Ο Γιάνης Βαρουφάκης πριν και μετά (τις εκλογές)- Η μέθη της συγκυρίας και η σκληρότητα της Ιστορίας…

Ο Γιάνης Βαρουφάκης δεν υπήρξε φίλος του Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε, όπως καθ΄υπερβολή δήλωσε ο Αλέξης Τσίπρας (Mega Σαββατοκύριακο) για να αναδείξει τον –αν μη τι άλλο– διαβρωτικό ρόλο του επικεφαλής του Μερα25 που αυτάρεσκα επιμένει σε ουτοπικά και ανεφάρμοστα σχέδια τύπου “Δήμητρα” και μετατρέπεται στο “talk of the town” της προεκλογικής αντιπαράθεσης.

Διασταλτικά θα μπορούσε να πει κανείς πως ο εμπρηστικός λόγος του, το πρώτο εξάμηνο του 2015, δημιούργησε σε κάποιο βαθμό τις συνθήκες για το περιπετειώδες και επώδυνο καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς που κατέληξε στα capital controls ( ο ίδιος θεωρεί πως αποτέλεσαν τον ύστατο εκβιασμό του Μάριο Ντράγκι), το δημοψήφισμα, την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, την διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και την εκλογική νίκη του Αλέξη Τσίπρα, τον Σεπτέμβριο. Και υπό την έννοια αυτή είχε προσφέρει στον πανίσχυρο τότε Γερμανό υπουργό Οικονομικών όλα τα πειστήρια που χρειαζόταν για να απειλήσει ευθέως με Grexit, κάτι που προκάλεσε την κινητοποίηση του Ομπάμα, του Γιουνκέρ και άλλων για να αποφευχθεί το μοιραίο. Αποδείχθηκε, δηλαδή, ότι ο Γιάνης Βαρουφάκης χρησιμοποιήθηκε ως “εργαλείο” για τον “λύκο” του Βερολίνου.

Οκτώ χρόνια μετά ο “εμπρηστής” επιστρέφει. Η “Δήμητρα” δεν είναι μόνο μία ακόμα εκδοχή των Θεωρίας των Παιγνίων που συχνά επικαλείται. Ούτε κάποιο βατό και αναγκαίο σχέδιο που, όπως ο ίδιος λέει, κάθε σοβαρή χώρα και κεντρική τράπεζα (της) πρέπει να διαθέτει, ιδιαίτερα σε εποχές που τράπεζες-κολοσσοί καταρρέουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη. Διότι, αυτό που δεν λέει, είναι πως οι σοβαρές αυτές χώρες που πιθανώς διαθέτουν τέτοια σχέδια κρίσης δεν έχουν κυβερνήσεις και κόμματα που τα περιφέρουν σε δημόσια θέα, τα αναλύουν στα τηλεοπτικά πάνελ, και τα επιδεικνύουν ως παράσημα και απειλές ρήξης.

Ο Γιάνης Βαρουφάκης δεν εκμαιεύει τα εύσημα αυτού του εμπνευσμένου σχεδίου. Οι ευφυείς επιστήμονες συνήθως επιζητούν (πρώτα) την αποδοχή των εμπνεύσεών τους από την κοινότητά τους. Τα δημοσιεύουν σε επιστημονικά περιοδικά και τα παρουσιάζουν σε συνέδρια. Ο επικεφαλής του Μερα25 προτιμά τις τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Άλλος είναι ο λόγος από τον οποίο εκπορεύεται η “ανάγκη” του, και είναι γνωστός. Με την αδιευκρίνιστη ζώνη στιο 15%, λίγες εβδομάδες πριν τις εκλογές, και την αντισυστημική ψήφο εντός και εκτός αυτής να έχει αποκτήσει διαστάσεις …Γέτι (χιονάνθρωπος των Ιμαλαϊων), ο Γιάνης Βαρουφάκης ανακάλυψε έναν δίαυλο επικοινωνίας με την περιρρέουσα οργή και την αμφισβήτηση του “συστήματος” για τον προσπορισμό ψήφων. Το κόμμα του που μέχρι πριν λίγο καιρό αγκομαχούσε στο τεντωμένο σχοινί του 3% -έμπαινε και δεν έμπαινε στη Βουλή-, τώρα καταγράφει ποσοστά που μπορεί να φτάσουν στις κάλπες το 5%- κάποιοι δημοσκόποι υποστηρίζουν πως μπορεί να είναι και περισσότερο.

Και ως γνήσιος εμπρηστής, μάλλον δυσκολεύεται να αντιληφθεί πως η φωτιά που βάζει μπορεί να κάψει και χρήσιμες υποδομές γύρω από τον “στόχο” του.

Κάποιοι αφελείς της μιας πλευράς είχαν πιστέψει πως ο Γιάνης Βαρουφάκης θα μπορούσε να είναι ένα δυνητικός εταίρος σε μία (προοδευτική) κυβέρνηση συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ. Πρακτικά κάτι τέτοιο δεν ήταν ποτέ εφικτό, ούτε με την εκδοχή της συμμετοχής, ούτε με την άλλη της ανοχής.

