Σε ιδιώτες 70.000 ακίνητα με νομοσχέδιο της “τελευταίας στιγμής”- Τι προβλέπει για εκτάσεις δασών και Natura- “Φιλέτα” στο 20% της αντικειμενικής αξίας
Η Συντακτική ομάδα του Libre
Στο περιθώριο των υπουργικών ανακοινώσεων για επιδόματα, ρυθμίσεις οφειλών και επιστροφές φόρων, κατατέθηκε στη Βουλή νομοσχέδιο για τα «κατεχόμενα ακίνητα». Πρόκειται για μία ακόμα κυβερνητική απόφαση με έντονο προεκλογικό άρωμα που σκοπό έχει να “διευθετήσει” εκκρεμότητες της τελευταίας στιγμής, η οποία, όμως, ενδέχεται να ανοίγει την κερκόπορτα για μια σειρά παραχωρήσεις εκτάσεων-φιλέτων σε ιδιώτες.
Με αυτό το νομοσχέδιο, όπως επισημαίνουν οι γνωρίζοντες, το δημόσιο αποσύρεται από τη διεκδίκηση ακινήτων που, με κάποιο τρόπο, έχουν περάσει στην κατοχή ή χρήση ιδιωτών. Υπολογίζεται ότι αφορά περίπου 70.000 ακίνητα σε όλη την Ελλάδα. Η ρύθμιση εν μέρει έρχεται να λύσει χρόνια και υπαρκτά προβλήματα διακατοχής ακινήτων, ωστόσο προβλέπει την παραχώρηση σε ιδιώτες δασικών και εκτάσεων natura και παρέχει σε ιδιώτες τίτλους ιδιοκτησίας ακινήτων σε μειωμένες τιμές που αντιστοιχούν έως και στο 20% της αντικειμενικής τους αξίας.
Το νομοσχέδιο για την εξαγορά καταπατημένων εκτάσεων αντιμετωπίζει υπαρκτά προβλήματα που δημιουργήθηκαν σε εποχές δύσκολες για το κράτος και τους Ελληνες. Ωστόσο, υπάρχουν διατάξεις που προκαλούν προβληματισμό, καθώς δίνεται η δυνατότητα εξαγοράς καταπατημένων που έγιναν μεταγενέστερα από τα γενικά χρονικά όρια που θέτει το νομοσχέδιο.
Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ της “Καθημερινής”, το νομοσχέδιο εγείρει μερικά εύλογα ερωτήματα που πιθανώς να υποκρύπτουν “διευθέτηση” υπέρ καταπατητών.
Συγκεκριμένα:
1. Στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης κάποιος αναρωτιέται εάν έχει δυνατότητα εξαγοράς της καταπατημένης έκτασης στην οποία έχει χτίσει πολυκατοικία με οικοδομική άδεια μεταγενέστερη της 31ης Δεκεμβρίου 1991. Πώς πήρε άδεια οικοδομής σε έκταση για την οποία δεν είχε καν τίτλο ιδιοκτησίας;
2. Στο άρθρο 7 παράγραφος 2 του νομοσχεδίου αναφέρεται πως σε περίπτωση που ο αιτών έχει αναγραφεί ως κύριος του δημόσιου ακινήτου στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές και έχει ασκηθεί αγωγή από το ελληνικό Δημόσιο ή δεν έχει παρέλθει η προθεσμία για άσκηση αγωγής, δικαιούται να υποβάλει αίτηση εξαγοράς χωρίς να πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζουν το χρονικό διάστημα κατοχής του ακινήτου (30 ή 40 έτη κατά περίπτωση) με έκπτωση 50%. Δηλαδή, όποιος πήγε στο Κτηματολόγιο και δήλωσε ιδιοκτήτης δημόσιου ακινήτου και το Δημόσιο τον αντιλήφθηκε και κινήθηκε εναντίον του, τώρα μπορεί να το εξαγοράσει και μάλιστα μισοτιμής.
3. Για τη Ρόδο υπάρχει ειδική διάταξη στο νομοσχέδιο επειδή είναι μια ειδική περίπτωση. Εκεί κατά την περίοδο της ιταλοκρατίας το νησί κτηματογραφήθηκε το 1915 και το 1928. Πολλοί πολίτες, για λόγους που έχουν να κάνουν με τις συνθήκες της εποχής, δεν προσήλθαν στη δεύτερη καταγραφή και έτσι το ακίνητό τους καταχωρίσθηκε ως δημόσιο. Καθώς το ελληνικό κράτος «κληρονόμησε» το κτηματολόγιο από την ιταλική διοίκηση, οι πολίτες που δήλωσαν το ακίνητό τους σε μόνο μία από τις δύο κτηματογραφήσεις βρέθηκαν στα δικαστήρια να το διεκδικούν από το Δημόσιο. Στη δεκαετία του 1980 υπήρξε μια νομοθετική ρύθμιση για να λυθεί το πρόβλημα. Μαζί με αυτούς, ωστόσο, εκμεταλλεύθηκαν την ευκαιρία κι άλλοι. Πλαστογράφησαν τίτλους επί δημόσιων εκτάσεων, που δεν διεκδικούντο από κάποιον, τους δήλωσαν στο Κτηματολόγιο, καμία δημόσια αρχή δεν διασταύρωσε τα στοιχεία και στη συνέχεια τους πούλησαν. Σήμερα, σε τέτοιες εκτάσεις έχουν κτιστεί ακόμη και ξενοδοχεία. Με το νομοσχέδιο, όλα αυτά, σαν αμαρτίες άλλης εποχής, παίρνουν οριστικά άφεση.
