Είναι μεγαλύτερη η αποχή στους νέους ψηφοφόρους; Το “λάθος” που γίνεται και οι 400.000 ψήφοι που θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα

Σχεδόν ένας στους δύο Έλληνες ψηφοφόρους δεν προσήλθε στις εθνικές κάλπες, τον Ιούλιο του 2019, όπως προκύπτει από τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα του Υπουργείου Εσωτερικών μέσα από την πλατφόρμα της Singular Logic.

Το ενδιαφέρον στοιχείο στην διπλή αναμέτρηση του 2023 είναι πως προστίθενται πάνω από 400.000 νέοι ψηφοφόροι, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 5,5%+ του εκλογικού σώματος και ως εκ τούτου η συμπεριφορά τους στις κάλπες μπορεί να επηρεάσει σημαντικά. Αυτό ειναι ένα εκλογικό ακροατήριο πιο κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ, εάν λάβει κανείς υπόψιν του πως στις εκλογές του 2019 “νίκησε” τη Ν.Δ στην ηλικιακή κατηγορία 17-34 ετών με διαφορά πάνω από 6 μονάδες. Το ερώτημα είναι εάν αυτή η ηλικιακή κατηγορία θα προσέλθει στις κάλπες. Επ΄ αυτού υπάρχει η άποψη πως η αποχή στους νέους ψηφοφόρους είναι πολύ μεγαλύτερη απ΄ ότι σε άλλες κατηγορίες, ωστόσο τα επίσημα στοιχεία που έχουν περιέλθει στην διάθεση των κομμάτων δεν επιβεβαιώνει κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, λένε οι εκλογολόγοι, η αποχή στις νεότερες ηλικίες είναι μικρότερη από αυτήν σε άλλες ηλικίες.

Στις τελευταίες εθνικές εκλογές, τον Ιούλιο του 2019, οι νέοι ηλικίας 17-24 ετών αποτέλεσαν το 8,4% του εκλογικού σώματος, και η αποχή ήταν “1 στους 3”, ήτοι μικρότερη αρκετά από τον μέσο όρο.

Το 2019, σύμφωνα με το exit poll, το 38% των 17-24 είχε ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ, 30,4% Νέα Δημοκρατία, 5,7% ΜέΡΑ25, 4,9% Κίνημα Αλλαγής και 4,8% Χρυσή Αυγή, μεταξύ άλλων. «Περίπου 55% αυτής της ηλικιακής ομάδας ψήφισε από το Κίνημα Αλλαγής και αριστερότερα», δήλωσε ο Κώστας Παναγόπουλος της Alco στην “Καθημερινή”.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, είναι όρος υψηλής εκλογικής καταγραφής το να κινητοποιήσει τους νέους ψηφοφόρους ώστε να φθάσουν στις κάλπες. Και φαίνεται πως προσπαθεί να το κάνει με την σειρά των ειδικών εστιασμένων σποτ και τις παρεμβάσεις του Αλέξη Τσίπρα σε αυτά τα κοινά. Το έκανε, άλλωστε, μεταξύ του 2012 και του 2015 (με αντισυστημική έκφραση, βεβαίως) και το έχασε μετά τις δεύτερες εκλογές του 2015, καθώς υποχώρησε εκ των πραγμάτων (μνημόνιο, εντυπώσεις υποχώρησης μετά το δημοψήφισμα, διακυβέρνηση) η ριζοσπαστικοποίησή του.

Ο Στράτος Γεωργούλας, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και επικεφαλής του Εργαστηρίου Κοινωνιολογίας της Νεότητας του Ελεύθερου Χρόνου και του Αθλητισμού, δηλώνει στην «Κ» πως ποιοτικές μελέτες που έχουν κάνει στο εργαστήριο έχουν δείξει ότι η συμμετοχή των νέων στην πολιτική ενεργοποιήθηκε το 2008 και κορυφώθηκε τον Ιανουάριο του 2015, αλλά από τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς οι νέοι ξεκίνησαν πάλι να απέχουν από τις εκλογές και να συμμετέχουν σε εναλλακτικές συλλογικότητες πολιτικής έκφρασης.

Η αποχή

Η αποχή το 2019 έφτασε το 42%, κάτι που αυτομάτως σημαίνει πως η συμμετοχή στη διαδικασία δεν έλαβε ποσοστό μεγαλύτερο του 58%. Τον Σεπτέμβριο του 2015 το ποσοστό συμμετοχής είχε ανέλθει στο 56.57%, σε αντίθεση με τον Ιανουάριο του 2015 όταν είχε συμμετάσχει περισσότεροι από 2/3 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους (63.94%). Ωστόσο, η υψηλή αποχή στις κάλπες της 7ης Ιουλίου 2019 αποδόθηκε σε μεγάλο βαθμό και στο γεγονός ότι πολλοί ψηφοφόροι προτίμησαν τις…παραλίες (δείτε αναλυτικά τα στοιχεία). Προφανώς η άποψη δεν αντανακλά την πραγματικότητα.

