Αχιλλέας Χεκίμογλου: Κωνσταντίνος, ένα μοιραίο πρόσωπο- Τα 3 μεγάλα ιστορικά λάθη του

Ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος, υιός του βασιλέα Παύλου, εγγονός του Κωνσταντίνου A’ και δισέγγονος του Γεωργίου Α’ και του Κάιζερ Γουλιέλμου Β’ (από τη μητέρα του, την Φρειδερίκη) ήταν ο τελευταίος εν ζωή από τους πρωταγωνιστές των δραματικών γεγονότων της δεκαετίας του 1960 που οδήγησαν στη δικτατορία της 21ης Απριλίου.

Του Αχιλλέα Χεκίμογλου*

Όλοι οι άλλοι είχαν ήδη φύγει από τη ζωή εδώ και πολλά χρόνια: Ο Γέρος της Δημοκρατίας, ο Κανελλόπουλος, ο Ανδρέας, ο Ηλιού, ο Νόβας, ο Τσιριμώκος, ο Στεφανόπουλος, ο Μητσοτάκης, ο Κόκκας, ο Λαμπράκης και οι χουντικοί. 

Ως ο νεότερος με διαφορά (ήταν κατά 20 έτη μικρότερος του Ανδρέα και του Μητσοτάκη που ήταν τότε σαραντάρηδες) είχε την τύχη να ζήσει μέχρι το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα. 

Και ήταν ο τελευταίος φυσικός φορέας γνώσης των όσων ειπώθηκαν κι συνέβησαν στους κλειστούς θαλάμους της εξουσίας εκείνη την εποχή. 

ΜΟΙΡΑΙΟ ΠΡΌΣΩΠΟ

Ο Κωνσταντίνος ήταν πολύ νέος για τον ρόλο του ρυθμιστή του πολιτεύματος (διαδέχθηκε τον πατέρα του στην ηλικία των 24 ετών), δεν διέθετε την απαραίτητη εμπειρία και τις παραστάσεις για να επιτύχει στον ρόλο του και είχε εντελώς λάθος καθοδήγηση από το ανακτορικό περιβάλλον.

Δυστυχώς, στα 3 μόλις έτη της (πραγματικής) βασιλείας του διέπραξε σωρεία λαθών, τα οποία συνέβαλαν στον εκτροχιασμό της χώρας. 

Ο ρόλος του υπήρξε μοιραίος και ο ίδιος τουλάχιστον αναγνώρισε πολύ αργότερα κάποια από τα λάθη του.

Αυτά εν πολλοίς ήταν 1) η σύγκρουση με τον Γ. Παπανδρέου για τον έλεγχο του στρατού*, 2) η συμμετοχή των ανακτόρων στις συνομωσίες της εποχής (Μεγάλη Χούντα), 3) η απραξία τη νύχτα του πραξικοπήματος, 4) η ορκωμοσία των χουντικών την επομένη, 5) το τραγικά σχεδιασμένο αντικίνημα, 6)  η συμμετοχή του σε πλεκτάνες κατά του Καραμανλή στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης (ένα νέο πεδίο για τους ερευνητές, και πάρα πολύ ενδιαφέρον) και 7) το κυνήγι κατά του Ελληνικού κράτους για το θέμα της περιουσίας και του τίτλου ευγενείας.

ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΤΟΥ ΑΙΏΝΑ

Σήμερα, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε από τα ντοκουμέντα και τις μαρτυρίες, ότι ΟΙ ΧΟΥΝΤΙΚΟΙ ΔΕΝ ΘΑ ΑΝΤΕΧΑΝ ΟΥΤΕ ΠΕΝΤΕ ΛΕΠΤΑ ΕΑΝ Ο ΒΑΣΙΛΕΑΣ ΕΙΧΕ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙ τη νύχτα του πραξικοπήματος.

 Θα είχαμε γλιτώσει «τη μεγάλη νύχτα», το «σκοτεινό δωμάτιο» και την Κυπριακή τραγωδία, ενώ θα είχαμε κατά πάσα πιθανότητα μπει στην ΕΟΚ μαζί με τους Άγγλους και τους Δανούς. 

