Τουρκία: Ψήφισαν οι δύο υποψήφιοι – Οι πιο κρίσιμες και τοξικές εκλογές με Ερντογάν φαβορί και Κιλιτσντάρογλου να ελπίζει σε έκπληξη – Οι θέσεις των διεκδικητών

Ψήφισαν οι δύο υποψήφιοι στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία, ενώ οι κάλπες θα κλείσουν στις 5 το απόγευμα. Πρόκειται για έναν πρωτόγνωρο δεύτερο γύρο των επαναληπτικών εκλογών μεταξύ των δύο βασικών διεκδικητών Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου αφού κανένας υποψήφιος δεν κατάφερε να φτάσει το όριο του 50% στον πρώτο γύρο που διεξήχθη στις 14 Μαΐου σε κλίμα πόλωσης. Ο νυν πρόεδρος έλαβε το 49,5% των ψήφων, ενώ ο Κιλιτσντάρογλου συγκέντρωσε 44,8% στον πρώτο γύρο. Ένας τρίτος υποψήφιος, ο Σινάν Ογκάν, ο οποίος είναι άγνωστος στο τουρκικό κοινό, έλαβε 5,2% με την υποστήριξη μιας υπερεθνικιστικής συμμαχίας.

Μάλιστα ο Ογκάν επέλεξε να υποστηρίξει τον Ερντογάν στον δεύτερο γύρο, ενώ η συμμαχία ATA που τον υποστήριζε έριξε το βάρος της πίσω από τον Κιλιτσντάρογλου μετά από συμφωνία.

• Οι τελευταίες – κρυφές – δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα από τέσσερις έως οκτώ μονάδες στον απερχόμενο πρόεδρο της Τουρκίας.

Σύμφωνα με το Open TV, μία δημοσκόπηση δείχνει προβάδισμα του Ερντογάν με 7,5 μονάδες διαφορά. Συγκεκριμένα δίνει 53,7% στον Ερντογάν και 46,3% στον Κιλιτσντάρογλου. Μια δεύτερη δίνει και πάλι προβάδισμα του Ερντογάν, με 4 μονάδες διαφορά και συγκεκριμένα 51,9% για τον Ερντογάν και 48,1% για τον Κιλιτσντάρογλου.

Υπάρχει ωστόσο και μία εταιρεία δημοσκοπήσεων, που παρά το γεγονός ότι πρόσκειται στο κυβερνών κόμμα, δείχνει νικητή τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης. Είναι η ORC Research που δημοσιεύει ότι το ποσοστό ψήφου του Ερντογάν θα είναι 48,6%, ενώ του Κιλιτσντάρογλου 51,4%.

Η προεκλογική ατζέντα έχει μετακινηθεί εμφανώς από την πληγείσα από την κρίση τουρκική οικονομία και την ανακούφιση από τους σεισμούς του Φεβρουαρίου που στοίχισαν τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους σε θέματα όπως η «τρομοκρατία» και η τύχη των προσφύγων στη χώρα.

Παράλληλα περιείχε κατασκευασμένα βίντεο, τρολ,  παραπληροφόρηση, σφαίρες, μέχρι συκοφαντίες και προσβολές, κατέληξε στο να καταγραφεί ως μία από τις πιο τοξικές και άσχημες προεκλογικές περιόδους της πολιτικής ιστορίας της Τουρκίας. Η πιο ζωτική ψήφος της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια οδηγεί στην πολιτική εξόντωση του ενός από τους δύο αντιπάλους, γιατί, μετά από αυτή την εκλογική αναμέτρηση, όποιος χάσει, θα σημάνει τον αφανισμό του από την πολιτική ζωή της χώρας.

• Ο οργανισμός ελέγχου δεδομένων Teyit εξέτασε δεκάδες καταγγελίες που έγιναν κατά τη διάρκεια αυτής της προεκλογικής εκστρατείας στην Τουρκία και κατέγραψε πολλές ανακρίβειες από όλες τις πλευρές.

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός, ο οποίος ιδρύθηκε με σκοπό να επαληθεύει ή να αντικρούσει ισχυρισμούς που διατυπώνονται σε παραδοσιακά ειδησεογραφικά μέσα και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έδειξε -για παράδειγμα- τον Κιλιτσντάρογλου να επαναλαμβάνει έναν ισχυρισμό για τον πλούτο του Ερντογάν, που δεν έχει αποδειχτεί με στοιχεία μέχρι στιγμής.