Οποιος πήγε στο Κτηματολόγιο και δήλωσε ιδιοκτήτης δημόσιου ακινήτου και το Δημόσιο τον αντιλήφθηκε και κινήθηκε εναντίον του, τώρα μπορεί να το εξαγοράσει μισοτιμής.
4. Αν κάποιος ανήγειρε μια βιοτεχνία, μια κτηνοτροφική μονάδα ή ένα ξενοδοχείο σε δική του έκταση, η οποία αποδείχθηκε… μικρή για τα επιχειρηματικά του σχέδια και καταπάτησε παρακείμενο δημόσιο ακίνητο, υπάρχει λύση. Αρκεί να το καταπάτησε και να έκτισε σε αυτό μέχρι τις 28/7/2011 (ημέρα-ορόσημο για την τακτοποίηση αυθαιρέτων). Το σχέδιο νόμου δίνει το δικαίωμα εξαγοράς στο διπλάσιο της αντικειμενικής αξίας προσαυξανόμενο κατά 25% για τις εγκαταστάσεις. Συγκεκριμένα, η διάταξη ορίζει ότι «τμήματα ακινήτων που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου και υπάγονται στην αρμοδιότητα του υπουργείου Οικονομικών, σε όμορα προς τα οποία τμήματα των ιδίων ακινήτων έχουν ανεγερθεί βιοτεχνικές, βιομηχανικές, αγροτικές, κτηνοτροφικές και τουριστικές επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις πάσης φύσεως που αποτελούν ενιαίο λειτουργικό σύνολο με τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις της επεκταθείσας επιχείρησης, εκποιούνται απευθείας στις επιχειρήσεις αυτές, κατόπιν σχετικής τους αίτησης με αντάλλαγμα ίσο με το 200% της αντικειμενικής αξίας προσαυξανόμενο κατά 25% για τις εγκαταστάσεις».
Γι’ αυτά τα ακίνητα, όπως συνάγεται από το σχέδιο νόμου, δεν ισχύουν οι όροι και οι προϋποθέσεις που εφαρμόζονται για τα υπόλοιπα ακίνητα που έχουν καταπατηθεί. Πάντως, αυτές οι εκποιήσεις επιτρέπονται μόνο εφόσον το εκποιούμενο τμήμα προς την όμορη επιχείρηση είναι μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο, και εντάσσεται υποχρεωτικά στο όμορο άρτιο και οικοδομήσιμο ακίνητο της επιχείρησης.
Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού: “Ψηφοθηρική η διάταξη”
«Ψηφοθηρική» χαρακτηρίζει τη ρύθμιση με την οποία θα δοθεί δυνατότητα εξαγοράς καταπατημένων δημοσίων εκτάσεων ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) Γιάννης Μιχαήλ. Οπως εκτιμά, οι ρυθμίσεις αυτές «αποθεώνουν» την παρανομία, ενώ συμβάλλουν στην περαιτέρω υποβάθμιση του εξωαστικού χώρου.
«Πρόκειται για παλαιές αμαρτίες, τις οποίες δείχνουμε να μην μπορούμε να αποχωριστούμε», λέει στην «Καθημερινή» ο κ. Μιχαήλ. «Θεωρώ ότι τα επιχειρήματα που δίνει το υπουργείο Οικονομικών για να αιτιολογήσει αυτή τη ρύθμιση δεν είναι επαρκή. Κατ’ αρχάς δεν μπορούμε να θέτουμε το επιχείρημα των εσόδων για τα κρατικά ταμεία. Τα έσοδα του κράτους πρέπει να βασίζονται στη φορολογία και τη χρηστή διοίκηση, όχι στη νομιμοποίηση παρανομιών. Θα μπορούσαμε να συζητήσουμε αυτή τη ρύθμιση μόνο για ακίνητα σε περιοχές εντός σχεδίου πόλεως. Είναι όμως αδιανόητο να δεχθούμε τετελεσμένα στις εκτός σχεδίου περιοχές, γιατί έτσι καταστρατηγούμε κάθε έννοια σχεδιασμού του χώρου. Η μόνη περίπτωση που θα έπρεπε να γίνεται δεκτή η εξαγορά τέτοιων εκτάσεων στις εξωαστικές περιοχές είναι αν τα ακίνητα προορίζονται αποκλειστικά για γεωργική καλλιέργεια, χωρίς να έχουν δυνατότητα δόμησης». Ο κ. Μιχαήλ επισημαίνει την αντίφαση της ρύθμισης, όσον αφορά τον διαχωρισμό των καταπατητών.