Επιπλέον, εάν ο Κωνσταντίνος είχε διαολοστείλει τους χουντικούς, θα είχε σώσει τον θρόνο του – όπως έγινε στην Ισπανία – και σήμερα θα είχαμε κατά πάσα πιθανότητα ακόμη μοναρχία στην Ελλάδα, όπως συμβαίνει σε προοδευτικές χώρες της Ευρώπης (Σουηδία, Δανία, Βέλγιο κτλ.).

 Είναι αξιοσημείωτο, επίσης, ότι ήταν ο τελευταίος εστεμμένος ορθόδοξος χριστιανός, αν σημαίνει κάτι αυτό στη σήμερον ημέρα. Έτσι, κατέληξε επικεφαλής μίας ακόμη περιφερόμενης έκπτωτης δυναστείας της Ευρώπης.

ΤΡΑΓΙΚΗ ΔΥΝΑΣΤΕΙΑ 

Εάν κάνει κανείς zoom-out στην Ελληνική δυναστεία, θα δει ότι, με την εξαίρεση του Παύλου, που γενικώς ήταν παρεμβατικός, δολοπλόκος και βουλιμικός με την εξουσία, αλλά ήξερε που να σταματά, κανείς άλλος δεν είχε αίσιο τέλος: Ο Γεώργιος ο Α’ δολοφονήθηκε·  ο Κωνσταντίνος ο Α’ προκάλεσε το διχασμό, εξορίστηκε δις και πέθανε έκπτωτος και άρρωστος·  ο Αλέξανδρος πέθανε νέος από δάγκωμα μαϊμούς·  ο Γεώργιος ο Β’ εξορίστηκε, εξέπεσε του αξιώματος, συνέβαλε σε δύο νοθευμένα δημοψηφίσματα, μία δικτατορία, έναν εμφύλιο και επί των ημερών του η Ελλάδα δεν έζησε ούτε μία μέρα κανονικότητας και ελευθερίας·  ενώ ο Κωνσταντίνος ο Β’ έθεσε τη δυναστεία του εκτός θρόνου – και τον τελευταίο στο χρονοντούλαπο της ιστορίας (ως προς το μοιραίο του ρόλου του, ο Τέως έμοιασε του παππού του). 

Κοινό χαρακτηριστικό τους ήταν ότι ήθελαν να είναι και πολιτικοί και όχι μόνο πολιτειακοί ηγέτες – ελέω Θεού φυσικά.

Η ιστορία, η οποία δεν γράφεται όμως με υποθέσεις, τον έχει ήδη κρίνει και θα συνεχίσει να τον κρίνει αυστηρά. 

ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΉΣ

Ο θάνατος του Κωνσταντίνου φέρνει οριστικά το τέλος μιας εποχής, την οποία αγνοεί (για λόγους πρωτίστως ηλικιακούς) η πλειονότητα πλέον των Ελλήνων πολιτών και είναι προσβάσιμη πια μόνο μέσα από αρχεία, τα ιστορικά βιβλία και τις διηγήσεις των παλαιοτέρων.

Πιστεύω ότι το κλείσιμο αυτού του κύκλου θα αποτελέσει έναυσμα για μία πιο στενή – και χωρίς ταμπού – ενασχόληση με την ιστορία της βασιλείας στην Ελλάδα, για την οποία εξακολουθούμε να αγνοούμε πάρα πολλά πράγματα. 

Έχοντας προσωπικά ερευνήσει μικρό μόλις τμήμα των αρχείων των Τέως Βασιλικών Ανακτόρων στα Γενικά Αρχεία του Κράτους για τα βιβλία μου, θεωρώ βέβαιο ότι κρύβουν εκπλήξεις για πολλούς.

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΠΙΘΥΜΊΑ

Και μία επισήμανση: Είμαι σίγουρος ότι τελευταία του επιθυμία του Κωνσταντίνου ήταν να ταφεί δίπλα στους τάφους των προγόνων του στο Τατόι.  

Δεν χρειάζεται η επιθυμία αυτή να γίνει σύνηθες θέμα προεκλογικού διχασμού (ή ελληνικού τύπου θέαμα με τα  ΜΑΤ, όπως είχε γίνει με την κηδεία της Φρειδερίκης).