Αντίστοιχα, το καύχημα του Ερντογάν ότι ένα πλήθος 1,7 εκατομμυρίων – περίπου το ένα δέκατο του πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης – παρακολούθησε τη συγκέντρωσή του στις 7 Μαΐου, αποδεικνύεται επίσης ψευδές. Το Teyit υπολόγισε τον πιθανό αριθμό σε 690.000.

Το πιο σημαντικό στοιχείο διαστρέβλωσης ήταν ωστόσο οι ψεύτικες εικόνες, που κυκλοφόρησαν και έπαιξαν ρόλο ακόμη και στην απόσυρση ενός υποψηφίου, του Μουχαρέμ Ιντζέ του Κόμματος Χώρα – από την υποψηφιότητά του για την προεδρία λίγες ημέρες πριν από τον πρώτο γύρο των εκλογών. Μια ηχογράφηση που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο αποδείχθηκε γρήγορα ότι ήταν ψεύτικη και ο Ιντζέ είπε ότι έγινε χρησιμοποιώντας πλάνα που τραβήχτηκε από ισραηλινό πορνογραφικό ιστότοπο.

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου, αυτή η προεκλογική περίοδος στην Τουρκία αποτέλεσε ένα «απαράμιλλο παράδειγμα οργανωμένης παραπληροφόρησης». «Η αλήθεια και οι πραγματικές πληροφορίες έχουν δεχθεί συντονισμένη επίθεση από πολλές πηγές, με την κυβέρνηση να παίζει κεντρικό ρόλο σε αυτό το ανησυχητικό φαινόμενο», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Εμρέ Κιζίλκαγια, επικεφαλής του ινστιτούτου για την Τουρκία.

• Η οικονομία, το προσφυγικό και η δικαιοσύνη/ατομικά δικαιώματα ξεχώρισαν ως τα τρία κορυφαία ζητήματα αυτών των εκλογών, 100 χρόνια από την ίδρυση του τουρκικού κράτους.

Η πλειοψηφία των Τούρκων πιστεύει ότι το πιο σημαντικό ζήτημα που αντιμετωπίζει η Τουρκία είναι η οικονομία. Πάνω από το 57% θεωρεί ότι οι τιμές των τροφίμων και ο πληθωρισμός είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα στη χώρα. Ωστόσο, αυτό το πρόβλημα δεν φαίνεται ότι ούτε σήμερα θα επηρεάσει την ψήφο του Τούρκου πολίτη, ο οποίος, όπως απέδειξε η κάλπη της 14ης Μαΐου, δεν ψηφίζει τελικά με βάση την τσέπη του, αλλά με βάση την ταυτότητά του και με όρους εθνικιστικούς, πατριωτικούς. Ο Κιλιτσντάρογλου δεν κατάφερε να πείσει τους ψηφοφόρους ότι θα μπορούσε να θεραπεύσει την οικονομία. Σε δημοσκόπηση το 52% δήλωσε ότι εμπιστεύονται περισσότερο τον Ερντογάν για την οικονομία και το 48% τον Κιλιτσντάρογλου.

Erdoğan canlı yayında uyuduhttps://t.co/w1sNjCJlzs pic.twitter.com/VUy4wqXNlj

— soL Haber (@solhaberportali) May 26, 2023

To Al Jazeera έκανε μία σύνοψη των πολιτικών, των υποσχέσεων και της ρητορικής των δύο υποψηφίων σε βασικά ζητήματα:

