Γέλεν: Αποκλείει τη διάσωση για τη Silicon Valley Bank – Οι αναπόφευκτοι συνειρμοί του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος με το 2008

Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν, δήλωσε την Κυριακή ότι δεν θα υπάρξει πρόγραμμα διάσωσης για την Silicon Valley Bank, η οποία κατέρρευσε την Παρασκευή, εγείροντας φόβους για τραπεζική κρίση, αλλά είπε επίσης ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν συνεργάζεται στενά με τις ρυθμιστικές αρχές για να βοηθήσει τους καταθέτες που πλήττονται από την πτώχευση της SVB. Ωστόσο, κρίσιμο είναι το τι θα γίνει με την πώληση της τράπεζας αλλά και την αντίδραση των αγορών από τη Δευτέρα.

Η Γέλεν είπε ότι οι συνθήκες δεν είναι ίδιες με την οικονομική κρίση του 2008. «Επιτρέψτε μου να είμαι ξεκάθαρη ότι κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, υπήρχαν επενδυτές και ιδιοκτήτες συστημικών μεγάλων τραπεζών που διασώθηκαν… και οι μεταρρυθμίσεις που έχουν τεθεί σε εφαρμογή σημαίνει ότι δεν πρόκειται να το κάνουμε ξανά», δήλωσε στο CBS. «Αλλά ανησυχούμε για τους καταθέτες και επικεντρωνόμαστε στην προσπάθεια να καλύψουμε τις ανάγκες τους», είπε, χωρίς να αναφέρει αρκετές λεπτομέρειες για τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης.

Η ξαφνική κατάρρευση της SVB, μιας τράπεζας στην Καλιφόρνια με περιουσιακά στοιχεία αξίας 212 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία δάνειζε κυρίως νεοφυείς εταιρείες τεχνολογίας, τρόμαξε τους επενδυτές και προκάλεσε εκκλήσεις στις ρυθμιστικές αρχές να παρέμβουν. Η Silicon Valley Bank είναι η 16η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας. Ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πτώχευση τράπεζας στην ιστορία των ΗΠΑ μετά την κατάρρευση της Washington Mutual το 2008.

Με τη Wall Street σε αναταραχή, η Γέλεν προσπάθησε να καθησυχάσει τους Αμερικανούς ότι δεν θα υπάρξει φαινόμενο ντόμινο μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank. «Το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα είναι πραγματικά ασφαλές και καλά κεφαλαιοποιημένο», είπε. «Είναι ανθεκτικό».

Η Silicon Valley Bank ξεκίνησε να διολισθαίνει στην αφερεγγυότητα όταν οι πελάτες της, κυρίως εταιρείες τεχνολογίας, άρχισαν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους. Η τράπεζα έπρεπε να πουλήσει ομόλογα με ζημία για να καλύψει τις αναλήψεις, οδηγώντας στο μεγαλύτερο «κανόνι» αμερικανικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος από την κορύφωση της οικονομικής κρίσης.

Η Γέλεν περιέγραψε την αύξηση των επιτοκίων, τα οποία έχουν αυξηθεί από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, ως το βασικό πρόβλημα της Silicon Valley Bank. Πολλά από τα περιουσιακά της στοιχεία, όπως ομόλογα ή τίτλοι με υποθήκη, έχασαν την αγοραία αξία τους καθώς ανέβαιναν τα επιτόκια. «Τα προβλήματα με τον τεχνολογικό τομέα δεν βρίσκονται στο επίκεντρο των προβλημάτων αυτής της τράπεζας», είπε.

Η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών είπε ότι αναμένει από τις ρυθμιστικές αρχές να εξετάσουν «ένα ευρύ φάσμα διαθέσιμων επιλογών», συμπεριλαμβανομένης της εξαγοράς της Silicon Valley Bank από άλλο ίδρυμα. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, κανένας υποψήφιος αγοραστής δεν έχει εμφανιστεί, τονίζει το Associated Press.

Στο μεταξύ, η αμερικανική κυβέρνηση αναμένεται να προβεί σε μία «ουσιαστική» ανακοίνωση σήμερα για να στηρίξει τις καταθέσεις στην τράπεζα Silicon Valley Bank, ώστε να αποτρέψει μία γενικότερη κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, όπως δήλωσαν πηγές που έχουν λάβει σχετική ενημέρωση.

