Σε ισχύ το πλαφόν των 60 ευρώ στο ρωσικό πετρέλαιο – Η απάντηση της Μόσχας – Εκτιμήσεις για εκτίναξη τιμών

Οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύονται από σήμερα -με εξαιρέσεις-, καθώς το εμπάργκο που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο τέθηκε πλέον σε ισχύ. Μέρος δέσμης κυρώσεων προκειμένου να τιμωρηθεί η Ρωσία για τη στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία, το εμπάργκο τύποις ίσχυε ήδη αμέσως μετά την υιοθέτησή του, όμως επετράπη περίοδος προσαρμογής στα κράτη-μέλη της ΕΕ για να εφαρμόσουν σταδιακά την απαγόρευση.

Οι εξαιρέσεις αφορούν την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία, τρία κράτη μέλη με υψηλό βαθμό εξάρτησης από το αργό της Ρωσίας που μεταφέρεται με αγωγούς, τόσο λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, όσο και της αδυναμίας τους να το υποκαταστήσουν άμεσα.

Ταυτόχρονα, τίθεται σε ισχύ όριο τιμής για το ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται με πλοία, μέτρο σχεδιασμένο για να πλήξει τα έσοδα της χώρας από τις εξαγωγές ενέργειας. Ορίστηκε στα 60 δολάρια το βαρέλι.

• Το όριο τιμής συνδέεται με αποφάσεις της G7 για να μειωθούν τα έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές ενέργειας στην παγκόσμια αγορά, ιδίως σε χώρες όπως η Κίνα ή η Ινδία.

Δυνάμει του μέτρου, αν το ρωσικό αργό μεταφέρεται ή ασφαλίζεται ή χρηματοδοτείται ή οι μεταφορείς λαμβάνουν τεχνική υποστήριξη και υπηρεσίες από δυτικές εταιρίες, απαγορεύεται να πωλείται πάνω από τα 60 δολάρια το βαρέλι. Το όριο αυτό θα επανεξετάζεται ανά δύο μήνες, σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με βάση τις τιμές αναφοράς του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΔΟΕ).

Η Ουκρανία καλούσε το όριο αυτό να κατέβει ακόμη χαμηλότερα, να φθάσει στα 30 δολάρια το βαρέλι. Όμως η Δύση ανησυχούσε για το ενδεχόμενο η Ρωσία να αποσύρει από την αγορά τις ποσότητες που διαθέτει, προκαλώντας ελλείψεις και κατακόρυφη άνοδο των τιμών διεθνώς.

Τον Φεβρουάριο του 2023 εξάλλου τίθεται σε ισχύ ευρωπαϊκό εμπάργκο και όριο τιμής στα διυλισμένα πετρελαϊκά προϊόντα που διαθέτει στην αγορά η Μόσχα.

• Ως απάντηση η Ρωσία, η δεύτερη χώρα παγκοσμίως στις εξαγωγές πετρελαίου, δεν θα πουλήσει πετρέλαιο που υπόκειται σε ένα δυτικό πλαφόν τιμής ακόμη κι αν χρειαστεί να μειώσει την παραγωγή, δήλωσε σήμερα ο πιο στενός συνεργάτης του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν για την ενέργεια. Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ δήλωσε σήμερα πως η κίνηση της Δύσης είναι μια κατάφωρη επέμβαση που αντιβαίνει στους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου και θα αποσταθεροποιήσει τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας προκαλώντας έλλειψη προσφοράς.

“Εργαζόμαστε για μηχανισμούς που θα απαγορεύουν τη χρήση του εργαλείου ενός πλαφόν τιμής, ανεξάρτητα από το σε ποιο επίπεδο τίθεται, επειδή αυτή η παρέμβαση θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την αγορά”, είπε ο Νόβακ, που είναι ο αξιωματούχος της ρωσικής κυβέρνησης που είναι αρμόδιος για το πετρέλαιο, το αέριο, την ατομική ενέργεια και τον άνθρακα της χώρας.

• “Θα πουλήσουμε πετρέλαιο και πετρελαϊκά προϊόντα μόνο σε εκείνες της χώρες που θα εργαστούν μαζί μας βάσει όρων αγοράς, ακόμη κι αν αναγκαστούμε να μειώσουμε λίγο την παραγωγή”, πρόσθεσε.

Ο Νόβακ είπε πως το δυτικό πλαφόν θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχή τις αγορές προϊόντων και να επηρεάσει και άλλες χώρες εκτός από τη Ρωσία. Δεν είναι σαφές ποια θα είναι, αν υπάρξει, η άμεση επίπτωση του δυτικού πλαφόν στις ροές ρωσικού πετρελαίου επειδή η εκπτωτική τιμή του Μπρεντ για τα ρωσικά μείγματα έχει διευρυνθεί ιδιαίτερα.