Ερντογάν

• «Τρομοκρατία»: Ο πρόεδρος ακολούθησε σταθερά μια αιχμηρή ρητορική κατά των «τρομοκρατικών» ομάδων καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, διατηρώντας τα θέματα ασφάλειας ψηλά στην ατζέντα, σε μια προφανή προσπάθεια να προσελκύσει εθνικιστικές ψήφους. Υποστήριξε συχνά ότι ο αντίπαλός του υποστηρίζεται από «τρομοκρατικές» ομάδες, όπως το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο διεξάγει πόλεμο από τη δεκαετία του 1980 για αυτονομία, και το κίνημα Γκιουλέν, τον πρώην σύμμαχο του Ερντογάν που μετατράπηκε σε αρχι-εχθρό του και κατηγορείται για απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα συντρίψει αυτές τις ομάδες.
  «Ο αγώνας μας εναντίον όλων των κακών δικτύων, συμπεριλαμβανομένης της αυτονομιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης PKK και των προεκτάσεών της, θα συνεχιστεί με αποφασιστικότητα», δήλωσε σε δημόσια ομιλία του νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, προσθέτοντας ότι το PKK «δεν μπορεί να κινηθεί» πλέον στην Τουρκία εξαιτίας των προσπαθειών του.
• Πρόσφυγες: Ο Ερντογάν υποσχέθηκε να επιστρέψει περίπου ένα εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες στην πατρίδα τους μετά την υλοποίηση έργων στέγασης στην ελεγχόμενη από την Τουρκία βόρεια Συρία, χωρίς να δώσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
  Είπε επίσης ότι η βελτίωση του διαλόγου μεταξύ της Συρίας και της Τουρκίας μέσω των ρωσικών μεσολαβητικών προσπαθειών θα συμβάλει στην αύξηση της «εθελοντικής» επιστροφής των προσφύγων. Ο Ερντογάν έχει κατηγορήσει συχνά την αντιπολίτευση ότι κάνει διακρίσεις εις βάρος των προσφύγων στη χώρα, η οποία, σύμφωνα με επίσημους αριθμούς, φιλοξενεί 3,4 εκατομμύρια από αυτούς. Ο Κιλιτσντάρογλου «προσπαθεί να σώσει την κατάσταση με ρητορική μίσους», δήλωσε ο πρόεδρος σε πρόσφατη συνέντευξή του.
• Οικονομία: Ο Ερντογάν έχει δεσμευτεί να συνεχίσει την ανορθόδοξη οικονομική πολιτική του, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα παρά τον υπερπληθωρισμό και την κρίση του κόστους ζωής.
  Έχει πει ότι στοχεύει να μειώσει το επίπεδο του πληθωρισμού στο 20% το 2023 και κάτω από το 10% το 2024, αλλά πρόσθεσε ότι η κυβέρνησή του θα συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια.
  «Έχω τη θέση ότι τα επιτόκια και ο πληθωρισμός είναι ευθέως ανάλογα», επανέλαβε μετά τις κάλπες της 14ης Μαΐου. «Όσο περισσότερο μειώνεις τα επιτόκια, τόσο χαμηλότερα είναι τα ποσοστά πληθωρισμού. Η θεωρία μου εδώ είναι ότι τα επιτόκια είναι η αιτία, ο πληθωρισμός είναι το αποτέλεσμα».
• Ανακούφιση από τον σεισμό: Ο Ερντογάν υποσχέθηκε να παράσχει στους επιζώντες του σεισμού στη νοτιοανατολική Τουρκία στεγαστικά δάνεια με 20ετή διάρκεια και διετή περίοδο χάριτος.
  Η κυβέρνησή του στοχεύει στην κατασκευή συνολικά 650.000 νέων διαμερισμάτων στην περιοχή και υποσχέθηκε να παραδώσει 319.000 από αυτά μέσα σε ένα χρόνο.
  Ο Τούρκος πρόεδρος ανακοίνωσε επίσης ότι θα δημιουργήσει βασικές εγκαταστάσεις παραγωγής της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας σε ορισμένες από τις επαρχίες που επλήγησαν από τους σεισμούς.