Οι ρυθμιστικές αρχές κατέσχεσαν τα περιουσιακά στοιχεία της τράπεζας την Παρασκευή. Οι καταθέσεις που είναι ασφαλισμένες από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση υποτίθεται ότι θα είναι διαθέσιμες από τη Δευτέρα το πρωί.

«Δουλεύω όλο το Σαββατοκύριακο με τις ρυθμιστικές αρχές των τραπεζών μας για να σχεδιάσουμε κατάλληλες πολιτικές για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης», είπε η Γέλεν. «Δεν μπορώ πραγματικά να δώσω περισσότερες λεπτομέρειες αυτήν τη στιγμή».

Ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Κέβιν Μακάρθι δήλωσε σήμερα ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) έχουν ό,τι απαιτείται για την αντιμετώπιση της κατάστασης. «Ουσιαστικά, έχουν τα εργαλεία για τον χειρισμό της παρούσας κατάστασης», δήλωσε ο Μακάρθι στο Fox News. «Γνωρίζουν τη σοβαρότητα της κατάστασης και εργάζονται για να προσπαθήσουν να κάνουν κάποια ανακοίνωση πριν από το άνοιγμα των χρηματαγορών», πρόσθεσε ο ίδιος. Ο Μακάρθι εξέφρασε επίσης την ελπίδα ότι η τράπεζα θα εξαγοραστεί.

Νωρίτερα χθες, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε πως ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν συζήτησε με τον κυβερνήτη της Καλιφόρνιας Γκάβιν Νιούσομ για την κατάρρευση της SVB και τις προσπάθειες αντιμετώπισης της κατάστασης

Ο Νιούσομ είπε ότι στόχος ήταν να «σταθεροποιηθεί η κατάσταση όσο το δυνατόν γρηγορότερα, να προστατευθούν οι θέσεις εργασίας, τα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων και ολόκληρο το οικοσύστημα καινοτομίας που έχει χρησιμεύσει ως σκηνικό για την οικονομία μας».

Φόβοι για ντόμινο

Διευθυντικά στελέχη στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, αλλά και επενδυτές ανησυχούσαν όλο και περισσότερο χθες, σχετικά με το ενδεχόμενο η κατάρρευση της τράπεζας Silicon Valley Bank (SVB) να προκαλέσει ένα φαινόμενο ντόμινο συμπαρασύροντας άλλες περιφερειακές αμερικανικές τράπεζες, στην περίπτωση που οι αρμόδιες αρχές, δεν βρουν έναν αγοραστή για την SVB στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ώστε να προστατευτούν οι καταθέσεις που δεν έχουν διασφαλιστεί.

Η βρετανική θυγατρική της SVB αναμένεται επίσης να κηρύξει πτώχευση, ενώ ήδη έχει παγώσει τις συναλλαγές και δεν δέχεται νέους πελάτες.

Το πρακτορείο Bloomberg, άλλωστε, σημειώνει ότι αυτή θα μπορούσε να είναι μόνο η αρχή καθώς η τράπεζα έχει παρουσία σε Κίνα, Δανία, Γερμανία, Ινδία, Ισραήλ, Σουηδία, Καναδά και Σιγκαπούρη και ήδη έχουν αρχίσει οι πιέσεις για κρατικές παρεμβάσεις.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ δήλωσε σήμερα ότι αναγνωρίζει τη “νευρικότητα” γύρω από την κατάρρευση της Silicon Valley Bank, αλλά η κυβέρνησή του εργάζεται για την εξεύρεση μιας λύσης που θα εξασφαλίσει την οικονομική ρευστότητα των πελατών της τράπεζας, αλλά και τις ανάγκες για ρευστό χρήμα.

Ο Σούνακ δήλωσε στους δημοσιογράφους ταξιδεύοντας στις ΗΠΑ ότι ο ίδιος κατανοεί «το άγχος και τις ανησυχίες των πελατών της τράπεζας» και ότι η κυβέρνηση «διασφαλίζει ότι μπορούμε να εργαστούμε για την εξεύρεση μιας λύσης που θα εξασφαλίσει την λειτουργική οικονομική ρευστότητα των πελατών της, αλλά και τις ανάγκες τους σε ρευστό χρήμα».

