Θεόδωρος Αγοραστός στο libre: ”Χάνονται ζωές από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ενώ έχουμε τα εργαλεία να προληφθεί και να εξαλειφθεί!”

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας θα έχει εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας όταν όλες οι χώρες καταφέρουν να έχουν λιγότερα από 4 περιστατικά ανά 100.000 γυναίκες/έτος. Αυτό θα μπορέσει να επιτευχθεί μέσω της πρωτογενούς πρόληψης με τον εμβολιασμό, τον προσυμπτωματικό έλεγχο με υψηλής ακρίβειας εξέταση (HPV testing), την ενδεδειγμένη θεραπεία των προκαρκινικών αλλοιώσεων και του διηθητικού καρκίνου τραχήλου.

Ρούλα Σκουρογιάννη

Η Παγκόσμια Στρατηγική 90/70/90 του Π.Ο.Υ. για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου μήτρας

Σύμφωνα με το σχέδιο, για να επιτευχθεί η εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου μέχρι το 2030, σε κάθε χώρα θα πρέπει:

• Το 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών να έχει εμβολιαστεί πλήρως κατά της μόλυνσης από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus-HPV),

• Το 70% των γυναικών να εξετασθεί προληπτικά με ένα τεστ υψηλής ακριβείας (HPV testing) σε ηλικία 35 ετών και ξανά σε ηλικία 45 ετών,

• Το 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας να τύχει ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας.

Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου

Το 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το «Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου» (Εurope’s Beating Cancer Plan), το οποίο, αποδεχόμενο την Παγκόσμια Στρατηγική του Π.Ο.Υ., προωθεί ως κύριες δράσεις, μέχρι το 2030, τις εξής:

• HPV-εμβολιασμό τουλάχιστον του 90% του πληθυσμού-στόχου της ΕΕ για τα κορίτσια και σημαντική αύξηση του εμβολιασμού των αγοριών,

• Εφαρμογή Εθνικών Προγραμμάτων Προσυμπτωματικού Ελέγχου με νέες κατευθυντήριες οδηγίες για καρκίνο τραχήλου μήτρας (HPV testing από ηλικία 30 ετών και κάθε 5-10 έτη), με στόχο την κάλυψη του 90% του επιλέξιμου πληθυσμού,

• Εξασφάλιση ογκολογικών κέντρων για σωστή θεραπεία του 90% των ασθενών με καρκίνο.

Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα:

• ο HPV-εμβολιασμός συμπεριλαμβάνεται μεν στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, αλλά με χαμηλή μέχρι στιγμής εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού-στόχου,

• δεν έχει ληφθεί μέριμνα τήρησης από τον παιδίατρο της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής συμπλήρωσης του Μητρώου Εμβολιασμών και του Ηλεκτρονικού Βιβλιαρίου Υγείας Παιδιού,

• δεν υπάρχει ακόμα οργανωμένο, οικονομικά εξασφαλισμένο Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου για καρκίνο τραχήλου μήτρας, χωρίς ημερομηνία λήξης. Αντ’ αυτού ψηφίστηκε, αλλά δεν εφαρμόζεται ακόμη, μια Δράση Δημόσιας Υγείας με περιορισμένη διάρκεια και χρηματοδότηση,

• υπάρχει έλλειψη επαρκούς αριθμού εξειδικευμένων ογκολογικών κέντρων για την ενδεδειγμένη θεραπεία και υποστηρικτική φροντίδα των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας.

Βέβαια, αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι από την Άνοιξη του 2022, στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών παιδιών και εφήβων εντάχθηκε (αποζημιώνεται) ο εμβολιασμός κατά του Ιού των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (HPV) και στα τα αγόρια ηλικίας 9 έως 18 ετών, όπως ισχύει για τα κορίτσια εδώ και αρκετά χρόνια, με αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Αξίζει με κάθε ευκαιρία να επισημαίνεται η αξίατης πρόληψης από τη μόλυνση από τους τύπους του ιού HPV. Ο εμβολιασμός είναι ασφαλής και έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην πρόληψη εμφάνισης κονδυλωμάτων και καρκίνου στις νεαρές ηλικίες.

