Τα πετρελαϊκά λόμπι, τα υπερκέρδη και το μεγάλο ψέμα

Από το 1947, ο καθηγητής Hutchinson (θεωρείται από πολλούς ο «πατέρας της σύγχρονης οικολογίας») προειδοποιούσε για την κλιματική και περιβαλλοντική καταστροφή, τόσο από την καύση ορυκτών καυσίμων όσο και από τα ραδιενεργά απόβλητα των πυρηνικών μονάδων και τόνιζε πως πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η μέγιστη αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας.

Το 1981, η Shell ανέθετε ειδική μελέτη στο Κλιματικό Ερευνητικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Ανατολικής Αγγλίας (University of East Anglia). Λίγα χρόνια μετά, το ΄86 ολοκληρωνόταν και το ΄88 παραδιδόταν, στο “format” που έγινε μετέπειτα γνωστή, ως «Shell Confidential Report».

Η μελέτη έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου πως η εξόρυξη και χρήση ορυκτών καυσίμων θα οδηγήσει σε αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1 με 2^οC τα επόμενα 40 χρόνια, σε σχέση με την προ-βιομηχανική περίοδο (που δεν χρησιμοποιούνταν ορυκτά καύσιμα). Σήμερα είμαστε ήδη στους 1.2^οC αύξησης.

Την ίδια χρονιά, το 1981, ένα εσωτερικό υπόμνημα της Exxon τόνιζε ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από το 50ετές σχέδιο της εταιρίας είναι πιθανό να αποβούν καταστροφικές, τουλάχιστον για ένα σημαντικό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού.

Μάλιστα, 42 χρόνια αργότερα, πριν λίγες μέρες, τις προβλέψεις των τότε μελετών για την κλιματική καταστροφή ήρθε να επιβεβαιώσει η μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Science.

«Ορισμένοι παραγωγοί ορυκτών πηγών ενέργειας σίγουρα γνώριζαν τη δεκαετία του 1970 ότι το βασικό προϊόν τους θα κατέκαιγε τον πλανήτη. Ορισμένοι πετρελαϊκοί γίγαντες διακίνησαν το μεγάλο ψέμα» κατήγγειλε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες από το βήμα του πρόσφατου Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, στο Νταβός.

Έχει δίκιο ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ. Υπάρχουν ευθύνες για την διακίνηση του ψέματος τόσες συναπτές δεκαετίες. Τί γίνεται όμως από εδώ και πέρα;

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ θεωρεί ότι οι υπεύθυνοι πρέπει να διωχθούν ποινικά για εγκλήματα, όπως έγινε με τις καπνοβιομηχανίες. Η δίωξη των καπνοβιομηχανιών κατέληξε σε «καμπάνα» 246 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 1998 (ποσό που καταβάλουν σε 46 αμερικανικές πολιτείες σε βάθος 25ετίας, προκειμένου να καλύψουν το κόστος της περίθαλψης των καπνιστών αναδρομικά).

Με τα σημερινά δεδομένα, κάτι τέτοιο φαντάζει αρκετά δύσκολο. Οι πετρελαϊκές είναι οικονομικά πανίσχυρες και χρησιμοποιούν αυτή τη δύναμή για να επηρεάζουν όλες τις σχετικές με αυτές αποφάσεις. Τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν σε αυτές τις εταιρίες, όλη αυτή την περίοδο, είναι τεράστια. Πολύ περισσότερα στη διάρκεια του πολέμου. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να εκτοξεύει τις τιμές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου οι ενεργειακοί κολοσσοί της Δύσης αποκόμισαν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, συνολικά κέρδη σχεδόν 200 δισ. δολαρίων. Πρόκειται για κέρδη ρεκόρ.

• Και όλα αυτά, ενώ οι Ευρωπαϊκές χώρες έχουν δαπανήσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ για μερική μόνο ανακούφιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα, Βρυξέλλες και Ευρώπη ταρακουνιόνται ακόμα από το «QatarGate», όπου τα λόμπι των ορυκτών καυσίμων πιάστηκαν να δωροδοκούν στην «καρδιά» των ευρωπαϊκών αποφάσεων. Είναι σίγουρο πως αν αποκαλυφθεί η συνολική δράση του ενεργειακού λόμπι ορυκτών καυσίμων πολλοί θα χάσουν τον ύπνο τους (όχι μόνο στις Βρυξέλλες).

Είναι λοιπόν πολλά τα ψέματα και ακόμα περισσότερα τα χρήματα.

Ακόμα και ο ΟΗΕ, αρχές Ιανουαρίου του 2023, στη νέα του έκθεση, κατέγραφε μία υποχώρηση του δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης για δύο χρόνια, μια υποχώρηση που αντιστρέφει μια σταθερά ανοδική πορεία ήδη από το 1990 και που ισοδυναμεί με απώλεια των κατακτήσεων των προηγούμενων δεκαετιών.

• «Σήμερα, οι παραγωγοί ορυκτών καυσίμων και όσοι τους υποστηρίζουν συνεχίζουν την ίδια παρανοϊκή επιδίωξη αύξησης της παραγωγής, γνωρίζοντας ότι το παραγωγικό τους μοντέλο είναι ασύμβατο με την επιβίωση της ανθρωπότητας», ξεκαθάρισε ο Γκουτέρες στο Νταβός.

Πώς μπορεί να σταματήσει αλήθεια αυτή η παράνοια;

• Το 2023 μπορεί να θεμελιωθεί ένα νέο περιεχόμενο στην πρόοδο, μακριά από το μοντέλο ανάπτυξης των ορυκτών καυσίμων, που καταγράφει πλέον κρίσιμες περιβαλλοντικές και κοινωνικές ζημίες.

Η νέα αφήγηση προόδου πρέπει να συμπεριλαμβάνει τη «διακινδύνευση» της ανθρώπινης ύπαρξης από την περιβαλλοντική και κλιματική κατάρρευση. Ταυτόχρονα, μπορεί να προτεραιοποιεί την παροχή βασικών αγαθών, να δίνει έμφαση στην καινοτομία σε ένα νέο φάσμα πεδίων, από την ενεργειακή εξοικονόμηση έως την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης.

Να σημαίνει τέλος ασφάλεια, δηλαδή κοινωνική προστασία, προάσπιση δικαιωμάτων και μεγαλύτερη συμμετοχή.