Πόσο επηρεάζεται το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα από την κατάρρευση της Silicon Valley Bank στις ΗΠΑ;

Με βάση αναλυτές οι περιπτώσεις του 2008 και της πτώσης της SVB είναι διαφορετικές.

Μνήμες 2008 ξύπνησε η κατάρρευση της Silicon Valley Bank (SVB), μιας τράπεζας, με αναφορά στην ψηφιακή και καινοτόμο οικονομία των ΗΠΑ, που αποτελούσε το μεγαλύτερο πιστωτικό ίδρυμα της Silicon Valley, της “πρωτεύουσας” της αμερικανικής και όχι μόνο νεοφυούς επιχειρηματικότητας.

Συνέπεσε, δε, με την παύση εργασιών της τράπεζας της Silvergate Capital, που αποτελούσε βασικό δανειστή της “βιομηχανίας” κρυπτονομισμάτων. Τα δύο αυτά γεγονότα ενέτειναν, πάντως, τον προβληματισμό για τις γενικότερες εξελίξεις σε κλάδους, που συγκέντρωναν και συγκεντρώνουν μεγάλο ενδιαφέρον, όπως αυτούς των νεοφυών (startup) επιχειρήσεων, των κρυπτονομισμάτων, των επενδυτικών σχημάτων που επενδύουν σε startup εταιρείες, των λεγόμενων Venture Capital κτλ.

Να σημειωθεί ότι τα χρόνια που προηγήθηκαν, με τα επιτόκια τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη να είναι στο μηδέν, τα Venture Capital γνώρισαν “στιγμές δόξας”, καθώς έχοντας πρόσβαση και σε φθηνό χρήμα είχαν προβεί σε σειρά μεγάλων και φιλόδοξων κινήσεων χρηματοδότησης νεοφυών επιχειρήσεων. Κάτι που ωστόσο τώρα τίθεται σε νέο και πιο “ασφυκτικό πλαίσιο” με προφανή θύματα τις ίδιες τις νεοφυείς επιχειρήσεις που, πλέον, θα δυσκολεύονται να βρουν κεφάλαια, κάτι που αφορά βέβαια και τις ελληνικές start up που σιγά σιγά είχαν αρχίσει να ανοίγουν φτερά.

Οι νεοφυείς επιχειρήσεις

“Ο αντίκτυπος του περιστατικού SVB στον κλάδο της τεχνολογίας δεν πρέπει να υποτιμηθεί”, ανέφεραν με βάση τα διεθνή ΜΜΕ, αναλυτές με επικεφαλής τον Liu Zhengning της China International Capital Corp. Με βάση τα δημοσιεύματα, οι καταθέσεις είναι ζωτικής σημασίας για τις νεοσύστατες εταιρείες τεχνολογίας, επειδή γενικά απαιτούν πολλά μετρητά για να πληρώσουν βαριές δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης και των μισθών του προσωπικού, είπαν.

Η “μοναδική θέση της SVB στον κόσμο της τεχνολογίας είναι ένα πραγματικό όφελος όταν αυτή η επιχείρηση ανθεί, αλλά σημαντικό πρόβλημα όταν δεν ανθεί”, δήλωσε ο επικεφαλής στρατηγικής της Interactive Brokers, Steve Sosnick.

“Η απώλεια καταθέσεων έχει τη δυνατότητα να ακρωτηριάσει τον κλάδο και να φέρει το οικοσύστημα πίσω 20 χρόνια», ανέφερε παράλληλα δημοσίευμα του Bloomberg που βασίζεται σε απόψεις στελεχών της αγοράς “Πολλές επιχειρήσεις θα τεθούν σε ακούσια εκκαθάριση εν μία νυκτί” προσέθετε.

Οι συνειρμοί

Εύλογοι, προφανώς, είναι και οι συνειρμοί με το 2008, χρονιά σταθμός για την παγκόσμια οικονομία, με την κατάρρευση τότε της Lehman Brothers, αλλά και άλλων στεγαστικών τραπεζών των ΗΠΑ.