«Αυτά είναι τα παράδοξα του ελληνικού κράτους, να έχει τίτλο ένας καταπατητής και η ρύθμιση εξαγοράς να λαμβάνει ειδική πρόνοια γι’ αυτόν. Μα πώς αποκτήθηκαν αυτοί οι τίτλοι; Είναι προφανές πως υπήρξε ένα σοβαρό κενό στους ελέγχους από πλευράς κράτους, το οποίο αντί να διορθωθεί, αναγνωρίζεται ως ευθύνη του Δημοσίου. Περαιτέρω θεωρώ ότι είναι παράδοξο να υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις για ανέργους, αναπήρους ή πολυτέκνους. Αυτή είναι η πολιτική πρόνοιας; Περαιτέρω, είναι εκνευριστική η εύνοια του νόμου για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες που έχουν βασιστεί στην παρανομία, ειδικά για τον τουρισμό. Ζούμε σε μια περίοδο ευτροφισμού του τουρισμού, που απολαμβάνει πλήθος ευνοϊκών διατάξεων. Τα φαινόμενα υπερτουρισμού δεν δείχνουν να προβληματίζουν το κράτος».
Τα βασικά άρθα του νομοσχεδίου
ΕΞΑΓΟΡΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’
ΕΞΑΓΟΡΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ
Άρθρο 1
Σκοπός
Σκοπός του παρόντος Μέρους είναι ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις
προϋποθέσεις και τη διαδικασία της εξαγοράς ακινήτων που ανήκουν στην ιδιωτική περιουσία
του Δημοσίου και υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών από πρόσωπα
που τα κατέχουν. Η εξαγορά εξυπηρετεί σκοπούς δημοσίου συμφέροντος, που συνίστανται
στην οριστική διευθέτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της ιδιωτικής περιουσίας του
Δημοσίου, στην αποκατάσταση των προσώπων που διατηρούν στα ακίνητα αυτά την κατοικία
τους ή τον τόπο άσκησης της οικονομικής τους δραστηριότητας, και δι’ αυτών στην αξιοποίηση
της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και στην προώθηση της τουριστικής, βιομηχανικής,
βιοτεχνικής και αγροτικής ανάπτυξης επ’ ωφελεία της εθνικής οικονομίας.
Άρθρο 2
Αντικείμενο
Αντικείμενο του παρόντος Μέρους αποτελεί η δυνατότητα υποβολής αιτήσεως εξαγοράς
δημοσίων ακινήτων, όπως αυτά προσδιορίζονται για τους σκοπούς της εφαρμογής του
παρόντος, από πρόσωπα που τα κατέχουν υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, βάσει
καθορισμένης διαδικασίας και υποβολής δικαιολογητικών. Για την έκδοση της απόφασης
εξαγοράς καταβάλλεται τίμημα, επί του οποίου εφαρμόζονται εκπτώσεις, λαμβανομένων
υπόψη οικονομικών και κοινωνικών κριτηρίων. Η διαδικασία εξαγοράς υλοποιείται μέσω της
χρήσης ψηφιακής πλατφόρμας και με τη συνδρομή των οικείων κτηματικών υπηρεσιών, του
φορέα υποδοχής του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Εξαγοράς, η οποία
συστήνεται με το άρθρο 10.
Άρθρο 3
Ορισμοί
- Για την εφαρμογή του παρόντος νόμου ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
α) «Δημόσιο ακίνητο»: κάθε καταγεγραμμένο ακίνητο που ανήκει στην ιδιωτική περιουσία του
Δημοσίου, υπάγεται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών και το οποίο κείται εντός
ή εκτός σχεδίου πόλεως ή οικισμού.
β) «Ακίνητο ΤΕΘΑ»: κάθε ακίνητο που ανήκει στην ιδιωτική περιουσία του Ταμείου Εθνικής
Άμυνας (ΤΕΘΑ).
γ) «Αιτών»: κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που υποβάλλει αίτηση εξαγοράς σύμφωνα με τον
παρόντα.
δ) «Αίτηση εξαγοράς»: η αίτηση για την εξαγορά δημοσίου ακινήτου που υποβάλλεται,
σύμφωνα με το άρθρο 9.
ε) «Απόφαση εξαγοράς»: η διοικητική πράξη που εκδίδεται από το αρμόδιο όργανο του
Υπουργείου Οικονομικών σύμφωνα με το άρθρο 11.
