Μομέντουμ φιλίας στα ελληνοτουρκικά – Καλίν: Ο μηχανισμός αποκλιμάκωσης είχε στηθεί πριν από τους σεισμούς – Δένδιας: Καλοδεχούμενη η αλλαγή

Διαρκή μηνύματα αλλαγής κλίματος στα ελληνοτουρκικά, με την Αθήνα πάντως να εμφανίζεται επιφυλακτική αν και όπως είπε ο Υπ. Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είναι καλοδεχούμενη η αλλαγή στάσης.

Ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας, Ιμπραχίμ Καλίν σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Anadolu απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αναφέρθηκε στη θετική ατμόσφαιρα που επικρατεί μεταξύ των δύο χωρών, η οποία εξελίσσεται πλέον σε δυναμική. Μάλιστα μίλησε για μηχανισμό αποκλιμάκωσης και εξομάλυνσης που έχει στηθεί μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας και μάλιστα πριν από τους σεισμούς.

«Θεωρούμε ότι η δυναμική που επιτύχαμε τους τελευταίους μήνες [σ.σ. στις σχέσεις με την Ελλάδα] είναι ικανοποιητική και ευεργετική. Υπήρξε μερική χαλάρωση (ηρεμία) και πριν από το σεισμό, ξέρετε. Είχαμε στήσει έναν μηχανισμό. Δηλ. υπάρχουν διαδικασίες με τις οποίες ασχολούνται και άμεσα εφαρμόζουν αρμόδιες αρχές και τα υπουργεία μας», είπε ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου.

Ο Ιμπραχίμ Καλίν επισήμανε ότι αυτή τη στιγμή οι δύο κυβερνήσεις βρίσκονται σε διαδικασία αναζήτησης διεξόδων, υπενθυμίζοντας ωστόσο ότι επιθυμία της Άγκυρας θα ήταν να βρεθούν χωρίς την ανάμειξη τρίτων. «Υπάρχουν θέματα. Υπάρχει η ασφάλεια των συνόρων. Υπάρχει ο εναέριος χώρος. Υπάρχουν θέματα θαλάσσιας υφαλοκρηπίδας. Υπάρχει το Λιμενικό. Υπάρχουν διπλωματικές σχέσεις. Έχουμε πολλά θέματα φυσικά με την Ελλάδα. Και στο πλαίσιο της εντολής που λάβαμε από τον Πρόεδρό μας, έχω συνομιλητή εκεί, αρμόδιους συναδέλφους μας, με τους οποίους υλοποιήσαμε και συνεχίζουμε αυτή τη διαδικασία. Η μείωση της έντασης και η ύπαρξη κλίματος ηρεμίας είχε ήδη ξεκινήσει πριν από τον σεισμό. Πέρασε σε νέα διάσταση με το σεισμό. Ήρθε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών. Χθες ήρθε ο Έλληνας υπουργός Άμυνας [σ.σ. επίσκεψη ΥΠΕΘΑ στο Χατάι].

Η ελληνική πλευρά εργάστηκε πολύ σκληρά σε αυτή τη διαδικασία. Έκανε μια ειλικρινή προσπάθεια. Έστειλε ομάδες έρευνας και διάσωσης. Έστειλε βοήθεια. Οι γιατροί έστειλαν ομάδες. Αυτό είναι εξαιρετικά ικανοποιητικό. Σε αυτό το σημείο, τους είμαστε και ευγνώμονες. Θα ήθελα να το επαναλάβω αυτό.

