Γιατί Στουρνάρας και τράπεζες ακούνε με ενδιαφέρον την πρόταση Τσίπρα για τα δάνεια

Την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την προστασία πρώτης κατοικίας, επαγγελματικής στέγης και αγροτικής γης παρουσίασε χτες ο πρόεδρός του, Αλ. Τσίπρας. Παράγοντες των τραπεζών σχολίαζαν θετικά την πρόταση, ως ότι αποτελεί ικανοποιητική βάση για τη διαμόρφωση ενός πλαισίου αντιμετώπισης του προβλήματος.

Παρά την κριτική της Ν.Δ που επικαλείται κατά τα ειωθότα το “πρόγραμμα Θεσσαλονίκης” -οκτώ χρόνια μετά- που δεν εφαρμόστηκε, αν και αυτό συνέβη σε πλαίσιο τρίτου μνημονίου, φαίνεται πως ο Αλέξης Τσίπρας αυτή την φορά έχει εξασφαλίσει μίνιμουμ συναίνεση από τους βασικούς “παίκτες” της αγοράς.

Εκτός από το ουσιαστικό σκέλος της πρότασης που φαίνεται εφικτό και αποδεκτό σε μεγάλο βαθμό και από τις τράπεζες, μέτρησε επικοινωνιακά (ως προς την αξιοπιστία της) το γεγονός ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πλαισιώθηκε από δύο πρόσωπα εμπιστοσύνης: την εμβληματική Λούκα Κατσέλη που με τον πρώτο νόμο της για την προστασία της πρώτης κατοικίας εξορθολόγισε την διαδικασία, κάτι που υλοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό και για αρκετά χρόνια (και εκσυγχρονίστηκε από τον νόμο Σταθάκη, αν και υπό την ασφυκτική πίεση της τρόϊκας), και την χαμηλών τόνων Έφη Αχτσιόγλου που εμφανίστηκε μετρημένη και με ικανοποιητική τεκμηρίωση.

Ένα από τα δυνατά σημεία της πρότασης είναι το γεγονός ότι την “εποπτεία” της είχε και ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης, ο οποίος είναι σύμβουλος του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα. Το “πράσινο φως” Χουλιαράκη, σύμφωνα με πληροφορίες, προήλθε μετά από συνεννόηση με τον κ. Στουρνάρα, σχετικά με το πόσο εφαρμόσιμη είναι η πρόταση. Αν και δεν πρόκειται, ειδικά σε προεκλογική φάση, ο διοικητής της ΤτΕ να επικροτήσει δημόσια την πρωτοβουλία του ΣΥΡΙΖΑ.

Η πρόταση αναλυτικά

Την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ για την αντιμετώπιση του υπέρογκου ιδιωτικού χρέους, των κόκκινων δανείων και των πλειστηριασμών, για νοικοκυριά, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ τόνισε ότι πρόταση βασίζεται στα εξής χαρακτηριστικά:

• Τη συλλογική ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών
• Την προστασία από ρευστοποίηση πρώτης κατοικίας, επαγγελματικής στέγης και αγροτικής γης
• Τη συμμετοχή του Δημοσίου, με την επιδότηση μέρους της ρυθμισμένης οφειλής μέσω του Ταμείου Αναδιαρθρώσεων
• Την εποπτεία και το συντονισμό της όλης διαδικασίας από την Δημόσια Εποπτική Αρχή.

Ποιους αφορά, για ποιες οφειλές και πώς θα δουλεύει όλη η διαδικασία

Ο Αλέξης Τσίπρας επισήμανε ότι «μιλάμε για όλες τις οφειλές προς «θεσμικούς» πιστωτές: Τράπεζες, Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων, Εταιρείες Απόκτησης και Διαχείρισης Απαιτήσεων, Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία. Όπως είπα, ο στόχος εδώ είναι η συλλογική ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών. Ουσιαστική λύση και όχι ασπιρίνες, για να μην τα βρούμε ξανά μπροστά.