4
στ) «Κατοχή»: η φυσική εξουσίαση δημοσίου ακινήτου με διάνοια κυρίου.
ζ) «Δικαιοπάροχος»: το πρόσωπο το οποίο ο αιτών διαδέχεται στην κατοχή δημοσίου ακινήτου
με παράγωγο τρόπο ή έπειτα από κληρονομική διαδοχή.
η) «Φορέας υποδοχής»: η Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας
Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και
Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών.
θ) «Οικόπεδο»: η συνεχόμενη έκταση γης, που αποτελεί αυτοτελές και ενιαίο ακίνητο, ανήκει
στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου και βρίσκεται μέσα σε εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο
ή μέσα στα όρια οικισμού χωρίς σχέδιο, εφαρμοζόμενης κατά τα λοιπά της περ. 50 του άρθρου
2 του ν. 4067/2012 (Α’ 79).
ι) «Γήπεδο»: η συνεχόμενη έκταση γης, που αποτελεί αυτοτελές και ενιαίο ακίνητο και ανήκει
στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου, σε περιοχή εκτός εγκεκριμένου σχεδίου,
εφαρμοζόμενης κατά τα λοιπά της περ. 12 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012.
ια) «Ακίνητο»: εδαφική έκταση με τα συστατικά μέρη της σύμφωνα με το άρθρο 948 του
Αστικού Κώδικα.
Ιβ) «Επιτροπή»: το συλλογικό διοικητικό όργανο που προβλέπεται στο άρθρο 10 και ασκεί τις
αρμοδιότητες που ορίζονται στο ίδιο άρθρο.
ιγ) «Πιστοποιητικό αποδοχής»: το πιστοποιητικό που εκδίδεται από το αρμόδιο όργανο του
Υπουργείου Οικονομικών σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 11.
Άρθρο 4
Δικαίωμα υποβολής αίτησης εξαγοράς - Δικαιούται να υποβάλει αίτηση εξαγοράς όποιος κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος:
α) Ασκεί κατοχή αδιαλείπτως με τίτλο στο όνομα του ιδίου ή των δικαιοπαρόχων του για τριάντα
(30) τουλάχιστον έτη επί δημοσίου ακινήτου και, στην περίπτωση που εντός του δημοσίου
ακινήτου υφίσταται κτίσμα, αυτό έχει ανεγερθεί το αργότερο μέχρι την 31η.12.1991, είτε
β) ασκεί κατοχή αδιαλείπτως για σαράντα (40) τουλάχιστον έτη επί δημοσίου ακινήτου εντός
του οποίου υφίσταται κτίσμα, το οποίο έχει ανεγερθεί το αργότερο έως την 31η.12.1981 και
στο οποίο:
βα) βρίσκεται η κύρια κατοικία του, η οποία καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες του ιδίου ή της
οικογένειάς του, ή
ββ) ασκεί τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική ή εμπορική δραστηριότητα με χρήση κτιριακών
εγκαταστάσεων και άλλων συνοδών έργων που συνδέονται λειτουργικά με αυτές ή
βγ) ασκεί αγροτική δραστηριότητα με χρήση ή μη κτιριακών εγκαταστάσεων και άλλων
συνοδών έργων που συνδέονται λειτουργικά με αυτές. - Για την εφαρμογή της παρ. 1, στον χρόνο της κατοχής του αιτούντος συνυπολογίζεται και ο
χρόνος κατοχής των δικαιοπαρόχων του. - Εφόσον τηρούνται οι προϋποθέσεις της παρ. 1, ο αιτών δικαιούται να εξαγοράσει:
α) Επί δημοσίων ακινήτων, τα οποία βρίσκονται εντός σχεδίου πόλεως ή οικισμού, έκταση ίση
κατ’ ανώτατο όριο με το ελάχιστο εμβαδό άρτιου και οικοδομήσιμου οικοπέδου, κατά κανόνα
ή κατά παρέκκλιση, σύμφωνα με την πολεοδομική νομοθεσία που ισχύει κατά τον χρόνο
υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η εξαγορά μεγαλύτερης έκτασης,
εφόσον σε αυτή υφίστανται, εν όλω ή εν μέρει, κτίσματα ή βοηθητικές εγκαταστάσεις αυτών,
που αποτελούν ενιαίο λειτουργικό σύνολο. Στις περιπτώσεις του πρώτου εδαφίου, εάν το
τμήμα που απομένει μετά την εξαγορά του δημοσίου ακινήτου καθίσταται μη άρτιο και μη
οικοδομήσιμο, είναι υποχρεωτική η εξαγορά αυτού από τον αιτούντα.