Τι σημαίνει «πλήρως εμβολιασμένος» κατά του ιού HPV

Το σχήμα εμβολιασμού περιλαμβάνει:

·         2 δόσεις για τα παιδιά 9- 15ετών και

·         3 δόσεις για τα παιδιά άνω των 15 έως 26ετών.

Να τονίσουμε ότι το εμβόλιο HPV αποζημιώνεται πλήρως σε αγόρια και κορίτσια 15- 18 ετών μέχρι 31/12/2023. Στη συνέχεια, η αποζημίωση θα αφορά πλέον στις ηλικίες 9 έως 15 έτη. Είναι πολύ σημαντικό να σημειώσουμε ότι ο εμβολιασμός καλό θα ήταν να ολοκληρώνεται πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και μεγαλύτεροι ενήλικοι δεν ωφελούνται από τον εμβολιασμό.

Όπως επεσήμανε, μιλώντας στο libre, ο Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κ. Θεόδωρος Αγοραστός, «ο εμβολιασμός κατά του ιού HPV προσφέρει πρόληψη κατά των ακόλουθων τύπων καρκίνου:

·         κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας (κατά  90%-95%)

·         κατά του καρκίνου του πρωκτού (κατά περίπου 90%)

·         κατά του καρκίνου του στοματοφάρυγγα (κατά 70%)

·         κατά του καρκίνου του κόλπου και του αιδοίου (κατά περίπου 50%)

·         κατά του καρκίνου του πέους (κατά περίπου 50%)

Επίσης, ο εμβολιασμός κατά του ιού HPV προσφέρει πρόληψη κατά των κονδυλωμάτων, κατά των θηλωμάτων, κατά της λαρυγγικής θηλωμάτωσης, μίας νόσου που ταλαιπωρεί πολύ τα μικρά παιδιά. Επίσης, απαλλάσσει τις γυναίκες μακροπρόθεσμα από την ανάγκη ετήσιου ελέγχου κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο κίνδυνος να νοσήσει από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας για τη γυναίκα που σε νεαρή ηλικία έχει εμβολιαστεί –σύμφωνα με μελέτες– είναι της τάξεως του 0,3%».

Να διαχωρίσουμε την ένδειξη προς εμβολιασμό από την αποζημίωση του εμβολίου

Αυτό που επίσης, εξήγησε ο καθηγητής είναι ότι «σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα, όσο πιο μικρό ηλικιακά εμβολιαστεί το κορίτσι ή το αγόρι τόσο περισσότερους τίτλους αντισωμάτων (δηλαδή ανοσοποίηση) αποκτά. Για αυτό και συστήνεται ο εμβολιασμός σε νεαρή ηλικία. Ωστόσο, είναι δόκιμο είναι να διαχωρίσουμε την ένδειξη προς εμβολιασμό από την αποζημίωση του εμβολίου. Ένδειξη να εμβολιαστεί ένα άτομο κατά του HPV -άντρας ή γυναίκα- υπάρχει από την ηλικία των 9 ετών έως την ηλικία τουλάχιστον των 45 ετών (δεν έχουμε επαρκή στοιχεία μελετών για την ηλικία άνω των 45 ετών, όπου πιθανόν να υπάρχει όφελος). Σε καμία χώρα του κόσμου δεν αποζημιώνεται το εμβόλιο για τα άτομα όλων των ηλικιών και ούτε είναι εφικτό κάτι τέτοιο. Αξίζει, βέβαια, να αναφέρουμε ότι στη Σουηδία, αυτή τη στιγμή, εμβολιάζονται οι γυναίκες μέχρι την ηλικία των 30 ετών με αποζημίωση του εμβολιασμού, επειδή διαπιστώθηκε ότι ο δείκτης R0 επηρεάζεται καθοριστικά μέχρι την ηλικία των 29 έως 30 ετών».

Τι πρέπει να κάνει η Ελληνική Πολιτεία

Για να καταστεί δυνατή και στην Ελλάδα η επίτευξη των στόχων της Παγκόσμιας Στρατηγικής του Π.Ο.Υ. και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με απώτερο σκοπό την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου μήτρας και στη χώρα μας, απαιτείται να προβεί η Ελληνική Πολιτεία σε κατάλληλες και επιβεβλημένες ενέργειες, οι οποίες θα πρέπει να έχουν τους εξής στόχους για το έτος 2030:

• Εμβολιασμό κατά του HPV τουλάχιστον του 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών,

• Εφαρμογή οργανωμένου Εθνικού Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου για καρκίνο τραχήλου μήτρας, με HPV testing ως πρωταρχική εξέταση και συμμετοχή τουλάχιστον του 70% των γυναικών στις ηλικιακές ομάδες-στόχους,

• Εξασφάλιση ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας του 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας,

• Εκπλήρωση της υποχρέωσης της Πολιτείας για ενημέρωση/ευαισθητοποίηση του ευρέος κοινού σχετικά με τον HPV-εμβολιασμό και τον Προσυμπτωματικό Έλεγχο για καρκίνο τραχήλου μήτρας.

