Επιτόκια: Σφίγγει κι άλλο η “θηλιά” στους δανειολήπτες λόγω της νέας αύξησης από την ΕΚΤ

Η νέα άνοδος των επιτοκίων -σε συνδυασμό με το θέμα της ακρίβειας στην Ελλάδα που δεν λύνεται- προκαλεί νέες και έντονες ανησυχίες για χιλιάδες Έλληνες πολίτες.

Ανησυχία για τους πολίτες με δάνεια φέρνει η νέα αύξηση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Όπως είναι αναμενόμενο, η δέκατηάνοδος του βασικού επιτοκίου του ευρώ εγείρει ερωτήματα για την οικονομική κατάσταση των πολιτών εν μέσω εκτεταμένης ακρίβειας και για την πορεία της εξέλιξης των κόκκινων δανείων.

Η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ προανήγγειλε τη διατήρησή τους τουλάχιστον στα τρέχοντα επίπεδα για εύλογο χρονικό διάστημα μέχρι να υποχωρήσει ο πληθωρισμός, ενώ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο νέων προς τα πάνω αναπροσαρμογών. Τον τελευταίο χρόνο επιχειρήσεις και νοικοκυριά παρακολουθούν τη δόση του δανείου τους να αυξάνεται σε ποσοστό άνω του 50%, κάτι που αναμένεται να συνεχιστεί. Ως εκ τούτου, οι δανειολήπτες όχι μόνο θα δουν από τον επόμενο μήνα νέες επιβαρύνσεις στις δόσεις, μιας και ποσοστό άνω του 90% των χορηγήσεων αφορά προγράμματα κυμαινόμενου επιτοκίου, αλλά και οι καταβολές τους θα παραμείνουν σε αυτά τα επίπεδα αρκετό καιρό.

Το πρόβλημα στα στεγαστικά

Εξαίρεση αποτελούν μόνο τα ενήμερα στεγαστικά δάνεια, για τα οποία οι τράπεζες από τον περασμένο Μάιο έχουν ενεργοποιήσει πλαφόν στο τελικό κόστος με ισχύ για 12 μήνες. Πρόκειται για το μέτρο που έλαβαν οι τράπεζες την περασμένη άνοιξη και προβλέπει το πάγωμα της δόσης του δανείου στα επίπεδα του 2,7% για δάνεια με επιτόκιο αναφοράς το Euribor 1 και στο 2,85% για δάνεια με επιτόκιο αναφοράς το Euribor 3 μηνών. Το ίδιο μέτρο, πάντως, δεν ισχύει για όσους οφειλέτες έλαβαν στεγαστικό δάνειο εντός του τρέχοντος έτους, οι οποίοι επωμίζονται πλήρως τα βάρη της νομισματικής σύσφιξης. Αυτός είναι και ο λόγος που η ζήτηση στεγαστικών δανείων βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση το 2023, με την πιστωτική επέκταση να αποτελεί πρόβλημα. Σύμφωνα με αυτά, τον Ιούλιο ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων μειώθηκε σε 3% από 5,8% τον αμέσως προηγούμενο μήνα και η μηνιαία καθαρή ροή των δανείων της κατηγορίας ήταν αρνητική κατά 1,2 δισ. ευρώ. Δηλαδή, στην υπό εξέταση περίοδο οι αποπληρωμές ξεπέρασαν κατά το ποσό αυτό τις νέες χορηγήσεις. Ανάλογη είναι η εικόνα και στην επαγγελματική πίστη. Συγκεκριμένα, ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης υποχώρησε στο -2,9% από -2,4% τον Ιούνιο, με την καθαρή ροή να διαμορφώνεται σε αρνητικά επίπεδα (-78 εκατ. ευρώ).

Ζητήματα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι στη χειροτέρευση των ρυθμών μεταβολής των υπολοίπων σημαντικό ρόλο έχει παίξει και η σημαντική μείωση της ζήτησης για νέα δάνεια, ειδικά από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Συνεπώς, όσο το κόστος χρηματοδότησης διατηρείται στα τρέχοντα επίπεδα τόσο εξασθενούν οι προοπτικές ενίσχυσης της νέας παραγωγής δανείων. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2022 τα επιτόκια στις νέες χρηματοδοτήσεις προς επιχειρήσεις έχουν ήδη διπλασιαστεί.

Ο κίνδυνος κόκκινων δανείων

Ανοδικά αναμένεται να κινηθούν, επίσης, τα επιτόκια στις νέες χρηματοδοτήσεις κυμαινόμενου επιτοκίου όλων των κατηγοριών. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα διαθέσιμα στοιχεία (μέχρι και την προχθεσινή αύξηση), το επιτόκιο των νέων στεγαστικών δανείων έχει εκτοξευτεί στα επίπεδα του 5% (για σταθερό επιτόκιο σε όλη τη διάρκεια), ενώ για σταθερό επιτόκιο 5-15 ετών διαμορφώνεται στα επίπεδα του 3,75% έως 4,30% αντίστοιχα.

Πάντως με την άνοδο των δόσεων αυξάνεται ο κίνδυνος δημιουργίας νέων κόκκινων δανείων, ιδίως όταν βρισκόμαστε σε μια περίοδο που η ακρίβεια έχει σαρώσει τα πάντα στην Ελλάδα. Συνεπώς, όσο αυξάνονται οι δόσεις τόσο ενισχύονται οι πιθανότητες για νέες επισφάλειες, καθότι τόσο τα φυσικά πρόσωπα όσο και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σειρά πολύ μεγάλων δυσκολιών ως προς την αποπληρωμή των υποχρεώσεών τους.