β) Επί δημοσίων ακινήτων, τα οποία βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλεως ή οικισμού, ενιαία
έκταση δέκα (10) στρεμμάτων κατ’ ανώτατο όριο. Κατ’ εξαίρεση, μπορούν να εξαγορασθούν
περισσότερα του ενός δημόσια ακίνητα εκτός σχεδίου πόλεως ή οικισμού από τον ίδιο
αιτούντα, υπό την προϋπόθεση ότι το σύνολο των υπό εξαγορά δημοσίων ακινήτων δεν
υπερβαίνει τα είκοσι (20) στρέμματα κατ’ ανώτατο όριο και κάθε προς εξαγορά δημόσιο
ακίνητο δεν υπερβαίνει τα δέκα (10) στρέμματα. Στην περίπτωση του προηγούμενου εδαφίου,
στην αίτηση εξαγοράς προσδιορίζονται το δημόσιο ακίνητο ή τα δημόσια ακίνητα για τα οποία
ασκείταιτο δικαίωμα εξαγοράς. Είναι δυνατή η εξαγορά μεγαλύτερης έκτασης και μέχρι τριάντα
(30) στρέμματα κατ’ ανώτατο όριο συνολικά, εφόσον είτε αυτή καλύπτεται από κτίσματα ή
από αναγκαία έργα υποδομής ή εγκαταστάσεις παντός είδους νόμιμα λειτουργούσης
επιχείρησης είτε έχει γίνει χρήση του συντελεστή δόμησης της έκτασης αυτής για την ανέγερση
των κτισμάτων. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις, εάν το εναπομείναν τμήμα μετά την εξαγορά
του δημοσίου ακινήτου καθίσταται μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο, είναι υποχρεωτική η
εξαγορά αυτού από τον αιτούντα. Ειδικά στην περίπτωση δημοσίων ακινήτων, εντός των
οποίων λειτουργούν βιομηχανικές ή βιοτεχνικές εγκαταστάσεις ή ασκείται αγροτική ή
κτηνοτροφική δραστηριότητα, είναι δυνατή η εξαγορά έκτασης μεγαλύτερης των τριάντα (30)
στρεμμάτων και μέχρι εκατό (100) στρέμματα κατ’ ανώτατο όριο συνολικά, εφόσον το δημόσιο
ακίνητο ή τα δημόσια ακίνητα για τα οποία ασκείται το δικαίωμα εξαγοράς είναι αναγκαία για
την εξυπηρέτηση των λειτουργικών σκοπών των βιομηχανικών ή βιοτεχνικών εγκαταστάσεων ή
την άσκηση της αγροτικής ή κτηνοτροφικής δραστηριότητας. - Στην περίπτωση που περισσότεροι του ενός αιτούντες:
α) Ασκούν κατοχή στο ίδιο δημόσιο ακίνητο κατά τμήματα, καθένας εξ αυτών δικαιούται να
εξαγοράσει το τμήμα επί του οποίου ασκεί κατοχή σύμφωνα με τις περ. α΄ και β΄ της παρ. 3.
β) Ασκούν κατοχή κατ’ ιδανικά μερίδια στο ίδιο δημόσιο ακίνητο, καθένας εξ αυτών δικαιούται
να εξαγοράσει το δημόσιο ακίνητο κατά το ιδανικό μερίδιό του. Εάν ένας (1) τουλάχιστον από
τους περισσότερους ασκούντες κατοχή κατ’ ιδανικό μερίδιο δεν υποβάλει αίτηση εξαγοράς,
είναι υποχρεωτική η εξαγορά του μεριδίου του αναλογικά κατ’ ιδανικά μερίδια από τους
λοιπούς ασκούντες κατοχή.
γ) Υποβάλλουν αίτηση εξαγοράς για το ίδιο δημόσιο ακίνητο ή τμήμα αυτού, δικαίωμα για την
εξαγορά του δημοσίου ακινήτου ή τμήματος αυτού έχει ο αιτών που ασκεί κατοχή με τίτλο. - Δεν είναι δυνατή η εξαγορά δημοσίου ακινήτου επί του οποίου έχουν ανεγερθεί αυθαίρετα
κτίσματα, εκτός αν τηρηθεί η διαδικασία της παρ. 6 του άρθρου 11. - Εάν εντός του προς εξαγορά δημοσίου ακινήτου βρίσκεται έκταση δασικού χαρακτήρα,
εφόσον αυτή καταλαμβάνει κατ’ ανώτατο όριο είκοσι τοις εκατό (20%) του εμβαδού του,
εξαγοράζεται ενιαία με το δημόσιο ακίνητο, με διατήρηση των όρων προστασίας της, που
απορρέουν από τη φύση της και από την κείμενη νομοθεσία. Οι όροι προστασίας
μνημονεύονται στο σύνολό τους υποχρεωτικά στην απόφαση εξαγοράς. - Εάν εντός του προς εξαγορά δημοσίου ακινήτου περιλαμβάνονται περιοχές, οι οποίες
υπάγονται στο εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών, κατά το άρθρο 3 του ν. 3937/2011
(Α΄ 60), εξακολουθούν να εφαρμόζονται μετά την εξαγορά αυτού οι περιορισμοί, οι οποίοι
ορίζονται στη σχετική για τις περιοχές αυτές νομοθεσία και μνημονεύονται υποχρεωτικά στην
απόφαση εξαγοράς. - Σε περίπτωση επέμβασης άνευ νόμιμης αδείας στις εκτάσεις που αναφέρονται στην παρ. 6 ή
μη τήρησης των περιορισμών που προβλέπονται σύμφωνα με την παρ. 7, η απόφαση εξαγοράς,
η οποία εκδίδεται, ανακαλείται αυτοδικαίως και εκδίδεται σχετική διαπιστωτική πράξη από το
αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Οικονομικών, κατόπιν γνώμης της οικείας κτηματικής
υπηρεσίας.