Το μείγμα των Ουραλίων διαπραγματευόταν γύρω στα 61,3 δολάρια το βαρέλι – λίγο πάνω από ένα δολάριο πάνω από το πλαφόν. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του Μπρεντ έκλεισαν στα 85,57 δολάρια την Παρασκευή.

Τόσο η πώληση πετρελαίου, όσο και αερίου στην Ευρώπη είναι μία από τις κύριες πηγές ξένου συναλλάγματος για τη Ρωσία αφότου Σοβιετικοί γεωλόγοι ανακάλυψαν πετρέλαιο και αέριο στους βάλτους της Σιβηρίας τις δεκαετίες που ακολούθησαν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

• Πηγή που ζήτησε να μην κατονομαστεί λόγω της ευαισθησίας της κατάστασης δήλωσε στο Reuters πως το μέτρο ετοιμάστηκε για να απαγορεύσει στις ρωσικές εταιρίες και τους traders να αλληλεπιδρούν με χώρες και εταιρίες που καθοδηγούνται από το πλαφόν.

Στην ουσία, ένα τέτοιο μέτρο θα απαγορεύσει την εξαγωγή πετρελαίου και πετρελαϊκών προϊόντων σε χώρες και εταιρίες που το εφαρμόζουν.

Αφότου διέταξε στις 24 Φεβρουαρίου τη στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία, ο Πούτιν λέει πως οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν έναν οικονομικό πόλεμο εναντίον της Ρωσίας με τις πιο αυστηρές κυρώσεις στη σύγχρονη ιστορία, προειδοποιώντας πως οι Δυτικοί θα αντιμετωπίσουν ενεργειακή κρίση.

• Τον Σεπτέμβριο ο Πούτιν προειδοποίησε τη Δύση ότι δεν μπορεί να αποκόψει τις ενεργειακές προμήθειες αν επιβληθούν πλαφόν τιμής, λέγοντας ότι η Ευρώπη θα “παγώσει” σαν την ουρά του λύκου, όπως λέει ένα γνωστό ρωσικό παραμύθι.

Η Ρωσία μπορεί να έχει πρόσβαση σε αρκετά δεξαμενόπλοια προκειμένου να μεταφέρει το μεγαλύτερο μέρος του πετρελαίου της πέρα από την εμβέλεια ενός νέου πλαφόν τιμής της G7, δήλωσαν παράγοντες της βιομηχανίας και αξιωματούχος των ΗΠΑ στο Reuters τον Οκτώβριο, υπογραμμίζοντας τα όρια του πιο φιλόδοξου σχεδίου μέχρι σήμερα να περικοπούν τα έσοδα της Μόσχας σε περίοδο πολέμου.

• Σύμφωνα με τη DW, βασικό ερώτημα είναι αν το εμπάργκο θα προκαλέσει άνοδο των τιμών, όπως στα πρατήρια βενζίνης. Για την ώρα, οι αριθμοί δεν φαίνεται να συνηγορούν υπέρ αυτής της εξέλιξης.

Το περασμένο καλοκαίρι, η τιμή του πετρελαίου brent είχε εκτοξευθεί στα 120 δολάρια, στα τέλη Νοεμβρίου υποχώρησε στα 80 δολάρια, δηλαδή όχι πολύ μακριά από το υπό συζήτηση πλαφόν. Στη Γερμανία, χθες το απόγευμα της Κυριακής, οι οδηγοί μπόρεσαν να γεμίσουν το ρεζερβουάρ τους με 1,60-1,70 ευρώ το λίτρο (για αμόλυβδη τύπου Ε10).

Πάντως, σύμφωνα με αναλυτές της Commerzbank, που μίλησαν στην ARD, «το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο σε συνδυασμό με την περιορισμένη προσφορά, που επιμένει να διατηρεί σε χαμηλά επίπεδα η ομάδα OPEC+ , μάλλον θα προκαλέσουν νέο άλμα στην αγορά πετρελαίου». Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) εκτιμά ότι, από τη στιγμή που θα τεθεί σε ισχύ το ευρωπαϊκό εμπάργκο, η ΕΕ θα πρέπει να βρει άλλους προμηθευτές για να αναπληρώσει περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια αργού πετρελαίου ημερησίως. Κατά συνέπεια, αναφέρουν οι αναλυτές της Commerzbank, «αναμένουμε άνοδο του brent στα 95 δολάρια το βαρέλι για τις επόμενες εβδομάδες». Για το πετρέλαιο θέρμανσης κρίσιμη ημερομηνία θεωρείται η 23η Φεβρουαρίου 2023, οπότε τίθεται σε ισχύ το εμπάργκο για τα υπόλοιπα προϊόντα πετρελαίου.