 Η Γ’ Ελληνική Δημοκρατία είναι μεγαλόψυχη και συγχωρεί, ενώ χάρισε τη ζωή ακόμη και στους επίδοξους εκτελεστές της.  Είναι όμως κακοί σύμβουλοι όσοι εισηγούνται την απονομή τιμών αρχηγού κράτους και δεν πρέπει να εισακουστούν.

ΖΗΤΕΙΤΑΙ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

Και μία ακόμη: Το 2003 ο Κωνσταντίνος δικαιώθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, διεκδικώντας ως αποζημίωση κάτι λιγότερο από μισό δισ. ευρώ για την απαλλοτρίωση  της βασιλικής περιουσίας το 1974. 

Του επιδικάστηκε ως αποζημίωση ποσόν 13,7 εκατ. ευρώ, το οποίο υποτίθεται ότι, σύμφωνα με τον Τέως, «θα το παραχωρούσε εξ’ ολοκλήρου για την σύσταση ιδρύματος, έτσι ώστε να επιστραφεί στον ελληνικό λαό». 

Αυτό θα γινόταν μέσα από το Ίδρυμα Άννα-Μαρία, το οποίο «δημιουργήθηκε το 2003, με την απόδοση της αποζημίωσης για την κατάσχεση της περιουσίας της βασιλικής οικογένειας από το ελληνικό δημόσιο» κι έχει ως σκοπό την «παροχή βοήθειας σε ομάδες ανθρώπων ή περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές».

Η δημιουργία ιστοσελίδας του Ιδρύματος, η φυσική διεύθυνση του οποίου αγνοείται, αναμένεται από το 2013. 

Στην εποχή των ESG,  θα είχε ενδιαφέρον να δούμε κι έναν ισολογισμό ή και απολογισμό δραστηριοτήτων, κάποια στιγμή στο μέλλον.

Συλλυπητήρια στους οικείους του.

* Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει το δημοψήφισμα του 1974 “unfair” από πλευράς Καραμανλή, είχε κατηγορήσει τον τέως ότι έριξε την κυβέρνηση των Αποστατών όταν αυτή δεν δέχθηκε τις αποστρατείες ανωτάτων αξιωματικών που ζητούσε ο Θρόνος. Έτσι παρέμεινε στον στρατό ο μοιραίος στρατηγός Σπαντιδάκης, που διευκόλυνε τον Παπαδόπουλο, τον Παττακό και τον Μακαρέζο στο “εθνοσωτήριο” έργο τους και ακύρωσε κάθε προσπάθεια αντίδρασης στο πραξικόπημα. 

Και αυτά την ώρα που ο απόστρατος ναύαρχος Σπανίδης ήταν στον ναύσταθμο, έτοιμος να βγάλει τον Στόλο και να τους στείλει πίσω στους στρατώνες, περιμένοντας μάταια “πράσινο φως” από τον μοιραίο βασιλέα που ζητούσε να μην χυθεί αίμα. 

Το οποίο χύθηκε βέβαια, και σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, στην Κύπρο, την ΕΣΑ, την Μπουμπουλίνας και τη Μεσογείων…

*Ο Αχιλλέας Χεκίμογλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1979. Σπούδασε δημοσιογραφία και εργάστηκε ως ραδιοφωνικός παραγωγός στο μουσικό ραδιόφωνο «88μισό» και ως πολιτιστικός συντάκτης στην εφημερίδα City Press και το περιοδικό Επιλογές της εφημερίδας Μακεδονία. Το 2007 μετακόμισε στην Αθήνα όπου ξεκίνησε να εργάζεται ως ελεύθερος ρεπόρτερ στις εφημερίδες Το Βήμα και το Το Βήμα της Κυριακής, ενώ το 2010 ανέλαβε το ρεπορτάζ του υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, καλύπτοντας τις Συγκοινωνίες, τις Τηλεπικοινωνίες και την Ψηφιακή Οικονομία της Ελλάδας. Επίσης, συνεργάστηκε και με το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (2007-2009).
Διατηρεί τα ιστολόγια hekimoglou.blogspot.com και hekimoglou.posterous.com (στα αγγλικά).