Στην περίπτωση αυτή:
α) δεν επιστρέφεται το καταβληθέν τίμημα εξαγοράς, και
β) εφαρμόζεται κατά τα λοιπά η νομοθεσία για την προστασία των δημοσίων κτημάτων,
με αναφορά των περ. α΄ και β΄ στην ανωτέρω διαπιστωτική πράξη. - Αν το προς εξαγορά δημόσιο ακίνητο βρίσκεται σε παραμεθόριο περιοχή, κατά τα άρθρα 24
έως και 32 του ν. 1892/1990 (Α’ 101), για την εξαγορά αυτού απαιτείται η τήρηση της
διαδικασίας του άρθρου 26 του νόμου αυτού.
Άρθρο 5
Εξαιρούμενα ακίνητα - Δεν είναι δυνατή η εξαγορά δημοσίου ακινήτου, ακόμα και αν πληρούνται οι προϋποθέσεις
της παρ. 1 του άρθρου 3, εφόσον συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι δημόσιου συμφέροντος,
αναγόμενοι σε ζητήματα:
(α) εθνικής άμυνας, ή
(β) δημόσιας ασφάλειας, ή
(γ) δημόσιας υγείας, ή
(δ) χωροταξικού ή πολεοδομικού σχεδιασμού, ή
(ε) άλλης αιτιολογημένης κρατικής ανάγκης.
Εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος και κατόπιν αιτήματος του
φορέα υποδοχής, τα κατά περίπτωση αρμόδια υπουργεία προσδιορίζουν αιτιολογημένα τις
περιοχές ή τα ακίνητα ενδιαφέροντός τους, προκειμένου αυτά να εξαιρεθούν της διαδικασίας
εξαγοράς, η οποία προβλέπεται με τον παρόντα νόμο και ενημερώνουν σχετικά τον φορέα
υποδοχής. - Εξαιρούνται της εξαγοράς ακίνητα ή τμήματα αυτών, τα οποία:
(α) κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής αποφάσεων που
κηρύσσουν αναγκαστική απαλλοτρίωση ή επιβάλλουν ρυμοτομική απαλλοτρίωση,
(β) εμπίπτουν στη δασική νομοθεσία, με την επιφύλαξη των παρ. 6 και 7 του άρθρου 4,
(γ) εμπίπτουν εντός οριοθετημένου υδατορέματος, κατά το άρθρο 3 του ν. 4258/2014 (Α΄ 94) ή
βρίσκονται εντός ζώνης πενήντα (50) μέτρων από τις όχθες αυτού, εάν δεν έχει γίνει οριοθέτηση
του υδατορέματος,
(δ) κείνται εντός καθορισμένης ζώνης αιγιαλού – παραλίας και εντός χερσαίας ζώνης λιμένα,
(ε) αποτελούν πράγματα εκτός συναλλαγής και ανεπίδεκτα χρησικτησίας και ανήκουν στην
κυριότητα, διοίκηση και διαχείριση του Δημοσίου, κατά το άρθρο 7 του Κώδικα νομοθεσίας για
την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς (ν. 4858/2021, Α’
220), σύμφωνα με βεβαίωση των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και
Αθλητισμού,
(στ) είναι εκτός συναλλαγής, κατά το άρθρο 966 του Αστικού Κώδικα, ή
(ζ) έχουν περιέλθει στην κυριότητα της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε.) και έχει
ολοκληρωθεί η διαδικασία μεταγραφής ή καταχώρισης στα κατά τόπους αρμόδια
υποθηκοφυλακεία και κτηματολογικά γραφεία κατά περίπτωση, δυνάμει των παρ. 4 και 8 του
άρθρου 196 του ν. 4389/2016 (Α΄ 94). - Αν οι λόγοι εξαίρεσης από την εξαγορά της παρ. 2 αφορούν σε τμήμα μόνον του προς εξαγορά
δημοσίου ακινήτου, δεν κωλύεται η εξαγορά του υπόλοιπου τμήματος του ιδίου δημοσίου
ακινήτου, σύμφωνα με το άρθρο 4. Στην περίπτωση αυτή, το τμήμα του δημοσίου ακινήτου,
που εξαιρείται της εξαγοράς, δεν συνυπολογίζεται στο όριο αρτιότητας για τους σκοπούς της
παρ. 3 του άρθρου 4.