Θέλουμε να διατηρήσουμε αυτόν τον άνεμο, το μομέντουμ. Τι μπορούμε να κάνουμε; Πώς μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας σε διμερές επίπεδο μιλώντας μεταξύ μας; Αυτό είναι το βασικό μας αίτημα. Η Τουρκία και η Ελλάδα να λύσουν τα προβλήματά τους μιλώντας απευθείας μεταξύ τους. Nα πω πολύ ξεκάθαρα το εξής: Εάν προσπαθήσουμε να τα λύσουμε μέσω του Παρισιού, των Βρυξελλών, της Ουάσιγκτον, αυτό θα μας οδηγήσει σε αδιέξοδο. Είμαστε δύο γείτονες. Είμαστε δύο χώρες που μοιραζόμαστε το Αιγαίο και είμαστε εδώ εκατοντάδες χρόνια. Και θα συνεχίσουμε να είμαστε εδώ. Ας κάνουμε λοιπόν αυτές τις συναντήσεις και συζητήσεις απευθείας. Όχι μέσω άλλων. Γιατί όταν συμβαίνει αυτό, υπεισέρχονται άλλα πράγματα. [Πρέπει] να μπορούμε να βρίσκουμε λύσεις μόνοι μας. Το έχουμε κάνει στο παρελθόν, μπορούμε να το κάνουμε και σήμερα. Ο πρόεδρός μας έχει θέληση σε αυτό το θέμα. Θέληση έχει και ο κ. Μητσοτάκης. Το βλέπω αυτό», προέκρινε ο Ιμπραχίμ Καλίν.

• Ο Ιμπραχίμ Καλίν δηλώνει τώρα ότι η Τουρκία δεν βλέπει την Ελλάδα ως απειλή, αλλά όταν εκδηλώνεται κάτι τέτοιο ενάντια στην τουρκική κυριαρχία, τότε είναι υποχρεωμένη η Τουρκία να απαντήσει. Επέμεινε ωστόσο στο ότι αυτή τη στιγμή κυριαρχεί ένας αέρας ηρεμίας, ο οποίος είναι ικανός ακόμη και να αποτρέψει μια κρίση ή ένταση αύριο.

«Τώρα, και οι δύο χώρες πηγαίνουν σε εκλογές. Εμείς στις 14 Μαΐου, η Ελλάδα στις 21 Μαΐου. Ας περάσουμε με ασφάλεια αυτή τη διαδικασία. Αλλά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, φυσικά θα συνεχίσουμε να είμαστε σε στενή επαφή. Δεν είχαμε ποτέ στην ατζέντα μας να ξεκινήσουμε μια σύγκρουση, μια ένταση ή μια διαμάχη με την Ελλάδα. Δεν μπήκαμε ποτέ σε τέτοια διαδικασία. Δεν το βρίσκουμε και απαραίτητο. Ούτε βλέπουμε την Ελλάδα ως απειλή. Αλλά όταν υπάρχει απειλή για την κυριαρχία μας, τη ζωή μας, την πολιτική μας ενότητα, φυσικά, το πιο φυσικό μας δικαίωμα είναι να απαντήσουμε σε αυτήν. Είναι καθήκον μας να λάβουμε και τις απαραίτητες προφυλάξεις. Αλλά αυτός ο αέρας ηρεμίας είναι ευχάριστος. Να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε αυτή τη θετική ατζέντα. Να την μεταφέρουμε και σε άλλα πεδία – στον τουρισμό, στις διμερείς εμπορικές σχέσεις, στις ανθρώπινες σχέσεις μας. Αυτό (που συμβαίνει τώρα) να το ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο ώστε να έχουμε αρκετό πολιτικό κεφάλαιο για να το χρησιμοποιήσουμε θετικά όταν αύριο θα υπάρξει ξανά μια κρίση ή ένταση».

Η τοποθέτηση Δένδια

Ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας σε εφ’ όλης της ύλης συνέντευξή του στον τηλεοπτικό σταθμό Action 24 ανέφερε πώς η Ελλάδα ιστορικά, εθνικά, πάντοτε, είχε υπογραμμίσει ότι εφόσον η Τουρκία τείνει χείρα φιλίας, η χώρα μας θα ανταποκριθεί. Μάλιστα, ο Νίκος Δένδιας σπεύδει να χαρακτηρίσει «απολύτως καλοδεχούμενη» την «τεράστια αλλαγή», όπως αναφέρει, της τουρκικής στάσης έναντι της Ελλάδας. Ερωτηθείς αν εμπιστεύεται τη στροφή αυτή της Τουρκίας, ο υπουργός Εξωτερικών απαντά ότι η εμπιστοσύνη αναπτύσσεται με τον καιρό και σημειώνει πως δεν είναι η ελληνική πλευρά η οποία είχε εκφράσει απειλές ή διεκδικήσεις.