Κιλιτσντάρογλου

• «Τρομοκρατία»: Ο υποψήφιος για την προεδρία έχει κάνει την «τρομοκρατία» ένα από τα κορυφαία θέματά του κατά τη διάρκεια της διακοπής των δύο εβδομάδων μεταξύ των ψηφοφοριών.
  Έχει κάνει παρατηρήσεις για το πώς η κυβέρνηση Ερντογάν και η οργάνωση Γκιουλέν ήταν πρώην σύμμαχοι και η Τουρκία και το PKK είχαν συνομιλίες με την έγκριση του προέδρου στο παρελθόν.Στην τηλεόραση και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεσμεύτηκε να πολεμήσει όλους τους «τρομοκράτες». «Η τρομοκρατία θα καταπολεμηθεί, δεν θα γίνει διαπραγμάτευση. Δεν θα επιτραπεί καμία πολιτική και νομική ρύθμιση που στοχεύει στην εθνική και ενιαία κρατική δομή της Τουρκίας», ανέφερε ένα πρωτόκολλο που υπογράφηκε στις 24 Μαΐου μεταξύ του Κιλιτσντάρογλου και του Κόμματος της Νίκης, το οποίο ηγείται της εθνικιστικής Συμμαχίας ΑΤΑ.
• Πρόσφυγες: Ο Κιλιτσντάρογλου έκανε πιο σκληρή τη ρητορική κατά των προσφύγων μετά τις πρώτες δημοσκοπήσεις, σε μια προφανή προσπάθεια να προσελκύσει ψήφους εθνικιστών. Ο υποψήφιος υποσχέθηκε να στείλει τους πρόσφυγες που βρίσκονται στην Τουρκία πίσω στην πατρίδα τους σε δύο χρόνια πριν από τις πρώτες εκλογές μέσω συμφωνίας με τη συριακή κυβέρνηση. Σε μια εκπομπή στο YouTube που προβλήθηκε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, δήλωσε ότι η διαδικασία επαναπατρισμού θα πραγματοποιηθεί μέσω συγκεκριμένων κανόνων και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να τη χρηματοδοτήσει λόγω του ισχύοντος συμφών ου για τους πρόσφυγες μεταξύ των δύο πλευρών.«Θα δημιουργήσουμε την υποδομή για αυτή τη διαδικασία. Θα διασφαλίσουμε την ασφάλεια της ζωής και των περιουσιών τους [των προσφύγων] και στη συνέχεια θα τους στείλουμε», είπε.
• Οικονομία: Ο Κιλιτσντάρογλου δεσμεύτηκε να επαναφέρει τις συμβατικές οικονομικές πολιτικές, συμπεριλαμβανομένων των ορθολογικών επιτοκίων, για την καταπολέμηση του παραλυτικού υπερπληθωρισμού στη χώρα, καταδικάζοντας συχνά την πολιτική χαμηλών επιτοκίων του Ερντογάν. Ο υποψήφιος πρόεδρος έχει δηλώσει ότι θα εργαστεί για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων για την Τουρκία, καθώς εργάζεται για τη δημιουργία μιας χώρας που θα παράγει προϊόντα υψηλής αξίας.
  Υποστήριξε ότι θα μπορούσε να προσελκύσει έως και 300 δισ. δολάρια σε επενδύσεις από το εξωτερικό, λέγοντας ότι οι επενδυτές θέλουν μόνο δημοκρατία και εμπιστοσύνη στην Τουρκία για να επενδύσουν. Ο Κιλιτσντάρογλου έχει πει ότι θα απαγορεύσει τις πωλήσεις κατοικιών σε ξένους πολίτες μέχρι να διευθετηθεί η κρίση στέγασης της Τουρκίας, που ωθείται από τον υπερπληθωρισμό, τους σεισμούς και άλλους παράγοντες, για τους Τούρκους.
• Ανακούφιση από τους σεισμούς: Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης έχει υποσχεθεί να παράσχει δωρεάν στέγαση στους επιζώντες του σεισμού που έχασαν την περιουσία τους από την καταστροφή.
  Ο Κιλιτσντάρογλου έχει δηλώσει ότι στοχεύει να μετατρέψει τις σεισμόπληκτες επαρχίες σε μεταποιητική βάση, προσθέτοντας ότι τα υλικά που απαιτούνται για την κατασκευή νέων κατοικιών θα κατασκευάζονται στην περιοχή.
  «Μόλις επουλωθούν οι πληγές, η περιοχή αυτή θα γίνει μία από τις μεγαλύτερες περιοχές παραγωγής στη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική», δήλωσε πρόσφατα.

Τόσο τα στρατόπεδα του Ερντογάν όσο και του Κιλιτσντάρογλου φοβούνται πάντως ότι η κούρσα μπορεί να χαρακτηριστεί από απάθεια και γι’ αυτό  επικεντρώθηκαν  στο  κάλεσμα  των  υποστηρικτών  τους να ψηφίσουν. Στις εκλογές της 14ης Μαΐου η συμμετοχή έφτασε στο 88%. Θεωρείται ότι ένα 6% των ψηφοφόρων δεν σχεδιάζει να ψηφίσει στο δεύτερο γύρο των εκλογών, ενώ ένα 14% των ερωτηθέντων δεν θα ψηφίσει τον ίδιο υποψήφιο που ψήφισε στον πρώτο γύρο. Πάνω από το 77% των ερωτηθέντων δήλωσαν πάντως ότι θα ψήφιζαν τον ίδιο υποψήφιο. Επίσης το 15% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είναι αναποφάσιστοι.