Φέτος, κατά την 3^η επέτειο της έναρξης εφαρμογής της Παγκόσμιας Στρατηγικής 90/70/90 του Π.Ο.Υ. για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου μήτρας, η Bente Mikkelsen, Διευθύντρια του Π.Ο.Υ. για το Τμήμα Μη Μεταδοτικών Ασθενειών, δηλώνει: «Τώρα είναι η ώρα να δραστηριοποιηθούμε. Υπάρχει ισχυρή εντολή. Η ανάληψη δράσεων σε αυτό το πεδίο θα ανταποκριθεί σε ένα αυξανόμενο παγκόσμιο κίνημα για επίτευξη σαφών στόχων και σκοπών, βασισμένων σε επιστημονικά τεκμηριωμένες θέσεις. Η πολιτική βούληση είναι έτοιμη. Η επιστήμη είναι έτοιμη. Και η κοινωνία των πολιτών είναι έτοιμη. Μαζί, μπορούμε να αποτρέψουμε τον πόνο εκατομμυρίων γυναικών και των οικογενειών τους και να οικοδομήσουμε ένα πιο δίκαιο μέλλον για τα σημερινά παιδιά».

Ελληνική HPV Εταιρεία: Δράση φωταγώγησης της Βουλής και του Λευκού Πύργου

Με το μήνυμα «Παγκόσμια Ημέρα Δράσης για την Εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου Μήτρας – Ενημερώσου, Εμβολιάσου, Εξετάσου!» φωταγωγήθηκε η πρόσοψη της Βουλής των Ελλήνων, ενώ ο Λευκός Πύργος «ντύθηκε» με το αντιπροσωπευτικό χρώμα της Παγκόσμιας Δράσης, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Δράσης για την Εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου Μήτρας, στο πλαίσιο της καμπάνιας ενημέρωσης που οργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία  Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (Ελληνική HPV Εταιρεία), στις 16 Νοεμβρίου 2023.

Η πρωτοβουλία αναδεικνύει τη σημασία της ενημέρωσης, του εμβολιασμού, και των τακτικών εξετάσεων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Μιχάλης Χρυσοχοΐδης: ”Οφείλουμε να ευαισθητοποιήσουμε όλους τους πολίτες”

Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε ειδική εκδήλωση στο Σύνταγμα, με στόχο την ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων και την προώθηση στοχευμένων πολιτικών και σχεδίων δράσης γύρω από το ζήτημα, παρουσία του υπουργού Υγείας, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ο οποίος στον χαιρετισμό του τόνισε: «Οφείλουμε να ευαισθητοποιήσουμε όλους τους πολίτες, δεδομένου ότι οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στις νέες γυναίκες 15 έως 44 ετών, επομένως η περαιτέρω ενημέρωση οδηγεί σε μεγαλύτερη πρόληψη. Ως υπουργείο έχουμε προχωρήσει στις απαραίτητες ενέργειες για την υλοποίηση ενός σχεδίου δράσης έως το 2030 για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας».

Παρόντες ήταν, επίσης ο Πρόεδρος της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής κ. Βασίλης Οικονόμου, ο τομεάρχης Υγείας του ΠΑΣΟΚ κ. Ιωάννης Τσίμαρης και ο κ. Γιώργος Σουρβίνος, καθηγητής Κλινικής Ιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και εκπρόσωπος της Συμβουλευτικής Επιτροπής  της Ελληνικής HPV Εταιρείας.

Στην εκδήλωση, ο κ. Θεόδωρος Αγοραστός, Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας, υπενθύμισε ότι την 17η Νοεμβρίου 2020, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) εγκαινίασε την εφαρμογή της Παγκόσμιας Στρατηγικής για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.