Αφορά κάθε φυσικό πρόσωπο με ή χωρίς πτωχευτική ικανότητα που έχει περιέλθει σε μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων οφειλών. «Έτσι λοιπόν, κάθε πολίτης που έχει περιέλθει σε μια τέτοια δυσάρεστη συνθήκη, δικαιούται να ζητήσει τη ρύθμιση των οφειλών του και έτσι να προστατεύσει την πρώτη κατοικία του, την επαγγελματική του στέγη και την αγροτική του γη, από την αναγκαστική ρευστοποίηση.

Οι προϋποθέσεις είναι απλές και αυτονόητες, χωρίς παραθυράκια για αποκλεισμούς:

Μόνιμη και γενική αδυναμία ικανοποίησης ληξιπρόθεσμων οφειλών

• Απουσία καταδολιευτικής ή απατηλής συμπεριφοράς
• Υποχρέωση ειλικρίνειας, που εξασφαλίζεται με την άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου.

Οι επιμέρους προϋποθέσεις που εξειδικεύονται για την προστασία της πρώτης κατοικίας, της επαγγελματικής στέγης και της αγροτικής γης.

Για την πρώτη κατοικία, το ακίνητο να χρησιμεύει ως κύρια κατοικία ή εν δυνάμει κύρια κατοικία.

Για την επαγγελματική στέγη, το ακίνητο να χρησιμεύει ως φορολογική και πραγματική έδρα άσκησης κύριας επαγγελματικής δραστηριότητας,

Για την αγροτική γη, το ακίνητο να ανήκει σε κατά κύριο επάγγελμα αγρότη  

Το μηνιαίο διαθέσιμο εισόδημα του οφειλέτη να μην ξεπερνάει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά 70%.

Και τέλος, η αντικειμενική αξία του ακινήτου για να ενταχθεί στη ρύθμιση να μην υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ για τετραμελή οικογένεια.

«Όπως θα καταλάβατε, πρόκειται για ένα σχέδιο σαφέστατο όσον αφορά τις οφειλές και ευρύτατο όσον αφορά τους δικαιούχους. Η απλότητα και η ευρύτητα αποτελούν την αφετηρία για να μπούμε πια στα επόμενα εξίσου σαφή βήματα της διαδικασίας. Εδώ έχουμε δύο στάδια.

Το ένα είναι το εξωδικαστικό, με δύο εναλλακτικές επιλογές και το άλλο είναι η προσφυγή στη δικαστική οδό.

Στο πρώτο στάδιο της εξωδικαστικής ρύθμισης, κρίσιμο στοιχείο είναι η υποχρεωτικότητα της συμμετοχής του πιστωτή.

Για να το πω απλά, καμία τράπεζα και κανένα πιστωτικό ίδρυμα δεν θα μπορεί πια να κάνει bypass την υποχρέωση του να προτείνει μια βιώσιμη λύση στον οφειλέτη, αντί να προχωρά σε express αναγκαστικές εκτελέσεις και χιλιάδες πλειστηριασμούς» επισήμανε ο Αλέξης Τσίπρας.

Τα βήματα είναι τα εξής:

• Ο οφειλέτης υποβάλλει αίτημα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της ΕΓΔΙΧ
• Η συμμετοχή των πιστωτών είναι υποχρεωτική όπως και το αποτέλεσμα της παραγόμενης ρύθμισης.
• Αν ο πιστωτής δεν συμμετάσχει, τότε ακυρώνεται κάθε πράξη αναγκαστικής εκτέλεσης.
• Η όλη διαδικασία διενεργείται μέσα από ηλεκτρονική πλατφόρμα. Με αντικειμενικότητα, γρήγορη, εύκολη και αξιόπιστη συλλογή δεδομένων και πραγματοποίηση διασταυρώσεων, με ταχύτητα στην έκδοση ρύθμισης, χωρίς κόστος για τον δανειολήπτη.

Από αυτό το πρώτο εξωδικαστικό στάδιο, προκύπτουν δύο εναλλακτικές διαδρομές από τη στιγμή που μπαίνουμε στο πλαίσιο της ρύθμισης.