Άρθρο 6
Προσδιορισμός τιμήματος εξαγοράς - Το τίμημα εξαγοράς αντιστοιχεί σε ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%) της αντικειμενικής αξίας
του οικοπέδου ή γηπέδου, κατά περίπτωση, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος. Όπου δεν
ισχύει το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού, το τίμημα εξαγοράς καθορίζεται σύμφωνα
με το καθεστώς περί υπολογισμού βάσει συγκριτικών στοιχείων από την αρμόδια υπηρεσία της
Φορολογικής Διοίκησης. Εάν στην περιοχή όπου βρίσκεται το προς εξαγορά δημόσιο ακίνητο
δεν υφίστανται συγκριτικά στοιχεία, το τίμημα εξαγοράς υπολογίζεται βάσει της μεγαλύτερης
αξίας ομοειδούς οικοπέδου ή γηπέδου, κατά περίπτωση, της πλησιέστερης περιοχής για την
οποία ισχύει η ίδια πολεοδομική νομοθεσία. - Αν επί του οικοπέδου ή γηπέδου, κατά περίπτωση, υφίστανται κτίσματα ανεγερθέντα από τον
αιτούντα ή τους δικαιοπαρόχους του, το ποσό του τιμήματος εξαγοράς της παρ. 1
προσαυξάνεται κατά ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%). Αν το κτίσμα έχει ανεγερθεί από το
Δημόσιο ή τρίτο, το τίμημα εξαγοράς αντιστοιχεί σε ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%) της
αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
Άρθρο 7
Εκπτώσεις επί του τιμήματος εξαγοράς - Το τίμημα εξαγοράς κατά το άρθρο 6 μειώνεται ως εξής:
α) προκειμένου για δημόσια ακίνητα, κατά την περ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 3, κατά ποσοστό
δύο τοις εκατό (2%) ανά έτος κατοχής, μετά την πάροδο τριάντα (30) ετών, και
β) προκειμένου για δημόσια ακίνητα, κατά την περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 3, κατά ποσοστό
ένα τοις εκατό (1%) ανά έτος κατοχής μετά την πάροδο σαράντα (40) ετών κατοχής, με ανώτατο
όριο έκπτωσης και στις δύο περιπτώσεις, που ανέρχεται συνολικά σε ποσοστό πενήντα τοις
εκατό (50%) επί του ποσού του τιμήματος εξαγοράς, κατά το άρθρο 5. - Το ποσό που προκύπτει από τον προσδιορισμό του τιμήματος εξαγοράς κατά το άρθρο 6 ή
κατά το άρθρο 6 σε συνδυασμό με την παρ. 1 του παρόντος, μειώνεται, εφόσον ο αιτών εμπίπτει
σε μία από τις παρακάτω περιπτώσεις, ως εξής:
α. Κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%), εάν ο αιτών είναι άτομο με αναπηρία και,
συγκεκριμένα, με ποσοστό αναπηρίας ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω, καθώς και εάν είναι
πρόσωπο που φιλοξενεί περισσότερο από ένα (1) έτος ή επιβαρύνεται φορολογικά από
πρόσωπα με την ανωτέρω ιδιότητα, με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως σαράντα χιλιάδες (40.000)
ευρώ ή ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ.
β. Κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%), εάν είναι άτομο με αναπηρία και, συγκεκριμένα, με
ποσοστό αναπηρίας εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω, ή πρόσωπο που φιλοξενεί
περισσότερο από ένα (1) έτος ή επιβαρύνεται φορολογικά από πρόσωπα με την ανωτέρω
ιδιότητα, με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως δεκαοκτώ χιλιάδες (18.000) ευρώ ή ετήσιο
οικογενειακό εισόδημα έως είκοσι τέσσερις χιλιάδες (24.000) ευρώ.
γ. Κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%):
γα. εάν είναι παλιννοστών ομογενής, ο οποίος έχει εγγραφεί στα μητρώα ή τα δημοτολόγια
δήμου, ή
γβ. είναι μόνιμος κάτοικος παραμεθορίων περιοχών, κατά την έννοια του ν. 1892/1990 (Α΄101).
δ. Κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20 %) εάν είναι πολύτεκνος:
δα. με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ, ή
δβ. με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως ογδόντα χιλιάδες (80.000) ευρώ.
ε. Κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) εάν είναι τρίτεκνος:
εα. με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, ή
εβ. με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ.
Η παρούσα περίπτωση εφαρμόζεται και για τις μονογονεϊκές οικογένειες.