Παράλληλα εγείρονται ερωτήματα για το κατά πόσο θα πρέπει να υπάρχει κλίμα ανησυχίας στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. “Νωπές” άλλωστε είναι οι μνήμες με τις κυβερνητικές αναφορές το 2008 για “θωρακισμένο τραπεζικό σύστημα”, που στην πορεία αποδείχθηκε ότι είχε ζητήματα, έστω κι αν δε συνδεόταν άμεσα με την κατάρρευση του τότε αμερικανικού τραπεζικού κολοσσού.

Με βάση, πάντως, αναλυτές οι περιπτώσεις του 2008 και της πτώσης της SVB είναι διαφορετικές, αν και βέβαια η SVB είχε παρουσία σε Μεγάλη Βρετανία, Κίνα, τη Δανία, τη Γερμανία, την Ινδία, το Ισραήλ και τη Σουηδία, κράτη όπου υπάρχει και η σχετική αναστάτωση και ενεργοποίηση των εποπτικών αρχών .

Ηδη, η Goldman Sachs έχει επιχειρηματολογήσει σχετικά σε ανάλυσή της, σημειώνοντας ότι ο κίνδυνος δεν είναι συστημικός. Όπως τονίζει, το ρίσκο μετάδοσης από τις μικρές στις μεγάλες τράπεζες είναι χαμηλό, λαμβάνοντας υπόψη το χαμηλό ποσοστό των περιφερειακών τραπεζών στον αμερικανικό δείκτη τίτλων επενδυτικής βαθμίδας. Επίσης, σημειώνει, ότι ο κίνδυνος οι μεγάλες αμερικανικές τράπεζες να αντιμετωπίσουν ένα πιστωτικό γεγονός ή πρόβλημα ρευστότητας (capital event ή liquidity event), που οφείλεται σε αναντιστοιχίες στοιχείων ενεργητικού – παθητικού ή συγκεντρωμένες θέσεις σε χαρτοφυλάκια τίτλων, είναι εξαιρετικά χαμηλός, λαμβάνοντας υπόψη το ρυθμιστικό περιβάλλον μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση.

Επιπλέον, των όσων αναφέρθηκαν και σε σχέση τώρα με την Ελλάδα:

Δε φαίνεται σε πρώτη φάση, να υπάρχει έκθεση κλίμακας στην εν λόγω τράπεζα καθώς η δράση της ήταν εστιασμένη στην Silicon Valley και συνδεδεμένη με μεγάλα ονόματα της διεθνούς “νέας οικονομίας” (πελάτης της ήταν π.χ. η Pinterest). Κύριά της δουλειά είναι η διακράτηση των καταθέσεων, τόσο των νεοφυών επιχειρήσεων, όσο και των επενδυτών που, μέσω Venture Capital, τοποθετούνται σε αυτού του είδους τις εταιρείες της Silicomn Valley.

Μέσω της Wall Street μπορεί να υπάρχουν σε χαρτοφυλάκιa μετοχές της τράπεζας SVB, ωστόσο, όπως φαίνεται, τόσο μια πιθανή μετοχική έκθεση, όσο και η διακράτηση άλλων προϊόντων της SVB, δεν πρέπει να συγκρίνεται με την ανάλογη που υπήρχε στην περίπτωση της Lehman Brothers, που είχε ενεργητικό άνω των 600 δισ. δολ. και ένα τεράστιο δίχτυ συναλλαγών με ολόκληρο το σύστημα τραπεζών και αγορών. Με βάση τα στοιχεία της FDIC, της ομοσπονδιακής υπηρεσίας ασφάλισης καταθέσεων, που πλέον ελέγχει την τράπεζα και αναζητεί επιτακτικά αναζητά αγοραστή, ο οποίος αναλάβει την τράπεζα και θα προστατεύσει το σύνολο των καταθέσεών της πέρα από την κρατική εγγύηση των 250.000 ευρώ, η SVB είχε περίπου 209 δισεκατομμύρια δολάρια σε συνολικό ενεργητικό και περίπου 175,4 δισεκατομμύρια δολάρια σε συνολικές καταθέσεις στο τέλος του περασμένου έτους. Όμως είναι, όπως αναφέρθηκε εστιασμένη η δράση της στη Silicon Valley, καθώς από το ξεκίνημά της, η τράπεζα ειδικεύεται στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών σε νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας. Βέβαια πρόκειται για την 16η αμερικανική τράπεζα όσον αφορά το μέγεθος του ενεργητικού της.

