Ακρίβεια/ Έρευνα: 9 στους 10 καταναλώνουν λιγότερα λόγω των τιμών- Δραματική μείωση της αγοραστικής δύναμης- Το σύστημα της αισχροκέρδειας- Σε ποιές πολυεθνικές θα επιβληθούν νέα πρόστιμα

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ σε 12 μήνες ακρίβυναν τυριά 13%, χοιρινό 13,5%, πατάτες 15%, ρύζι 16%, νωπά φρούτα 16%, νωπά λαχανικά 25%, ζάχαρη 22%, προϊόντα για κατοικίδια 13%, ελαιόλαδο 29%. Σύμφωνα με έρευνα για τη ΓΣΕΕ, εννέα στους δέκα εργαζόμενους καταναλώνουν λιγότερο εξαιτίας της ακρίβειας. «Είναι το νούμερο 1 πρόβλημα για τα νοικοκυριά» παραδέχεται ο υπουργός Ανάπτυξης και προχωρά σε ελέγχους. Ήδη επιβλήθηκαν πρόστιμα από 1 εκατ. ευρώ σε Unilever και Procter & Gamble και ολοκληρώνονται οι έλεγχοι σε άλλες έξι πολυεθνικές.

Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύει το “Πρώτο Θέμα” οι πολυεθνικές που διαπιστώθηκε ότι έχουν κάνει υπερβάσεις στο όριο κέρδους και με άλλες πρακτικές κερδοσκοπούν είναι οι Jonshon&Jonshon και Colgate-Palmolive, ενώ ελέγχονται και οι Henkel, Jacobs, SC Jonshon και Nestle. Στις πρώτες δύο θεωρείται βέβαιο πως θα τις επιβληθούν πρόστιμα του 1 εκατ. ευρώ, κυρώσεις με πρόστιμα είναι βέβαιο πως θα δεχτούν και οι άλλες. Ωστόσο παραμένει το ερώτημα εάν τα πρόστιμα αυτά μπορούν να επιβάλλουν την τήρηση των νόμων και τελικά την ομαλοποίηση στην αγορά. Είναι χαρακτηριστικό πως οι Procter&Gable και η Unilever στις οποίες επιβλήθηκε πρόστιμο είχαν κληθεί να πληρώσουν πρόστιμα 213 και 100 εκατ. ευρώ αντίστοιχα μετά τις κυρώσεις που είχε επιβάλλει η Κομισιόν πριν περίπου 10 χρόνια. Έκτοτε, όμως, ελάχιστα άλλαξαν, το γεγονός δε ότι οι πολυεθνικές αισχροκερδούν στην ελληνική αγορά είναι ενδεικτικό της απουσίας γενικευμένων ελέγχων και της “χαλαρής” αντιμετώπισης εκ μέρους του κρατικού μηχανισμού.

Μειώνεται δραστικά η αγοραστική δύναμη των πολιτών

Ο Κύκλος Οικονομικής & Κοινωνικής Ανάλυσης του ΕΝΑ δημοσιεύει τη σειρά Focus ENA | Oικονομία, η οποία περιλαμβάνει flash αναλύσεις μακροοικονομικών δεικτών και μεγεθών της ελληνικής οικονομίας. Η νέα ανάλυση έχει θέμα «Μισθοί, τιμές & αγοραστική δύναμη».

Βασικό εύρημα: Μέσα σε δυόμιση χρόνια οι μισθωτοί μπορούν να αγοράσουν 8% λιγότερα αγαθά. Αν, δε, δαπανούσαν όλο το μισθό τους σε τρόφιμα, θα μπορούσαν να αγοράσουν 15% λιγότερα τρόφιμα. Από αρχές του 2021 μέχρι το τέλος β’ τριμήνου 2023 οι μισθοί αυξήθηκαν λιγότερο από 7% ενώ ο τιμάριθμος πάνω από 16% και ειδικά ο δείκτης τιμών στα είδη διατροφής 25,5%

Αναλυτικά

Ο πληθωρισμός περιορίζει την αγοραστική δύναμη των μισθών, αυτό που ονομάζεται πραγματικός μισθός. Ο πραγματικός μισθός δεν μετριέται σε χρηματικούς όρους αλλά σε όρους αγαθών και υπηρεσιών. Προκύπτει ως ο λόγος του ονομαστικού μισθού προς τον δείκτη τιμών.