Αυτός, άλλωστε, είναι και ένας από τους λόγους που αρκετοί εισηγούνται στον πρωθυπουργό να εξαντλήσει τα συνταγματικά περιθώρια και να μετατοπίσει την διπλή αναμέτρηση χρονικά, έτσι ώστε οι δεύτερες κάλπες να στηθούν (πάλι) την πρώτη Κυριακή του Ιλίου. Κι αυτό διότι στις φετινές εκλογές θα προστεθούν περίπου 400.000 νέοι ψηφοφόροι (αυτοί που γεννήθηκαν μεταξύ 2003 και 2006), εκλογικό κοινό που φέρεται να υποστηρίζει με ισχυρό ποσοστό τον ΣΥΡΙΖΑ και άλλα κόμματα της αριστεράς.

Οι ηλικιακές ομάδες που επιλέχθηκαν από τη Singular Logic ήταν αυτές των 17-34 ετών, 35-54 και 55+

Στην πρώτη ομάδα των 17-34, στα αποτελέσματα πρώτος έρχεται ο ΣΥΡΙΖΑ με 36,8%, ενώ ακολουθεί η Νέα Δημοκρατία με 30,6%. Τρίτη στη σειρά έρχεται η ΜέΡΑ25 με 6%, το Κίνημα Αλλαγής με 5,7%, το ΚΚΕ με 5,6%, η Χρυσή Αυγή με 4,7% και η Ελληνική Λύση με 3,2%.

Στις ηλικίες 35-54 πρώτη έρχεται η Νέα Δημοκρατία με 40,8%, δεύτερος ο ΣΥΡΙΖΑ με 29,5%, το Κίνημα Αλλαγής με 7,3%, το ΚΚΕ και η Ελληνική Λύση με 4,4%, η ΜέΡΑ25 με 3,9% και η Χρυσή Αυγή με 3,2%.

Στην ηλικιακή ομάδα των 55+ προηγείται η Νέα Δημοκρατία με 43,2%, ακολουθεί ο ΣΥΡΙΖΑ με 30,8%, το Κίνημα Αλλαγής με 10,4%, το ΚΚΕ με 6%, η Ελληνική Λύση με 3,3%, η Χρυσή Αυγή με 1,8% και η ΜέΡΑ 25 με 1,7%.

Πού ήταν υψηλότερη η αποχή

Σύμφωνα με τον χάρτη της Ελλάδας και τα αποτελέσματα του υπουργείου Εσωτερικών, το υψηλότερο ποσοστό αποχής καταγράφει ο νομός Φλώρινας, όπου το ποσοστό ανέρχεται στο 62,78%. Αντίστοιχα υψηλά τα ποσοστά της αποχής και στην Κεφαλλονιά όπου οι ψηφοφόροι που δεν συναντήθηκαν στην κάλπη φτάνουν το 58,96%, ενώ στις πρώτες θέσεις της αποχής συναντάμε και την Λακωνία με ποσοστό 56,37%. Υψηλή αποχή και στην Ευρυτανία όπου το ποσοστό που καταγράφτηκε είναι 55,34%

Ένα επιπλέον ενδιαφέρον στοιχείο έχει να κάνει με το εισόδημα των ψηφοφόρων σε συνδυασμό με την αποχή.

Όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία, στις γειτονιές που ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει τα μεγαλύτερα ποσοστά του τον Ιούλιο του 2019 (που είναι άλλωστε οι ίδιες όπου πήρε τα μεγαλύτερα ποσοστά του τον Ιανουάριο του 2015) υπάρχει και η μεγαλύτερη αύξηση της αποχής ενώ στις γειτονιές που παίρνει μικρότερο ποσοστό των ψήφων η αποχή σε σχέση με τον Ιανουάριο του 15 ήταν μικρότερη. Ακριβώς η αντίστροφη εικόνα ισχύει για την ΝΔ: μικρή αποχή στα «κάστρα» της σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2015, μεγάλη εκεί που υπολείπεται εκλογικά του ΣΥΡΙΖΑ.

Το πρώτο συμπέρασμα όλων αυτών είναι προφανές: οι εκλογές του 2019 διατήρησαν την σχετική ταξικότητα της ψήφου για τα δύο μεγαλύτερα κόμματα (η μορφή των γραφημάτων είναι παρόμοια με εκείνη του Σεπτεμβρίου του 2015, αλλά με μικρή σχετικά ισομερή μετακίνηση προς τα κάτω των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ και σημαντικότερη μετακίνηση προς τα πάνω των αντίστοιχων ποσοστών της ΝΔ). Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σχηματικά “το κόμμα των λαϊκών στρωμάτων” και η ΝΔ των πιο εύπορων δήμων (με σημείο ισορροπίας σε μέσα εισοδήματα 2011 περί τα 22-23k €).

Το δεύτερο είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει να έχασε δυνητικά ψήφους από την αύξηση της αποχής στους δήμους όπου ήταν ισχυρός το 2015.