Ανάλυση του καθηγητή Γ. Κωνσταντινίδη: Ποια είναι η “ανθρώπινη ατζέντα” του Στέφανου Κασσελάκη;

Οι επικριτές του εντός του ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζονται ότι δεν γνωρίζει και ούτε θέλει να μάθει τι σημαίνει «αριστερά». Οι επικριτές του εκτός του ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζονται ότι οι φωτογραφίες του τον ενδιαφέρουν περισσότερο από τα λόγια του. Ο ίδιος ωστόσο ισχυρίζεται ότι έχει ατζέντα. Την ονομάζει ανθρώπινη και σπεύδει να αποκηρύξει την περισσότερο κρυμμένη κατηγορία που του προσάπτεται, ότι έχει μια αμιγώς gay ατζέντα. Ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο; Και τι να εννοεί ο Στέφανος Κασσελάκης με τον όρο «ανθρώπινη ατζέντα»;

Του Γιάννη Κωνσταντινίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας

Ας ξεκινήσουμε από τα εύκολα. Ο όρος «αριστερά» -ίσως ο πλέον ταλαιπωρημένος από τη χρήση όρος στην Ελλάδα- ταυτίζεται, όπως άλλωστε και ο όρος «δεξιά», με πλήθος ιστορικών αναφορών και με εικόνες προσώπων που σημάδεψαν τα μετεμφυλιακά και τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια.

Η αντιστοίχιση του όρου με συγκεκριμένες δημόσιες πολιτικές στην Ελλάδα είναι αμυδρή, κάτι που σε σημαντικό βαθμό προκύπτει αφενός από την καθολική αποδοχή από τα κόμματα του παρεμβατικού ρόλου του κράτους, αφετέρου από την αποσύνδεση της φορολογίας από τις κοινωνικές παροχές στη συνείδηση του μέσου πολίτη αυτής της χώρας, καθώς όλοι μας έχουμε μάθει να θεωρούμε ότι οι μειωμένοι φόροι μπορούν κάλλιστα να συμβαδίζουν με αυξημένες δαπάνες.

• Ίσως πιο καθαρή είναι η αντιστοίχιση του όρου με την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, παρότι πολλές από τις κινήσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη αναφορικά με τα θέματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας κυρίως έχουν αμβλύνει τις διαφορές και σε αυτό το πεδίο.

-Πώς λοιπόν μπορεί να κατηγορείται κάποιος ως «μη αριστερός» στον βαθμό που μιλά για την ανάγκη κρατικής παρέμβασης και ανοχής στο «άλλο»;

-Έχει τελικά αξία η απόκλισή του από την εικόνα και μόνο προσώπων που πολιτεύτηκαν με την «αριστερά» στο παρελθόν;

Ας συνεχίσουμε με τα εξίσου εύκολα.

Οι φωτογραφίες ενός πολιτικού προσώπου -με τη γυναίκα και τα παιδιά του, με τον σκύλο και τη γάτα του, με τη ρακέτα και το κανό του, στις ακρογιαλιές και στα βουνά- έχουν κυριαρχήσει στις σκέψεις μας πολύ πριν μάθουμε τον λογαριασμό στο Instagram του Στέφανου Κασσελάκη. Εμείς τις ψάχνουμε, εκείνοι μας τις προσφέρουν. Η εύρεση της αιτιώδους σχέσης ανάμεσα σε εμάς και σε εκείνους, ανάμεσα στο τι ζητήσαμε από τους πολιτικούς μας και στο τι λάβαμε από αυτούς, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όμως σήμερα που μιλούμε, η ταυτότητα ενός ηγέτη είναι σε συντριπτικό βαθμό η εικόνα του. Εκτός και αν πιστεύουμε πραγματικά ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκλέχθηκε πρωθυπουργός στη βάση των προτάσεών του για το επιτελικό κράτος και ο Αλέξης Τσίπρας στη βάση των προτάσεων του για απεξάρτηση από τα μνημόνια. Μήπως είναι τελικά υποκριτικό να αναζητούμε τις ακριβείς προτάσεις του αναπάντεχου υποψηφίου για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ όταν δεν έχουμε αναζητήσει ποτέ μας αντίστοιχες προτάσεις από άλλους;

Και φτάνουμε στα δύσκολα.

