Κρήτη: Κατέβηκε η στάθμη της θάλασσας – Σε ποιες περιοχές της Μεσογείου

Σταδιακή και ταυτόχρονα σημαντική υποχώρηση της στάθμης των υδάτων παρατηρήθηκε στην Κρήτη, αλλά και σε όλη την ανατολική Μεσόγειο, τον Φεβρουάριο, ένα φαινόμενο που συμβαίνει σπάνια και προβλημάτισε τους επιστήμονες.

Το φαινόμενο, σύμφωνα με τον διευθυντή του Εργαστηρίου Παράκτιας και Θαλάσσιας Ερευνας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας, Νίκο Καμπάνη, παρατηρήθηκε από τις 16 Φεβρουαρίου και έγινε ιδιαίτερα αισθητό στο ενετικό λιμάνι του Ηρακλείου, όπου αποκαλύφθηκε μια μικρή αμμουδιά λίγα μέτρα από τον Κούλε.

Μάλιστα, όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Καμπάνης, ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου ήδη έχει ζητήσει τη διερεύνηση των αιτιών του φαινομένου.

«Δημοσιεύματα ανέφεραν ότι το ίδιο φαινόμενο παρατηρήθηκε έντονο στις ακτές του Λιβάνου, της Μάλτας και της νότιας Ιταλίας, ενώ στενός συνεργάτης μας από την Κύπρο μας πληροφόρησε ότι το φαινόμενο, σε μεγάλη ένταση, παρατηρήθηκε και στο λιμάνι της κατεχόμενης Κερύνειας», ανέφερε ο κ. Καμπάνης που πρόσθεσε ότι το εργαστήριο του ΙΤΕ χρησιμοποίησε το επιχειρησιακό σύστημα θαλάσσιας πρόγνωσης CoastalCrete, που έχει δημιουργήσει και λειτουργεί από το 2020, για να παρακολουθήσει την εξέλιξη του φαινομένου για την παράκτια περιοχή της Κρήτης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η παρακολούθηση έγινε αναλύοντας τις ωριαίες προγνώσεις (μετεωρολογικές και θαλάσσιας κυκλοφορίας) τριών ημερών, που παράγει καθημερινά σε χωρική ανάλυση ενός χλμ. (έναντι της συνήθους ανάλυσης πέντε χλμ., που παρέχουν οι θαλάσσιες προγνωστικές υπηρεσίες του Copernicus).

«Η επιφάνεια της θάλασσας την περίοδο αυτή κυμάνθηκε στα 30 έως 50 εκατοστά κάτω από τη μέση στάθμη στην περιοχή γύρω από το λιμάνι του Ηρακλείου», ανέφερε ο κ. Καμπάνης.

Ο επιστήμονας εξήγησε ότι «η συνολική παλίρροια είναι γενικά ο συνδυασμός αστρονομικής και μετεωρολογικής παλίρροιας» και ότι με τον όρο μετεωρολογική παλίρροια εννοούμε τη μεταβολή της στάθμης της θάλασσας (μέση στάθμη) που οφείλεται στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία και τη διακύμανση της βαρομετρικής πίεσης.

«Το μετεωρολογικό μοντέλο του CoastalCrete (WRF-ARW) έδειξε ένα παρατεταμένο υψηλό βαρομετρικό στην περιοχή τις τελευταίες μέρες. Αυτή η διακύμανση της βαρομετρικής πίεσης, η οποία υπήρξε πολύ αυξημένη αυτήν την περίοδο πάνω από την περιοχή, είναι ο λόγος της υποχώρησης των υδάτων που παρατηρήθηκε, καθώς παράλληλα, ο άνεμος ήταν πολύ χαμηλός και παροδικός. Είναι ένα τελείως πρόσκαιρο φαινόμενο. Το Coastal Crete θα εξακολουθήσει να το παρακολουθεί και να προβλέπει τη συμπεριφορά της μέσης στάθμης της θάλασσας. Για τις επόμενες μέρες ήδη έχουμε αρχίσει να βλέπουμε ελαφρά υποχώρηση του φαινομένου, συνδεμένη με την ελαφρά υποχώρηση του υψηλού βαρομετρικού στην περιοχή. Οπως η εμφάνιση του φαινομένου έχει μια υστέρηση χρονικά από την έναρξη του ψηλού βαρομετρικού, έτσι και η απόσβεσή του έχει μια καθυστέρηση από την υποχώρησή του», επισήμανε ο κ. Καμπάνης, προσθέτοντας ότι κατά προσέγγιση, αύξηση στην ατμοσφαιρική πίεση κατά 1hPa οδηγεί σε μείωση της στάθμης της θάλασσας κατά ένα εκατοστό, εφόσον αυτή επιδράσει για ικανό χρονικό διάστημα. Σε ό,τι αφορά πάντως τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, η συμβολή της αστρονομικής παλίρροιας είναι μόνο η πολύ μικρή ημερήσια διακύμανση, «μιας και βρισκόμαστε αρκετά μακριά από την εαρινή ισημερία που αυτή παίρνει τα μέγιστά της».

Το φαινόμενο της υποχώρησης των υδάτων αποτυπώθηκε έντονο και στην περιοχή της Παχιάς Αμμου στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου.

Στη συγκεκριμένη, μάλιστα, περιοχή, όπως τόνισε ο διευθυντής του Εργαστηρίου Παράκτιας και Θαλάσσιας Ερευνας του ΙΤΕ, η υψομετρική υποχώρηση υπολογίστηκε γύρω στα 35 εκατοστά, κάτι που οριζόντια αποτυπώθηκε στη διεύρυνση της παραλίας μέχρι και πέντε μέτρα τοπικά.

«Στην περιοχή γύρω από τη Παχιά Αμμο, το CoastalCrete (μέσω των προγνώσεών του στη συγκεκριμένη περιοχή) κατέγραψε τη μεταβολή της στάθμης της θάλασσας, που κυμαίνεται στα 35 έως 55 εκατοστά κάτω από τη μέση στάθμη», ανέφερε ο κ. Καμπάνης.

Αυτή την περίοδο το CoastalCrete αναβαθμίζεται με την εγκατάσταση ρευματογράφων και κυματογράφων στην είσοδο του λιμανιού του Ηρακλείου, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Λιμένα Ηρακλείου. «Η αναβάθμιση εντάσσεται στο έργο H2020 ILIAD που δημιουργεί το πρώτο ψηφιακό δίδυμο της θάλασσας για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη συμμετοχή και του εργαστηρίου μας. Οι αισθητήρες που τοποθετούνται παρέχονται από το Πολυτεχνείο του Ταλίν στην Εσθονία. Η αξιοποίηση της πληροφορίας από τη συνεχή καταγραφή των κυμάτων και των ρευμάτων στην περιοχή του λιμανιού βελτιώνει πολύ την αξιοπιστία της ωκεανογραφικής πρόγνωσης στην περιοχή γύρω από την Κρήτη και δίνει επίσης τη δυνατότητα να αποκλιμακωθεί σε πολύ πιο λεπτό πλέγμα στην περιοχή γύρω και εντός του λιμανιού του Ηρακλείου. Αυτό είναι η βάση για την ανάπτυξη ψηφιακών προγνωστικών υπηρεσιών για τη ναυσιπλοΐα στη περιοχή, όπως π.χ. διαδρομές με ελαχιστοποιημένο αποτύπωμα άνθρακα», κατέληξε ο κ. Καμπάνης.