Πάνω από 3.000.000 Έλληνες έχουν υπέρταση!

Η υπέρταση ευθύνεται για το 15% της ολικής θνητότητας παγκοσμίως, καθώς παραμένει ο σημαντικότερος –αν και τροποποιήσιμος σε πολύ μεγάλο ποσοστό– παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και θανάτους διεθνώς. Είναι η πρώτη αιτία καρδιαγγειακών νοσημάτων στις αναπτυγμένες χώρες και αποτελεί τον ισχυρότερο παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους ισχυρότερους για στεφανιαία νόσο, έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια και νεφρική ανεπάρκεια. Στην Ευρώπη περίπου το 50% των θανάτων σε άνδρες και γυναίκες αποδίδονται στα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Όπως εξήγησε ο Δρ. Κωνσταντίνος Τσιούφης, Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ και Διευθυντής της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής ΕΚΠΑ – Ιπποκράτειο ΓΝΑ, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης (17η Μαΐου): «από τους 100 θανάτους, οι 15 οφείλονται στην αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση, που είναι μία συστηματική νόσος, η οποία προκαλεί πρόβλημα στο καρδιαγγειακό. Συνήθως, τα άτομα που έχουν υπέρταση πηγαίνουν στον γιατρό επειδή φοβούνται το εγκεφαλικό επεισόδιο, το έμφραγμα του μυοκαρδίου, την καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά πέρα από αυτά και την κολπική μαρμαρυγή, που πλέον γνωρίζουμε ότι για την οντότητα αυτή ευθύνεται τα μέγιστα η υπέρταση όπως και για την νεφρική ανεπάρκεια. Η αρτηριακή υπέρταση είναι ένας παράγοντας που -εφόσον αφορά το αγγειακό σύστημα- δεν υπάρχει όργανο του ανθρώπινου οργανισμού στο οποίο ο υπερτασικός να μην διαπιστώνει τις συνέπειες της».

Πρόγραμμα «Μάϊος Μήνας Μέτρησης» (ΜΜΜ)

Το 2017, η Διεθνής Εταιρεία Υπέρτασης ξεκίνησε το Παγκόσμιο Πρόγραμμα ΜΜΜ (May Measurement Month) με μετρήσεις (screening) της αρτηριακής πίεσης στον γενικό πληθυσμό κάθε Μάιο σε σχεδόν 100 χώρες.

«Δεν τίθεται διάγνωση στο πλαίσιο του προγράμματος -αν και σε ποσοστό 70% των πιθανών ασθενών που προκύπτουν από τις μετρήσεις, επιβεβαιώνεται ότι έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση). Συνήθως, απαιτούνται 2-3 επισκέψεις μέτρησης στο ιατρείο», εξηγεί ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεώργιος Στεργίου, στο Κέντρο Υπέρτασης STRIDE-7 της Γ’ Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο «Σωτηρία».

· Το Παγκόσμιο πρόγραμμα ΜΜΜ έχει σκοπό να ενημερώσει τον γενικό πληθυσμό για τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης της υπέρτασης και της αποτελεσματικής αντιμετώπισής της.

· Στα προγράμματα ΜΜΜ 2019-2022 έγιναν μετρήσεις πίεσης σε περισσότερα από 5 εκατομμύρια άτομα.

· Κύριο μήνυμα: «Μετρήστε την πίεσή σας»

· Στόχος: «Όλοι να γνωρίζουν αν έχουν υπέρταση»

ΜΜΜ στην Ελλάδα, το 2019 και το 2022

Με στόχο τη βελτίωση της ενημέρωσης για την υπέρταση στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε το πρόγραμμα ΜΜΜ το 2019 και το 2022 σε 5 και 11 αστικά κέντρα αντίστοιχα και πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις πίεσης σε συνολικά 12.000 ενήλικες (2019: 5.727, 2022: 6.353). Από τα δεδομένα φάνηκε ότι 42% των Ελλήνων έχουν υπέρταση. Από τους υπερτασικούς ασθενείς, 25% ήταν αδιάγνωστοι και λιγότεροι από τους μισούς ήταν καλά ρυθμισμένοι με θεραπεία.

Το πρόγραμμα ΜΜΜ 2023 – μία σημαντική πρόβλεψη

Το πρόγραμμα θα πραγματοποιηθεί και φέτος στην Ελλάδα τον Μάιο 2023 στοχεύοντας στη μέτρηση της πίεσης σε πάνω από 10.000 άτομα σε 11 πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ιωάννινα, Ηράκλειο, Βόλο, Καβάλα, Καλαμάτα, Λάρισα, Τρίπολη και Χανιά). Οι μετρήσεις θα πραγματοποιηθούν σε ειδικά διαμορφωμένους δημόσιους χώρους με τη χρήση πιστοποιημένων πιεσόμετρων. «Με βάση τα στατιστικά στοιχεία, υπολογίζεται να βρεθούν περίπου 5.000 αδιάγνωστοι υπερτασικοί ασθενείς, από τις μετρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος ΜΜΜ 2023», σχολίασε στο libre, ο Συντονιστής του προγράμματος ΜΜΜ στην Ελλάδα, ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Γεώργιος Στεργίου, ο οποίος είναι μέλος της Διεθνούς Επιτροπής ΜΜΜ.

