Πύλος: Η αδρανής Ευρώπη και το φρέαρ του φόβου

Ψηφίζει ο ανθρωπισμός (μας) στις εκλογές; Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι- οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ο φούρναρης της Κω, οι γιαγιάδες της Λέσβου και, τώρα, μέρος της κοινωνίας στην Καλαμάτα, οι γιατροί, οι εθελοντές και κάποιοι ακόμα, συγκροτούν ένα άθροισμα λαμπρών στιγμών ανθρωπιάς που, ωστόσο, υπολείπεται κατά πολύ απ΄ αυτά που συνθέτουν τον συλλογικό φόβο απέναντι στον οχυρωμένο συναισθηματισμό.

Όπως ορθώς επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Φίλης το σοκ που υποστήκαμε στη θέα της σορού του μικρού Αϊλάν ήταν μια μικρή ρωγμή στον συνειδησιακό μας χρόνο που χτίστηκε γρήγορα και ξεχάστηκε, όπως σκληρά και κυνικά θα χτιστεί κι αυτή η νέα μεγάλη ρωγμή που προκάλεσαν οι χαμένες ψυχές στα βάθη της Μεσογείου (φρέαρ των Οινουσσών).

10.Θα (το) έχουμε ξεχάσει σε λίγες μέρες, όπως τον μικρό Αϊλάν, ο οποίος ξεβράστηκε στην ακτή σαν σακούλα απορριμμάτων και μας “στοίχειωσε”. Είμαστε ευαίσθητοι όσο το ζήτημα δεν μας ακουμπάει. Εν συνέχεια γινόμαστε σκληροί έως και αναίσθητοι, γιατί η καλλιέργεια του φόβου👇🏼

— Constantinos Filis (@confilis) June 16, 2023

Ορισμένοι που έσπευσαν να εκμεταλευτούν πολιτικά τις πιθανές αμέλειες ή ακόμα και σκοπιμότητες στην τραγωδία της Πύλου κάνουν το ίδιο λάθος. Ο φόβος έχει νικήσει προ πολλού και στις κάλπες το πιθανότερο είναι πως θα επικρατήσει της ανθρωπιάς. Το αντιμεταναστευτικό ρεύμα έχει σαρώσει σχεδόν παντού στην Ευρώπη, η Ελλάδα δεν είναι όαση. Μόλις προ ημερών, μια νέα δημοσκόπηση στην Γερμανία εμφάνισε το ακροδεξιό και ρατσιστικό AfD δεύτερο, πάνω από τους κυβερνώντες σοσιαλδημοκράτες του Σολτς και αρκετά κοντά στους Χριστιανοδημοκράτες. Σε πολλές χώρες το αντιμεταναστευτικό ρεύμα κυβερνά ή συγκυβερνά. Και το προσφάτως εκπονηθέν -μετά από προσπάθειες πολλών ετών- σύμφωνο μετανάστευσης της ΕΕ επιχειρεί να συγκεράσει πολιτικές σε μια συνισταμένη αδράνειας και αφήνει οριστικά στην άκρη την αλληλεγγύη.

Αυτή την τάση την ενισχύουν -άθελά τους ή εμμονικά- όσοι καταγγέλλουν γενικώς τους φράχτες. Η επίσημη άποψη πως ο φράχτης είναι ένα εργαλείο, χρήσιμο σε ορισμένες περιοχές, δεν επιλύει, όμως, το πρόβλημα, είναι πολύ πιό κοντά στην πραγματικότητα. Το μεταναστευτικό, όμως, δεν σταματά στους φράχτες. Ξεκινά από τις εστίες (πολέμου, φτώχειας, κλιματικής κρίσης, ανισοτήτων) που δημιουργούν τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, δίνει την σκυτάλη στα οργανωμένα κυκλώματα των διακινητών που σε αρκετές περιπτώσεις υποθάλπονται από κυβερνήσεις (Τουρκία) ή “φυλάρχους” (Χαφτάρ στην Ανατολική Λιβύη), και καταλήγει στην αδρανή Ευρώπη.

Ο ΟΗΕ, αδύναμος και χωρίς συνοχή, μιλά για ασφαλή περάσματα. Σωστό αλλά αποσπασματικό.

Ας αφήσουμε -όσοι το πράττουν- το μεταναστευτικό έξω από την προεκλογική ατζέντα, όσοι ελπίζουν στο συναίσθημα και το σοκ θα βρούν μπροστά την ψήφο του φόβου. Ας βρούμε,όμως, έναν τρόπο να συμφωνήσουμε σε μία εθνική πολιτική και να την διεκδικήσουμε στην Ευρώπη. Μπορεί να έχει αποτέλεσμα κάτι τέτοιο. Δύσκολο, ίσως απίθανο. Θα έχει μείνει, ωστόσο, η προσπάθεια να αμβλύνουμε τον διχασμό μας ανάμεσα σε αιθεροβάμονες και κυνικούς. Και πάλι, ίσως…