρεαλιστικά και πειστικά προγράμματα; Μήπως, είναι λάθος η ανάλυση της ανάγκης να βρεθεί ένας ηγέτης;

Απαιτούνται και  τα δύο. Οι ηγέτες δεν είναι απλές μηχανές, μαγνητόφωνα που θα λέγαμε παλιά, που αναπαράγουν φωναχτά τις πολιτικές του κόμματος. Οι ηγέτες δεν είναι μόνο επικοινωνία. Ειδικά στα κόμματα εξουσίας καθοδηγούν και εμπνέουν, εκφράζουν τις αξίες του πολιτικού τους χώρου και αναλαμβάνουν πολλές φορές να πάρουν τις δύσκολες αποφάσεις είτε είναι εντός είτε είναι εκτός κυβέρνησης. Άρα η έλλειψη ηγετικών προσόντων δεν είναι απλώς ένα μειονέκτημα, που μπορεί να καλυφθεί από συλλογικές διεργασίες. Σε ένα κόμμα εξουσίας, ο ρόλος του ηγέτη είναι εξαιρετικά κρίσιμος.

-Αναφερθήκατε επίσης στους Ανδρέα Παπανδρέου και Αλέξη Τσίπρα. Και γράψατε ότι ξεχώρισαν γιατί «εξέφρασαν ένα εναλλακτικό ριζοσπαστικό σχέδιο διακυβέρνησης». Ας αφήσουμε τον Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά το σχέδιο που οδήγησε τον κ. Τσίπρα στην εξουσία ήταν το «αντιμνημόνιο». Όχι κάποιο πρόγραμμα για το πως θα φύγει η Ελλάδα από τη χρεωκοπία, αλλά ένα «σχέδιο» που  ασκούσε κριτική εκτός ορίων στους πολιτικούς αντιπάλους. Και μετά μάθαμε ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, ήταν με την «πλάτη στον τοίχο» και έπρεπε να εφαρμόσει μνημόνιο όπως το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ. Θέλω να πω ότι μήπως όλα όσα ζήσαμε αφορούσαν το πεδίο της επικοινωνίας και όχι κάποιο «εναλλακτικό ριζοσπαστικό σχέδιο διακυβέρνησης»;

Όχι κάνετε λάθος. Δεν αφορούσαν απλώς το πεδίο της επικοινωνίας, αφορούσαν και το πεδίο της πολιτικής. Το «αντιμνημόνιο» αποτέλεσε μια πολιτική ταυτότητα, μια πολιτική κουλτούρα, μια πολιτική επικοινωνία αλλά και ταυτόχρονα έναν σχεδιασμό δημόσιων πολιτικών. Αυτός ο σχεδιασμός ηττήθηκε, ακόμη χειρότερα, συνετρίβη.

Αναμφίβολα, γιατί σε αυτό το σχέδιο -που δεν ήταν ολόκληρο για πέταμα, κάθε άλλο- υπήρξαν μαξιμαλιστικές στοχεύσεις και λάθος αποτιμήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος.

Όμως και τότε ακριβώς αναδείχτηκε η σημασία του ηγέτη στη λήψη δύσκολων αποφάσεων. Κι αυτό είναι ακόμη μια διάσταση του ηγέτη, όχι μόνο δηλαδή η ικανότητα του να εμπνεύσει αλλά και να πάρει σκληρές αποφάσεις και να στρίψει το τιμόνι όταν αυτό χρειαστεί αναλαμβάνοντας την ευθύνη για αυτήν την αναγκαία στροφή.

…ο Αλέξης Τσίπρας δεν άξιζε να ζήσει όλα αυτά που συνέβησαν από το καλοκαίρι και έπειτα. Αυτή η εξέλιξη ήταν μια βαθιά προσβολή στην ιστορία του και στην κληρονομιά του.

Ας επιστρέψουμε στον Ανδρέα Παπανδρέου γιατί τον προσπεράσαμε γρήγορα. Ο Παπανδρέου δεν ενέπνευσε μόνο.