στ. Κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%), εάν είναι μακροχρόνια άνεργος, σύμφωνα με την
παρ. 1 της υποπαρ. ΙΙΙ της υποπαρ. ΙΑ.1 της παρ. ΙΑ του ν. 4093/2012 (Α΄ 222).
ζ. Κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%), εάν είναι δικαιούχος του Ελάχιστου Εγγυημένου
Εισοδήματος, του άρθρου 235 του ν. 4389/2016 (Α΄ 94).
η. Κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (30%), εάν εντός του δημοσίου ακινήτου υφίσταται
κτίσμα και το κτίσμα αυτό αποτελεί την κύρια κατοικία του αιτούντος.
Εφόσον ο αιτών εμπίπτει σε περισσότερες της μίας των περ. α΄ έως και η΄, εφαρμόζεται μόνο η
περίπτωση που προβλέπει τη μεγαλύτερη έκπτωση. - Το ποσό που προκύπτει από την εφαρμογή των παρ. 1 και 2 δεν μπορεί να υπολείπεται του
είκοσι τοις εκατό (20%) του τιμήματος εξαγοράς κατά το άρθρο 6. - Οι εκπτώσεις των παρ. 1 και 2 δεν ισχύουν προκειμένου για δημόσια ακίνητα της περ. β’ της
παρ. 3 του άρθρου 4 με επιφάνεια άνω των δέκα (10) στρεμμάτων. - Σε περίπτωση μεταβίβασης του εξαγορασθέντος δημοσίου ακινήτου από τον αιτούντα με
επαχθή αιτία, πριν από την παρέλευση δέκα (10) ετών από την ημερομηνία έκδοσης της
απόφασης εξαγοράς, το ποσό που αντιστοιχεί στις εκπτώσεις που παρέχονται, κατά τις παρ. 1
και 2, κατόπιν καταλογισμού υπέρ του Δημοσίου από τον συμβολαιογράφο, βεβαιώνεται και
εισπράττεται ως δημόσιο έσοδο, σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ν.
4978/2022, Α΄ 190), με αναφορά των προϋποθέσεων του παρόντος στην απόφαση εξαγοράς.
Άρθρο 8
Τίμημα εξαγοράς σε ειδικές περιπτώσεις αμφισβήτησης της κυριότητας του δημοσίου
ακινήτου - Αν ο αιτών έχει αναγνωρισθεί δυνάμει απόφασης πρωτοβάθμιου δικαστηρίου ως κύριος του
δημοσίου ακινήτου έναντι του Δημοσίου, δικαιούται να υποβάλει αίτηση εξαγοράς, με τίμημα
εξαγοράς που αντιστοιχεί, κατά παρέκκλιση του άρθρου 6, σε ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%)
της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. - Αν ο αιτών ή ο δικαιοπάροχός του έχει αναγραφεί ως κύριος του δημοσίου ακινήτου στις
πρώτες κτηματολογικές εγγραφές και έχει ασκηθεί αγωγή από το Δημόσιο ή δεν έχει παρέλθει
η προθεσμία άσκησης αγωγής, κατά την παρ. 2 του άρθρου 6 του ν. 2664/1998 (Α’ 275),
δικαιούται να υποβάλει αίτηση εξαγοράς, χωρίς να πληρούνται οι προϋποθέσεις των περ. α’ και
β’ της παρ. 1 του άρθρου 4, με τίμημα εξαγοράς που αντιστοιχεί, κατά παρέκκλιση του άρθρου
6, σε ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
9 - Αν ο αιτών, μέχρι την 31η.12.2022, έχει ασκήσει ένδικο μέσο κατά δικαστικής απόφασης σε
δίκη που αφορά στην αναγνώριση της κυριότητας του προς εξαγορά δημοσίου ακινήτου,
δικαιούται να υποβάλει αίτηση εξαγοράς, με τίμημα εξαγοράς που αντιστοιχεί, κατά παρέκκλιση
του άρθρου 6, σε ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%) της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. - Σε περίπτωση εξαγοράς δημοσίου ακινήτου, κατά την παρ. 3, ο αιτών, εντός προθεσμίας ενός
(1) μηνός από την κοινοποίηση προς αυτόν του πιστοποιητικού αποδοχής, υποβάλλει στο
αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Οικονομικών αντίγραφο της παραίτησής του από τα ένδικα
μέσα κατά της δικαστικής απόφασης σε δίκη που αφορά στην αναγνώριση της κυριότητας του
προς εξαγορά δημοσίου ακινήτου. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία του πρώτου εδαφίου, δεν
εκδίδεται απόφαση εξαγοράς. - Εάν στο πρόσωπο του αιτούντος συντρέχουν οι προϋποθέσεις των παρ. 1, 2, και 3 του
παρόντος, δεν εφαρμόζονται οι εκπτώσεις της παρ. 1 του άρθρου 7.
Ολόκληρο το νομοσχέδιο (εδώ)
SiteDesign