• «Όταν εμείς βλέπουμε την Τουρκία να διίσταται από το προηγούμενο παράδειγμα, και να δημιουργεί ένα νέο παράδειγμα απόπειρας φιλικών σχέσεων, αυτό είναι κάτι το οποίο, θέλουμε, να πιστέψουμε ότι είναι ειλικρινές. Δεν είμαστε αφελείς» υπογραμμίζει με σαφήνεια και εκφράζει την εκτίμηση ότι όλα θα κριθούν μετά τις τουρκικές εκλογές.

«Εκεί θα δούμε ποιες είναι οι προθέσεις της τουρκικής κυβέρνησης που θα προκύψει από την κρίση του τουρκικού λαού και πώς θα μπορούσαμε να προχωρήσουμε μπροστά» εξηγεί. Κατά τον Νίκο Δένδια, οι εκλογές στην Τουρκία μπορεί να επιτρέψουν πάντα ένα καινούργιο ξεκίνημα και προτάσσει ότι και γι’ αυτό η Ελλάδα είναι έτοιμη να ανταποκριθεί σε μία χείρα φιλίας που εκτείνεται από την άλλη μεριά του Αιγαίου.

• Στο ίδιο μήκος κύματος, επαναλαμβάνει το μήνυμα πως η Ελλάδα πάντοτε λέει ότι εφόσον υπάρχει το κατάλληλο κλίμα, είναι διατεθειμένη να προσέλθει σε διάλογο με την Τουρκία και να φερθεί με τον ανάλογο τρόπο. Αυτό είναι που συμβαίνει, προσέθεσε.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Νίκος Δένδιας σκιαγραφεί την αλλαγή στην τουρκική στάση, όπως είπε, αμέσως μετά την επίσκεψή του στην Αντιόχεια, λίγες μέρες μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία. Ενδεικτικά, σταχυολογεί ότι παλαιότερα, κάθε μέρα υπήρχαν υπερπτήσεις, παραβάσεις του εναέριου χώρου, των χωρικών υδάτων, ενώ όλο αυτό το διάστημα από την ημέρα εκείνη, δεν έχει καταγραφεί οποιαδήποτε παραβίαση. «Και κάτι παραπάνω: δεν υπάρχει καν τουρκική δραστηριότητα στο Αιγαίο. Υπάρχει γενικά μια πλήρης αλλαγή της τουρκικής στάσης, Έχει αλλάξει ρητορική. Δεν εκτοξεύονται ούτε ύβρεις, ούτε απειλές, ούτε οτιδήποτε άλλο εναντίον της Ελλάδας».

Επιχειρώντας να εξηγήσει την τουρκική στάση, αναφέρει πως θεωρεί καταρχήν ότι η Τουρκία με τη συμπεριφορά αυτή αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα την ώρα της ανάγκης της τουρκικής κοινωνίας επέλεξε, χωρίς να ζητήσει το οποιοδήποτε γεωπολιτικό αντάλλαγμα, και χωρίς να λάβει υπόψη της όλα τα προηγούμενα, σταθεί πλάι στον τουρκικό λαό. «Αυτό θεωρώ ότι εκτιμήθηκε από την τουρκική πλευρά» συμπληρώνει.

Σε ερώτηση για το ενδεχόμενο νέας συνάντησης με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου λίγες ώρες μετά τη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της Συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, ο Νίκος Δένδιας ξεκαθαρίζει ρητά πως αν απαιτηθεί αυτή τη στιγμή είναι απολύτως ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας.

• «Βεβαίως, πηγαίνουμε προς εκλογές. Δεν είναι τώρα η στιγμή για να υπάρξει ευρεία συζήτηση. Αυτό είναι κάτι που θα ακολουθήσει την κρίση των κοινωνιών και των δύο χωρών. Όμως, αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν αυτά τα κανάλια επικοινωνίας που μπορούν να επιτρέψουν στις χώρες μας να πάνε προς στις εκλογές με ήρεμα νερά. Κάτι που εδώ, για να είμαστε ειλικρινείς, για κάποιους μήνες ήταν απόλυτο ζητούμενο. Ψάχναμε να δούμε πώς θα καταφέρουμε κάτι τέτοιο και ανησυχούσαμε πάρα πολύ για το μεσοδιάστημα μεταξύ των πιθανών δύο εκλογών στην Ελλάδα» υπογραμμίζει.