Τι να είναι αυτή η «ανθρώπινη ατζέντα» που ευαγγελίζεται ο νεότερος εκ των υποψηφίων της εσωκομματικής αναμέτρησης της Κυριακής; Ίσως να μην το έχει στο νου του ούτε ο ίδιος ο Στέφανος Κασσελάκης, όταν προσπάθησε να βρει μια λέξη που θα αντικαταστήσει τη λέξη «gay» για την πολιτική φυσιογνωμία του, λέξη που κινδύνευε να σαρώσει το σύνολο των σκέψεων του από τη στιγμή που έλαβε τη γενναία απόφαση να γίνει ο πρώτος Έλληνας πολιτικός που θα παρουσίαζε ανοιχτά την ομοφυλοφιλία του. Βάζοντας στο κέντρο της ομιλίας του στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ την ισότητα ευκαιριών -που δεν δίνουμε στον νέο που ξενιτεύεται, στον επιστήμονα που δεν βρίσκει δουλειά με το πτυχίο του, στον μισθωτό που κάνει ατελείωτες υπερωρίες χωρίς να πληρώνεται, στον επιχειρηματία που ρισκάρει χωρίς να γνωρίζει τους κανόνες που θα ισχύουν αύριο- ο Κασσελάκης μοιάζει να δομεί έναν σοσιαλφιλελεύθερο λόγο που συνδέει τη δίκαιη μεταχείριση των πολιτών με την ελευθερία επιλογών, συνθήκη απαραίτητη για το κυνήγι του «ελληνικού ονείρου». Το πολιτικό αυτό προφίλ κάθε άλλο παρά καθαρά εκφράζεται, πολύ περισσότερο που δεν αποτυπώνεται ακόμα συγκεκριμένες προτάσεις δημόσιων πολιτικών που θα καταστήσουν τη βίωση της ελευθερίας εφικτή σε δημόσιο ή ιδιωτικό επίπεδο. Ωστόσο, τα στοιχεία του σοσιαλφιλελευθερισμού είναι υπαρκτά, με πιο ορατές είναι η αλήθεια τις μεταϋλιστικές αναζητήσεις στο πεδίο των ατομικών ελευθεριών, οι οποίες παραδοσιακά πάντως δεν κεντρίζουν το ενδιαφέρον του μέσου Έλληνα ψηφοφόρου.

Όμως η αστοχία του πολιτικού λόγου είναι διαφορετικό πράγμα από την ανυπαρξία του. Ο Στέφανος Κασσελάκης ακουμπά μια μεταϋλιστική ατζέντα, την οποία αγγίζουν συνήθως στην Ευρώπη πράσινα ή μικρά κόμματα του κεντρώου χώρου. Ίσως να το κάνει ασυνείδητα. Ίσως να το κάνει άτσαλα. Το σίγουρο είναι ότι διστάζει να εκφράσει αυτήν την κατεύθυνσή του με όρους ιδεολογικούς και τελικά επιλέγει τον απροσδιόριστο όρο «ανθρώπινη ατζέντα». Θα ήταν χρήσιμο για το κομματικό σύστημα της χώρας μας, αν επέλεγε να ορίσει με περισσότερη πολιτική ακρίβεια την ατζέντα του. Και ίσως τότε παρέσυρε και άλλους -πρόσωπα και κόμματα- να αποδώσουν ιδεολογικό περιεχόμενο στα ευχολόγια και στις καταγγελίες που συνηθίζουμε να εκλαμβάνουμε ως «πολιτικά στίγματα».