Προφανώς ο πραγματικός μισθός μπορεί να υπολογιστεί είτε σε όρους γενικού δείκτη τιμών είτε σε όρους επιμέρους δεικτών, ανάλογα με το πώς θέλει κανείς να μετρήσει την αξία του. Στην ανάλυσή μας χρησιμοποιείται ο τριμηνιαίος Δείκτης Μισθολογικού Κόστους (βλ. ΕΛΣΤΑΤ) με εποχική διόρθωση και ο μέσος όρος των αντίστοιχων τριμήνων του Εθνικού Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή και του Δείκτη Τιμών Διατροφής και Μη Αλκοολούχων Ποτών (βλ. ΕΛΣΤΑΤ). Η μόνη μετατροπή που έχει γίνει είναι στο σημείο αναφοράς ώστε να ισοδυναμεί με 100 το πρώτο τρίμηνο του 2021.

Το διάγραμμα 1 δείχνει τους τρεις δείκτες (μισθολογικό κόστος, γενικός δείκτης τιμών, δείκτης τιμών διατροφής) από το πρώτο τρίμηνο του 2021 μέχρι το δεύτερο τρίμηνο του 2022.

Διάγραμμα 1

Όπως φαίνεται, ο δείκτης μισθολογικού κόστους (μπλε γραμμή) στο Β’ τρίμηνο 2023 βρίσκεται στο 106,9, που σημαίνει ότι ο ονομαστικός μισθός έχει αυξηθεί κατά 6,9% σε σχέση με το Α’ τρίμηνο 2021. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, ο γενικός δείκτης τιμών (κόκκινη γραμμή) βρίσκεται στο 116,1 και ο δείκτης τιμών ειδών διατροφής (πράσινη γραμμή) στο 125,5, δηλαδή ο πρώτος έχει αυξηθεί κατά 16,1% και ο δεύτερος κατά 25,5%. Είναι προφανές ότι η αύξηση του ονομαστικού μισθού υπολείπεται σημαντικά από την αύξηση των τιμών.

Η αναμενόμενη συνέπεια είναι η μείωση του πραγματικού μισθού, δηλαδή της ποσότητας αγαθών και υπηρεσιών που μπορούν να αγοράσουν οι μισθωτοί. Είναι εύκολο να υπολογιστεί ποσοτικά η επίπτωση της ταχύτερης αύξησης των τιμών σε σχέση με τον ονομαστικό μισθό.

Το διάγραμμα 2 δείχνει τον πραγματικό μισθό σε όρους γενικού δείκτη και σε όρους δείκτη τιμών διατροφής. Ο πραγματικός μισθός υπολογίζεται ως ο λόγος του δείκτη μισθολογικού κόστους με τον αντίστοιχο δείκτη τιμών.

Διάγραμμα 2

Ο πραγματικός μισθός σε όρους γενικού δείκτη (κόκκινη γραμμή), δηλαδή σε όρους ενός αντιπροσωπευτικού «καλαθιού» αγαθών και υπηρεσιών, βρίσκεται στο 92 κατά το Β’ τρίμηνο του 2023 από 100 κατά το Α’ τρίμηνο του 2021, δηλαδή έχει μειωθεί 8%. Ακόμα πιο έντονη είναι η μείωση του πραγματικού μισθού σε όρους ειδών διατροφής (μπλε γραμμή) αφού βρίσκεται στο 85,1, δηλαδή η μείωση φτάνει το 14,9%. Με άλλα λόγια, οι μισθωτοί μπορούν να αγοράσουν 8% λιγότερα αγαθά και, αν ξόδευαν ολόκληρο τον μισθό τους σε τρόφιμα, θα μπορούσαν να αγοράσουν 14,9% λιγότερα τρόφιμα.