Και αυτό δεν οφείλεται μόνο στην εξ αρχής άρνηση του Νίκου Ανδρουλάκη σε κάτι τέτοιο. Ούτε ο Αλέξης Τσίπρας το θεωρούσε εφικτό. Πρώτον, γιατί δίπλα στον Γιάνη Βαρουφάκη στέκονται πλέον οι αποχωρήσαντες από τον ΣΥΡΙΖΑ, τον Αύγουστο του ’15. Είναι τέτοια η αποστροφή τους για τον νέο ΣΥΡΙΖΑ και τόσο βαθύ το χάσμα τους με τον Αλέξη Τσίπρα που δεν θα προσχωρούσαν στην συνεργασία με το Μερα25 για να επιστρέψουν στις παρυφές της Κουμουνδούρου. Δεύτερον, επειδή (κι αυτό έχει υποτιμηθεί) υπάρχουν πάρα πολλοί στον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ που θα έφευγαν από την πίσω πόρτα την ώρα που από την κύρια είσοδο θα έμπαινε σε μία κυβερνητική σύμπραξη ο Γιάνης Βαρουφάκης. Οι “πασοκογενείς” το έχουν καταστήσει σαφές στον Αλέξη Τσίπρα.

Επιπλέον, δεν θα υπήρχε χειρότερο σήμα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στους Ευρωσοσιαλιστές μια τέτοια σύμπραξη. Όταν ο Αλέξης Τσίπρας είπε πως δεν θα δεχόταν να συναντηθεί μαζί του -και ακόμα περισσότερο να συμφωνήσουν στην ανάγκη συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων– ο Όλαφ Σολτς εάν στην εξίσωση υπήρχε ο “άγνωστος Χ” Βαρουφάκης. Και έχει δίκιο. Για να μην αναφέρουμε το …σύγκρυο που θα αισθανόταν ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας (που, ας σημειωθεί, κρατά σχεδόν ίσες αποστάσεις στα εκλογικά, κάτι που εκλαμβάνεται από παράγοντες της αγοράς ως έμμεση αποδοχή, ή έστω όχι ανησυχίας, μιας πιθανής επιστροφής Τσίπρα στην εξουσία- με το ΠΑΣΟΚ) εάν έβλεπε ξανά μπροστά του τον παλιό του συμφοιτητή.

Ο Βαρουφάκης δίπλα στον Τσίπρα θα αποδομούσε το προφίλ που υπομονετικά και επίμονα οικοδομεί εδώ και πολύ καιρό ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ. Θα ήταν σαν να εγκατέλειπε τις περιοχές που έχει κατακτήσει στον κεντρώο χώρο και θα τον κατέτασσε ξανά στους απρόβλεπτους. Θα προκαλούσε, δε, ρήξη στις σχέσεις του με το ΠΑΣΟΚ και μεγάλη αναταραχή και εσωστρέφεια στο κόμμα του.

Όλα αυτά τα γνωρίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και αδράχνει -λογικά- την ευκαιρία να γκρεμίσει το αφήγημα της προοδευτικής διακυβέρνησης. Ο “εμπρηστής” βάζει την φωτιά με την “Δήμητρα”, ο πρωθυπουργός απλώς ρίχνει το λάδι. Ο Αλέξης Τσίπρας από την άλλη γνωρίζει -και το λέει- πως το …asset και λάθος του 2015 δρα πλέον ως “παρτενέρ” του πολιτικού του αντιπάλου. Είναι, επίσης, βέβαιο πως στο ντιμπέϊτ των πολιτικών αρχηγών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επιδιώξει να αναλώσει ένα μεγάλο μέρος του χρόνου σε αυτή την πολιτική βαβέλ που δημιουργεί ο Βαρουφάκης. Και είναι λογικό, μέχρι τις 20 Μαϊου, σε κάθε δέκα λέξεις που θα λέει στις προεκλογικές συγκεντρώσεις και συνεντεύξεις του οι επτά να είναι Βαρουφάκης και “Δήμητρα” με τις υποδιαιρέσεις της.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ έχει αρχίσει προσεκτικά να τον δείχνει ως άτυπο …επικοινωνιολόγο του Κυριάκου Μητσοτάκη και επισημαίνει πως η μοναδική του βούληση είναι η συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ, εφόσον, φυσικά, το επιτρέψει η εκλογική αριθμητική (είπε: το πρώτο και το τρίτο κόμμα θα σχηματίσουν κυβέρνηση). Το κάνει προσώρας προσεκτικά επειδή δεν θέλει να ενισχύσει την δήθεν αντισυστημικότητα του λόγου του επικεφαλής του Μερα25 και τις διαρροές από το κόμμα του προς την Βαρουφάκεια εμπρηστική αυταρέσκεια. Ανάλογα με τις συνθήκες είναι μάλλον βέβαιο πως θα το κάνει εντονότερα: θα τον υποδείξει ως τον πολιτικό που στρώνει το χαλί για την επιστροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου.

Ο ίδιος, όμως, ο επικεφαλής του Μερα25 ζει προς το παρόν στο νεφέλωμα ότι είναι στο επίκεντρο των εξελίξεων και μεθά με τις δημοσκοπήσεις. Ίσως το βράδυ της 21ης Μαϊου να απολαμβάνει ένα ποσοστό που ούτε στα όνειρά του δεν θα μπορούσε να φανταστεί. Εκει, όμως, θα προκύψει το δίλημμα της διαχείρισης της επόμενης μέρας και την σφοδρή πιθανότητα να επιστρέψει ταχύτατα εκεί που βρισκόταν. Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ είναι πρώτο κόμμα, ή εάν η διαφορά του από την πρώτη ΝΔ είναι αρκετά μικρή ( μάλλον πιθανότερο), τότε μπορεί να υπάρξει μια μεγάλη μετατόπιση ψηφοφόρων προς τον Αλέξη Τσίπρα υπό το μέγα δίλημμα της διακυβέρνησης.

Εν κατακλείδι, είναι άλλο πράγμα η συγκυρία και άλλο η Ιστορία. Η πρώτη σε κάνει να αισθάνεσαι στιγμιαία κυρίαρχος, η δεύτερη μπορεί να σε καταστρέψει. Είναι θέμα επιλογής και δυνατοτήτων υπέρβασης.