Αποτυπώνοντας το επίπεδο των σχέσεων του με τον Τούρκο ομόλογό του, επισημαίνει πως έχουν μια τέτοια σχέση που επιτρέπει να τον καλέσει οποιαδήποτε στιγμή και δήλωσε βέβαιος ότι θα ανταποκριθεί αμέσως. Άλλωστε, έχει συμβεί, πάντοτε διατηρούσε επαφές, όπως γνωστοποίησε.

Κληθείς να απαντήσει ποια είναι η πιο δύσκολη στιγμή που αντιμετώπισε κατά τη θητεία του στο υπουργείο Εξωτερικών, αναφέρει το καλοκαίρι του 2020. «Ήταν πάρα πολύ δύσκολο για όλους τους Έλληνες. Ήταν πάρα πολύ δύσκολο για τις ένοπλες δυνάμεις, για την ηγεσία τους, ήταν πάρα πολύ δύσκολο και για μένα. Δεν έχει νόημα να θυμηθώ ή να αποκαλύψω επεισόδια. Κάποια είναι γνωστά, κάποια δεν είναι γνωστά. Πάντως, η αλήθεια είναι ότι υπήρξαν φορές που φτάσαμε πολύ κοντά σε σημείο, να πούμε, μη επιστροφής. Παρά ταύτα, χάρη σε σώφρονες χειρισμούς, και από τις δύο πλευρές, αποφεύχθηκαν τα χειρότερα. Και είμαστε σήμερα εδώ πού είμαστε. Αυτό που είναι νομίζω πάρα πολύ σημαντικό, είναι να μην επανέλθουμε σε εκείνο το διάστημα. Νομίζω είναι καλό, όλοι, να ξεχάσουμε εκείνο το διάστημα» επεξήγησε.

• Περαιτέρω αναδεικνύει ότι στο ευρύτερο πλαίσιο των σχέσεων, η Ελλάδα προσπάθησε όλα αυτά τα χρόνια να δώσει μια σαφή εικόνα στη διεθνή κοινότητα, στους συμμάχους μας, στους φίλους μας, σε αυτούς που ήθελαν να μας ακούσουν για την αιτία και τη φύση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Υπό αυτό το πρίσμα, κρίνει επιτυχημένη την προσπάθεια αυτή.

Αναφορικά με το σενάριο επέκτασης των χωρικών υδάτων, σχολιάζει πως όλα αυτά είναι πράγματα τα οποία θα τα χειριστεί η επόμενη κυβέρνηση, που θα εκφράζει τη νέα βούληση της ελληνικής κοινωνίας και του ελληνικού λαού. «Εάν η ελληνική κοινωνία, επιβραβεύσει εμάς και υπάρξει μία νέα κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, τότε θα το συζητήσουμε επί τη βάσει που θα το έχουμε αφήσει» καθιστά σαφές.

Δίνοντας το στίγμα για τις προκλήσεις της ελληνικής διπλωματίας μετά τις εκλογές, δίνει βαρύτητα στην ανάγκη μιας ολιστικής αντίληψης για την εξωτερική πολιτική της χώρας και εστιάζει στις σχέσεις με την Τουρκία και στην ολοκλήρωση της εκστρατείας για το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Ως προς την ελληνική υποψηφιότητα για το Συμβούλιο Ασφαλείας, εκφράζει την πεποίθηση ότι «είμαστε πολύ κοντά πια».

Επιπλέον, εξαίρει τη σημασία των δύο άλλων εκστρατειών που αφορούν το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και την προεδρία της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και την επικοινωνία με χώρες και χώρους γεωγραφικούς που δεν έχει αναπτύξει η χώρα μας. Όπως αποσαφηνίζει, αναφέρεται σε ένα κομμάτι του Ειρηνικού, την Αυστραλία, Ινδονησία, Νέα Ζηλανδία, μικρότερες χώρες τις περιοχής, Φιλιππίνες, και σε ένα κομμάτι της Αφρικής, στην ανατολική Αφρική – «με τη δυτική έχουμε προχωρήσει αρκετά».