Το πρόγραμμα ΜΜΜ στην Ελλάδα πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης με Προέδρο τον κ. Μιχαήλ Δούμα, καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντή της Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Ιπποκράτειο».

Στη διεξαγωγή του ΜΜΜ 2023 στην Αθήνα συμμετέχουν πολλά μέλη Ιατρικών Σχολών και γιατροί του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αλλά και πολλοί φοιτητές της Ιατρικής Σχολής, προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί.

To προφίλ της νόσου στην Ελλάδα

Στοιχεία για την Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη ΕΜΕΝΟ (2015-16), που έγινε σε 6.000 ενήλικες σε όλη τη χώρα, έδωσε ο καθηγητής Ιατρικής, Γεώργιος Στεργίου, ο οποίος είναι γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου της Διεθνούς Εταιρείας Υπέρτασης. Από την ανάλυση των συμπερασμάτων, αξίζει να αναφέρουμε ότι:

· Πάνω από το 1/3 των Ελλήνων έχουν υπέρταση (περίπου 3.000.000 άτομα) και πάνω από το 1/2 των ηλικιωμένων έχουν υπέρταση

· 30% των υπερτασικών είναι αδιάγνωστοι (περίπου 1.000.000)

· 30% έχουν επιτύχει καλή ρύθμιση με φαρμακευτική θεραπεία (περίπου 2.000.000 είναι αρρύθμιστοι)

· Οι άνδρες και οι νεότεροι υπερτασικοί έχουν συχνότερα αρρύθμιστη υπέρταση.

«Πρέπει να τονιστεί ότι οι νέοι με υπέρταση είναι λιγότεροι αριθμητικά αλλά κατά κανόνα είναι αδιάγνωστοι και δεν λαμβάνουν θεραπεία (αρρύθμιστοι). Αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την υγεία τους. Οι ηλικιωμένοι με υπέρταση είναι περισσότεροι αριθμητικά, αλλά κατά κανόνα ελέγχονται, μετρούν την πίεση τους, λαμβάνουν θεραπεία. Οι άντρες παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά διάγνωσης και χαμηλότερα ποσοστά ρύθμισης, ενώ οι γυναίκες είναι πιο συχνά διαγνωσμένες και οι πιο καλά ρυθμισμένες, κάτι που παρατηρείται σε όλα τα νοσήματα.

Στην Ελλάδα, είναι ρυθμισμένο το 30% των υπερτασικών ατόμων, ενώ στοιχεία από άλλες χώρες (Αμερική, Καναδάς) δείχνουν ότι μπορεί να ρυθμιστεί μέχρι και το 90% των ατόμων με υπέρταση. Στη χώρα μας, υπάρχουν όλα τα διεθνή εργαλεία μέτρησης και αντιμετώπισης της υπέρτασης, η οποία πρέπει να γίνει κατανοητό ότι μπορεί να ρυθμιστεί! Έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε ακόμα στο θέμα αυτό», τόνισε ο κ. Γ. Στεργίου.

Τα βασικά για την υπέρταση με μία ματιά

· Η διάγνωση γίνεται «μόνο» με τη μέτρηση της πίεσης. Η αξιόπιστη διάγνωση απαιτεί σχολαστική μεθοδολογία και επιβεβαίωση με επανάληψη μετρήσεων της πίεσης, συχνά και εκτός ιατρείου (με 24ωρη καταγραφή ή στο σπίτι).

· Υπάρχουν διάφορα μέσα για να μειωθεί η πίεση χωρίς φάρμακα αλλά και καλά μελετημένα δραστικά φάρμακα, ώστε η υπέρταση να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και να προληφθούν οι επιπλοκές της.

· Η υγιεινή διατροφή με πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, η μείωση του αλατιού στο φαγητό, η τακτική σωματική άσκηση (π.χ. γρήγορο βάδισμα για τουλάχιστον μισή ώρα τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας), η διατήρηση κανονικού σωματικού βάρους και η αποφυγή μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της πίεσης αλλά και να προλάβουν ή να καθυστερήσουν την εμφάνισή της. Επίσης, η διακοπή του καπνίσματος και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερίνης και του σακχάρου (όταν συνυπάρχουν) είναι απαραίτητα για την πρόληψη των καρδιαγγειακών επεισοδίων.

· Υπάρχουν διάφορες επιλογές για φαρμακευτική θεραπεία, η οποία εξασφαλίζει αποτελεσματική προστασία από τα καρδιαγγειακά επεισόδια χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.

· Η στρατηγική της θεραπείας προσαρμόζεται ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ασθενή (εξατομίκευση). Η θεραπεία είναι καθημερινή (συνήθως πρωινή) και όχι περιστασιακή ή μεταβαλλόμενη ανάλογα με τις τιμές της πίεσης που βρίσκει ο ασθενής στο σπίτι.

· Η μακροχρόνια επίτευξη άριστης ρύθμισης μειώνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

· Με τα θεραπευτικά όπλα που διατίθενται σήμερα, πάνω από 95% των ασθενών με υπέρταση μπορούν να ρυθμιστούν χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.