Ο ρόλος των επιτοκίων

Αναμφισβήτητα η SVB μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί ένα πρώτο μεγάλο “θύμα” της ανόδου των επιτοκίων στις ΗΠΑ. Η ίδια η τράπεζα δεν είχε αναπτύξει δανειακό χαρτοφυλάκιο. αλλά είχε επενδύσει σε ομόλογα στεγαστικών δανείων με “κλειδωμένα” επιτόκια πολύ χαμηλότερα από τα σημερινά. Έτσι η αυστηρότερη νομισματική πολιτική της Fed, αφενός τη στέρησε από πόρους λόγω των “spread” δανείων – καταθέσεων (όπως συμβαίνει π.χ. στην Ελλάδα), αλλά και της έφερε ζημιές από την αξία των ομολόγων όπου είχε επενδύσει.

Ήδη, με βάση αναφορές το “άνοιγμα” ήταν της τάξης των 1,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μετά την ολοκλήρωση της πώλησης 21 δισεκατομμυρίων δολαρίων του χαρτοφυλακίου της σταθερού εισοδήματος. Επίσης, η εταιρεία, που αντιμετώπιζε παράλληλα μαζική εκροή καταθέσεων, το γνωστό στα καθημάς κι από τις μέρες του 2014-15 “bank run”, προσπάθησε και απέτυχε να συγκεντρώσει 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω πωλήσεων μετοχών για να καλύψει τις ζημίες, που είχε από τις επιχειρηματικές της επιλογές.

Απότοκο όλων αυτών ήταν η ανάληψη του ελέγχου από τις εποπτικές αρχές αλλά και η πτώση στα χρηματιστήρια. Υπενθυμίζεται, ότι οι τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες της Wall Street – JPMorgan, Bank of America, Wells Fargo και Morgan Stanley – απώλεσαν 55 δισεκατομμύρια δολάρια σε συνδυασμένη χρηματιστηριακή αξία την Πέμπτη. Ο δείκτης KBW Bank – ο οποίος παρακολουθεί την τιμή των κορυφαίων τραπεζών που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο των ΗΠΑ – σημείωσε βουτιά 7,7% την Πέμπτη για τη χειρότερη μέρα του εδώ και σχεδόν τρία χρόνια.

Βέβαια η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ και ένας από τους διεθνείς τραπεζικούς κολοσοοσυς η JP Morgan έγραψε άνοδο την Παρασκευή της τάξης του 2,5% στη Νέα Υόρκη λόγω εκτιμήσεων ότι μέσα από την “τρικυμία” αυτοί που θα ωφεληθούν είναι οι μεγάλοι του τραπεζικού συστήματος.

Το κλίμα

Βέβαια μια συνολική αναστάτωση στις αγορές, ειδικά σε μια συγκυρία στην Ελλάδα, που υπάρχουν προβληματισμοί σε σχέση με την πολιτική της εικόνα κι ενδεχόμενους κινδύνους, αλλά και με την επαναφορά της οικονομίας στο δρόμο της “σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας” με στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων άνω του 2% από το 2024, δεν είναι και ό,τι καλύτερο. Κάτι άλλωστε που φάνηκε με την κίνηση του Χρηματιστηρίου που σε επίπεδο Γενικού Δείκτη έχασε την Παρασκευή με πτώση 2,49% και σε εβδομαδιαία βάση κατά -5,24%. Γιαυτό, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η εκκίνηση των διεθνών αγορών από την Δευτέρα αλλά και το τι θα γίνει συνολικά σε επίπεδο ΗΠΑ για τη διαχείριση της κατάστασης.

Βέβαια, γνώση από την τρικυμία του 2008 υπάρχει αλλά σχετικά εργαλεία. Ήδη, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζάνετ Γέλεν συναντήθηκε με τις τραπεζικές ρυθμιστικές αρχές χθες και εξέφρασε «πλήρη εμπιστοσύνη» στις ικανότητές τους να ανταποκριθούν στην κατάσταση, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών. Επίσης και ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι έχει εμπιστοσύνη στις αμερικανικές χρηματοπιστωτικές ρυθμιστικές αρχές, όταν ρωτήθηκε για την κατάρρευση της SVB.