Πρώτη εναλλακτική, είναι η ρύθμιση της οφειλής με μεγάλη διαγραφή μέρους της, αλλά σύντομη διάρκεια αποπληρωμής. Αυτή η κατηγορία, αφορά ήδη μεταβιβασθέντα στεγαστικά δάνεια που τα διαχειρίζονται οι περιβόητες εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων.  Και περιλαμβάνει:

• Διαγραφή οφειλής, της τρέχουσας ονομαστικής αξίας του δανείου, μεταξύ 40 – 60 %.
• πρόβλεψη για κρατική επιδότηση ως και 50% για την εξυπηρέτηση της εναπομείνασας οφειλής, με βάση εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια.
• σύντομη διάρκεια αποπληρωμής από 5 έως 10 έτη, με βάση την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.

Σε περίπτωση που ο οφειλέτης δε δύναται να ακολουθήσει τη βραχυχρόνια ρύθμιση, προχωράμε στην δεύτερη εναλλακτική. Τη ρύθμιση της οφειλής με μακρόχρονη διάρκεια αποπληρωμής και χαμηλές δόσεις. Σε αυτή την περίπτωση:

• Καταβάλλεται το εκατό τοις εκατό (100%) της αντικειμενικής αξίας του προστατευόμενου ακινήτου, σε μηνιαίες ισόποσες δόσεις. Η αξία προσδιορίζεται από την εκκαθαριστική δήλωση ΕΝΦΙΑ και όπου αυτή δεν υπάρχει, από την εκτίμηση συμβολαιογράφου. Σε περίπτωση που η αντικειμενική αξία είναι μεγαλύτερη από το οφειλόμενο ποσό, καταβάλλεται το οφειλόμενο ποσό σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις.
• Η διάρκεια της ρύθμισης κυμαίνεται από 10 έως 35 έτη, κάτι που εξαρτάται από την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.
• Εξασφαλίζεται σταθερό χαμηλό επιτόκιο (ίσο με 2%).
• Και όσον αφορά τις δόσεις, μια σημαντική παράμετρος. Γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά ότι υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις που η ρύθμιση βγήκε, αλλά το μηνιαίο ποσό ήταν αδύνατο να καταβάλλεται με συνέπεια λόγω της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος. Για το λόγο αυτό, υπάρχει η δικλείδα ώστε η μηνιαία δόση υπολογισμένη με βάση το διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού, να μην ξεπερνά τα 3/10 του εισοδήματος.

Για τις πιο ευάλωτες κατηγορίες οφειλετών, η χορήγηση ρύθμισης συνοδεύεται από πρόγραμμα επιδότησης της αποπληρωμής των δόσεων, για να μη χαθεί η ρύθμιση.

Τα όρια ευαλωτότητας που ισχύουν σύμφωνα με το σχετικό νόμο 4472 που ψηφίσαμε το 2017, διευρύνονται κατά 50% προκειμένου να αφορά ακόμα περισσότερους συμπολίτες μας, δεδομένης και της αύξησης του κόστους διαβίωσης. Αυτά αφορούν την εξωδικαστική διαδρομή.

Το άλλο στάδιο αφορά τη δικαστική προσφυγή. Είναι η καταφυγή που προβλέπεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Για τον οφειλέτη, εάν παρά την υποχρεωτικότητα, τελικά οι δανειστές για οποιοδήποτε λόγο δεν συμμετάσχουν στο εξωδικαστικό στάδιο, ή εάν θεωρεί ότι εσφαλμένως απορρίφθηκε η αίτηση ρύθμισης στον εξωδικαστικό, ή εάν κρίνει αιτιολογημένα την ρύθμιση ως μη βιώσιμη ή εσφαλμένη και επιθυμεί εξατομικευμένη κρίση από δικαστή, υποβάλλοντας σχετική πρόταση.

Ενώ για τον πιστωτή, αν διαφωνεί με την απόφαση υπαγωγής του οφειλέτη στον εξωδικαστικό, θεωρώντας ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου.

Για όλες αυτές τις περιπτώσεις, θα υπάρχει ειδική σύντομη προθεσμία εκδίκασης των σχετικών υποθέσεων στο πλαίσιο της εκουσίας δικαιοδοσίας.