Τα εμβόλια θα μπορούσαν να αποτρέψουν μισό εκατομμύριο θανάτους ετησίως, που σχετίζονται με την αντιμικροβιακή αντοχή

Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχουν 4,95 εκατομμύρια θάνατοι ετησίως που σχετίζονται με τη Μικροβιακή Αντοχή (AntiMicrobial Resistance-AMR). Οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος υποφέρουν ιδιαίτερα από τις ανθεκτικές στα φάρμακα λοιμώξεις. Η AMR, η οποία εμφανίζεται όταν τα βακτήρια, οι ιοί, οι μύκητες και τα παράσιτα αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου και δεν ανταποκρίνονται πλέον στις υπάρχουσες θεραπείες, χαρακτηρίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) το 2019 ως μία από τις δέκα κορυφαίες παγκόσμιες απειλές για τη δημόσια υγεία, μια απειλή στην οποία η επιστήμη αγωνίζεται διαρκώς να μετριάσει.

Ρούλα Σκουρογιάννη

Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο BMJ Global Health, διαπίστωσε ότι πάνω από μισό εκατομμύριο ζωές θα μπορούσαν να σωθούν κάθε χρόνο με την αποτελεσματική χρήση των υπαρχόντων εμβολίων και τη συνεχή ανάπτυξη νέων εμβολίων για την αντιμετώπιση παθογόνων προτεραιότητας. Η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία των προληπτικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένου του εμβολιασμού, για την επιβράδυνση και τον περιορισμό της εξάπλωσης της AMR.

Η μελέτη διεξήχθη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το Διεθνές Ινστιτούτο Εμβολίων της Κορέας (IVI) και το London School of Hygiene & Tropical Medicine. Οι συγγραφείς της μελέτης χρησιμοποίησαν δεδομένα από το 2019 για να μοντελοποιήσουν τον πιθανό αντίκτυπο 15 νέων και υπαρχόντων εμβολίων κατά των παθογόνων στη λίστα του ΠΟΥ με βακτηριακά παθογόνα προτεραιότητας.

Διαπίστωσαν ότι εάν τα εμβόλια χρησιμοποιηθούν για βασικούς πληθυσμούς, όχι μόνο θα μπορούσαν να σωθούν μισό εκατομμύριο ζωές, αλλά θα αποφευχθούν 28 εκατομμύρια έτη ζωής προσαρμοσμένα στην αναπηρία (disability-adjusted life-years (DALYs), εννοώντας τον αριθμό των ετών που χάθηκαν λόγω αναπηρίας ή μειωμένης διάρκεια ζωής σαν αποτέλεσμα της μόλυνσης.
Στο σενάριο, όπου επτά από τα εμβόλια χρησιμοποιήθηκαν για ευρύτερους πληθυσμούς, φαίνεται να αποφεύγονται επιπλέον 1,2 εκατομμύρια θάνατοι και 37 εκατομμύρια DALYs.

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΠΟΥ, η μεγαλύτερη μείωση της επιβάρυνσης θα γίνει αισθητή στις περιοχές της Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας, οι οποίες επί του παρόντος αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα της επιβάρυνσης της AMR που μπορεί να προληφθεί με εμβόλια.

Όπως δείχνει η μελέτη, η χρήση των εμβολίων θα ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική στη μείωση της επιβάρυνσης AMR για το μυκοβακτήριο της φυματίωσης (Mycobacterium tuberculosis – TB) και για τη στρεπτόκοκκη πνευμονία (Streptococcus Pneumoniae) που συχνά εκδηλώνονται σε αυτές τις περιοχές.

Το 2021, το εκτιμώμενο ποσοστό των ατόμων με φυματίωση που είχαν ανθεκτική στα φάρμακα φυματίωση ήταν 3,6% μεταξύ των νέων περιπτώσεων και 18% μεταξύ εκείνων που είχαν λάβει προηγούμενη θεραπεία.

Τα εμβόλια αποτελούν πολύτιμο εργαλείο για τη μείωση της εξάπλωσης της AMR, παράλληλα με άλλα μέτρα για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία λοιμώξεων –συμπεριλαμβανομένης της εξασφάλισης πρόσβασης σε νερό, αποχέτευση και υγιεινή, ειδικά σε δομές υγείας, πρόσβασης σε προγράμματα πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων αλλά και διασφάλιση της πρόσβασης και της κατάλληλης χρήσης βασικών διαγνωστικών εργαλείων και φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των αντιβιοτικών.

Τα εμβόλια συμβάλλουν στη μείωση των λοιμώξεων μεταξύ των εμβολιασμένων και μη εμβολιασμένων πληθυσμών, καθώς και στη μείωση της ανάγκης χρήσης αντιβιοτικών, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο κακής χρήσης. Αυτό με τη σειρά του συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης και εξάπλωσης ανθεκτικών στελεχών.

Τα συστήματα υγείας αντιμετώπισαν σημαντική πίεση σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19. Η ανάκτηση των συστημάτων ανοσοποίησης και οι επενδύσεις στην επέκταση της χρήσης νέων και υπαρχόντων εμβολίων σε πληθυσμούς προτεραιότητας λόγω κινδύνου είναι απαραίτητο μέρος των συνεχιζόμενων προσπαθειών κάλυψης της ζημίας που προκλήθηκε από την πανδημία.

Η Μικροβιακή Αντοχή – AMR προβλέπεται να κοστίσει στην παγκόσμια Οικονομία ένα εκτιμώμενο κόστος 100 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, μεταξύ 2014 και 2050, και δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο ώστε να μην αξιοποιηθούν οι δυνατότητες των κλιμακούμενων προσπαθειών εμβολιασμού για την πρόληψη της εξάπλωσης της AMR.