Πραγματοποίησε τρεις μεγάλες στροφές ιστορικής σημασίας: α) αυτήν έναντι της τότε ΕΟΚ όπου από υπέρμαχος της μη ένταξης και της αποχώρησης μετέτρεψε σταδιακά το ΠΑΣΟΚ σε φιλοευρωπαϊκό κόμμα,  β) αυτήν έναντι του ΝΑΤΟ (ιδιαίτερα στο θέμα των αμερικανικών βάσεων) όπου από σκληρός αντι-νατοϊκός εξελίχθηκε σε ένα πραγματιστή και γ) στο πεδίο της οικονομίας όπου προχώρησε σε μεγάλους συμβιβασμούς το 1985 και αργότερα το 1993 σε σχέση με τις αρχικές του οικονομικές θεωρήσεις. Επρόκειτο για μεγάλες, σχεδόν συνταρακτικού μεγέθους μετατοπίσεις σε σχέση με τις προηγούμενες πολιτικές του θέσεις. Ο Παπανδρέου κατάφερε να αντιληφθεί όχι μόνο τη σημασία των αλλαγών και ανέλαβε και την ευθύνη αυτών των αποφάσεων. Αυτό είναι η ηγεσία.

-Υπάρχει περιθώριο για τη δημιουργία ενός μεγάλου χώρου που θα ενώσει τους πολίτες που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και ΠΑΣΟΚ /ΚΙΝΑΛ; Και αυτό ποιος θα το προκαλέσει, οι ηγεσίες ή η βάση;

Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε μια πορεία δραματικής συρρίκνωσης, σχεδόν αποσύνθεσης. Μέσα σε δύο μήνες και κάτι από την εκλογή του Κασσελάκη, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει χάσει περισσότερες από πέντε μονάδες και παλεύει να μην καταρρεύσει ολοκληρωτικά. Η ηγεσία αυτή όχι μόνο δεν εμπνέει αλλά, το αντίθετο, χλευάζεται δεξιά και αριστερά.

Είναι προφανές, πως ο Στέφανος Κασσελάκης ως ηγέτης δεν είναι απλώς ανεπαρκής αλλά στερείται και των ελάχιστων στοιχείων που πρέπει να διαθέτει κανείς για να προεδρεύει σε ένα κόμμα όπως είναι ο ΣΥΡΙΖΑ…

Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε μια πορεία δραματικής συρρίκνωσης, σχεδόν αποσύνθεσης. Μέσα σε δύο μήνες και κάτι από την εκλογή του Κασσελάκη, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει χάσει περισσότερες από πέντε μονάδες και παλεύει να μην καταρρεύσει ολοκληρωτικά. Η ηγεσία αυτή όχι μόνο δεν εμπνέει αλλά, το αντίθετο, χλευάζεται δεξιά και αριστερά.

Αυτή η κατάσταση έχει πολλές αρνητικές συνέπειες τόσο στο εσωτερικό του κόμματος όσο και προς τα έξω. Μία από αυτές είναι ότι δεν μπορεί να διαμορφώσει συνθήκες σοβαρού πολιτικού διαλόγου μεταξύ των κομμάτων της Κεντροαριστεράς. Η ηγεσία Κασσελάκη όχι μόνο δεν μπορεί να εμπνεύσει τέτοιες διαδικασίες αλλά συμβάλει να πάνε τα πράγματα προς στην αντίθετη κατεύθυνση. Να το πω απλά: νομίζω πως ελάχιστοι θέλουν έχουν πάρε δώσε με τον ΣΥΡΙΖΑ αυτήν την περίοδο. Το γιατί το καταλαβαίνουμε όλοι εύκολα.

-Μετά τις εκλογές του Ιουνίου είχατε κάνει γνωστό ότι θα γράψετε ένα βιβλίο για όσα ζήσατε το διάστημα μεταξύ των δύο εκλογικών αναμετρήσεων του καλοκαιριού στην Κουμουνδούρου; Θα μας δώσετε μια γεύση; Μήπως είχε ξεκινήσει τότε η διάσπαση που έγινε στο κόμμα;

Η αλήθεια είναι πως δεν ξεκίνησα καν να το γράφω. Πρέπει να σας πω πως με πονάει αυτή η ιστορία και αυτό μου στερεί κάθε ενδιαφέρον να αφηγηθώ τις εμπειρίες της περιόδου -στο κάτω-κάτω ποιος πραγματικά ενδιαφέρεται;

Πάντως, είμαι πεισμένος, πως παρά τα όποια λάθη του ή τις παραλείψεις του, ο Αλέξης Τσίπρας δεν άξιζε να ζήσει όλα αυτά που συνέβησαν από το καλοκαίρι και έπειτα. Αυτή η εξέλιξη ήταν μια βαθιά προσβολή στην ιστορία του και στην κληρονομιά του. Κι η διάσπαση είναι απόρροια αυτής της βαθιάς προσβολής στην κουλτούρα,  την ταυτότητας και την ιστορία της Αριστεράς, όχι μόνο της ριζοσπαστικής αλλά κάθε εκδοχής της.