Υποκλοπές, ΕΣΥ, ΑΣΕΠ: Μετεκλογικοί καταλύτες;

Η απάντηση του Αλέξη Τσίπρα (κατά την συνέντευξη Τύπου στην ΔΕΘ), σχετικά με τα μετεκλογικά σενάρια συνεργασιών, ότι δεν θα επιδιώξει “κυβέρνηση ηττημένων”, είναι μία δέσμευση (…) χαραγμένη στην πέτρα, ή, μήπως, μπορεί να αναθεωρηθεί;

Σεραφείμ Κοτρώτσος

Ποτέ μην λες ποτέ, λέει η γνωστή ρήση, και στην πολιτική αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία.

Καθώς οδεύουμε προς τις κάλπες, και με το ενδεχόμενο αυτές να στηθούν και σχετικά νωρίτερα απ΄ ότι αρχικώς δήλωνε ο πρωθυπουργός, κάθε σενάριο παίρνει χώρο πάνω στο τραπέζι των προβλέψεων. Σε αρκετές τελευταίες μετρήσεις διαπιστώνεται πως ένα μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος έχει αρχίσει να “χωνεύει” το ενδεχόμενο των κυβερνητικών συνεργασιών, πολλοί ψηφοφόροι, μάλιστα, το προκρίνουν από το άλλο μιας αυτοδύναμης κυβέρνησης.

Αυτό είναι ένα νέο ποιοτικό στοιχείο που δεν πρέπει να υποτιμάται, για δύο βασικούς λόγους:

–Πρώτον, γιατί ο πρωθυπουργός εμφανίζεται να ποντάρει αποκλειστικά στο να κατορθώσει να συγκεντρώσει 37-38% στις δεύτερες κάλπες, και ανάλογα με το άθροισμα των εκτός Βουλής κομμάτων να σταθεί εφικτό να σχηματίσει πλειοψηφία έστω και οριακά 151 εδρών. Το είπε και στο Λονδίνο, στην εκδήλωση της Morgan Stanley και το Χρηματιστηρίου Αθηνών για την προσέλκυση επενδυτών. Και δεν το είπε τυχαία: προσπάθησε να διασκεδάσει τις ανησυχίες περί πολιτικής αστάθειας που για τους διεθνείς οίκους αποτελεί σοβαρό ζήτημα (πολιτικός κίνδυνος).

-Δεύτερον, επειδή μεταξύ πρώτης (απλή αναλογική) και δεύτερης κάλπης, το δίλημμα διακυβέρνησης θα τεθεί πολύ έντονα και θα κρίνει τις μετακινήσεις ψηφοφόρων. Εάν, δηλαδή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης φανεί πως αγωνίζεται για ένα μόνο αποτέλεσμα (αυτοδυναμία), αλλά απέχει σημαντικά απ΄αυτόν τον στόχο, θα αξιολογηθεί διαφορετικά η πρόταση του Αλέξη Τσίπρα για προοδευτική διακυβέρνηση. Ιδιαίτερα εάν ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι πιθανό, και για να είναι πιθανό πρέπει, πρωτίστως, να αποτυπώνεται στην εκλογική αριθμητική. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ συγκεντρώσει στην πρώτη κάλπη ποσοστό κοντά στο 30%, και η διαφορά του από τη Ν.Δ (εάν είναι πρώτο κόμμα, όπως φαίνεται καθαρά, σήμερα, στις δημοσκοπήσεις) είναι μικρή. Στην Κουμουνδούρου θεωρούν πως σήμερα η “ψαλίδα” έχει κλείσει στις 3,5 έως 4 μονάδες, λαμβάνοντας, όπως λένε, υπόψιν τους την παραδοσιακή υποκτίμηση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ και μια σειρά άλλα ποιοτικά στοιχεία.

Έτσι, το βράδυ της Κυριακής της απλής αναλογικής το τοπίο ίσως είναι αρκετά ευκρινές. Ή ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει αποκτήσει μία πειστική προβολή αυτοδυναμίας (θεωρείται ασφαλές, προς τούτο, ένα ποσοστό από 33 έως 35%), ή ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα μπορέσει να καταστήσει και αριθμητικά αξιόπιστο το σχέδιο μιας προοδευτικής διακυβέρνησης. Οι γνωρίζοντες λένε, μάλιστα, πως εάν η διαφορά είναι πολύ μικρή και τα ποσοστά των άλλων κομμάτων (εταίρων) το επιτρέπουν, τότε η δήλωση της Θεσσαλονίκης μπορεί να απενεργοποιηθεί.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που συζητείται είναι κατά πόσο μπορούν να δημιουργηθούν προεκλογικά εκείνες οι συνθήκες που θα επιτρέψουν μετεκλογικά τις συγκλίσεις.

1. Εάν με το σκάνδαλο των υποκλοπών δημιουργήθηκε ένας “κοινός τόπος” μεταξύ της Κουμουνδούρου και της Χαριλάου Τρικούπη (με τις συχνές ενστάσεις και ισορροπίες του Νίκου Ανδρουλάκη, για να μην υπονομεύσει την τακτική της πολιτικής αυτονομίας), εκείνο που φαίνεται πως απομακρύνει έτι περαιτέρω το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ από κάποια συνεργασία με τη Ν.Δ, και το φέρνει ταυτόχρονα πιο κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ήταν η σύγκρουση στη Βουλή για το νομοσχέδιο Γκάγκα-Πλεύρη για το ΕΣΥ. Πώς θα μπορούσε να συνεργαστεί αυτό το ΠΑΣΟΚ με τη Ν.Δ, την οποία κατηγορεί πως γκρεμίζει την κωρωνίδα του ανδρεϊκού και γεννηματικού στέμματος, το ΕΣΥ;

Οι αναφορές του Μιχάλη Κατρίνη στη Βουλή, και η γραπτή δήλωση του Νίκου Ανδρουλάκη έχουν σημασία:

Κατρίνης: “Το ΕΣΥ ως φιλοσοφία, ως αντίληψη και ως περιεχόμενο διαχωρίζει τη συντηρητική παράταξη από την δημοκρατική παράταξη. Γιατί το όραμα του ΕΣΥ ήταν και παραμένει η παροχή καθολικών, ποιοτικών και δωρεάν υπηρεσιών σε όλους τους πολίτες. Και αυτό ήταν και παραμένει το όραμα του ΠΑΣΟΚ για την παροχή υπηρεσιών υγείας στους πολίτες για όλες τις Ελληνίδες, για όλους τους Έλληνες, για όλους όσοι ζουν σε αυτή τη χώρα… Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιμείται πιστά τη Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη που επιχείρησε μία ανάλογη παρέμβαση. Σας θυμίζω το 1992, την οποία βέβαια κατήργησε ο Ανδρέας Παπανδρέου δύο χρόνια μετά“.

Ανδρουλάκης: “Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δείχνει ξεκάθαρα με κάθε ευκαιρία ότι προτεραιότητά της είναι η εξυπηρέτηση συμφερόντων, μικρών και μεγάλων, ακόμη και εις βάρος της ευημερίας των πολιτών”.

Παρότι τίποτε δεν είναι απίθανο στην πολιτική, πώς θα μπορούσε να συνεργαστεί το κόμμα που έκανε την επανάσταση του ΕΣΥ και του ΑΣΕΠ, με ένα κόμμα το οποίο κατηγορεί πως καταργεί και γκρεμίζει το ΕΣΥ και το ΑΣΕΠ; Ακόμα κι αυτό, πέραν του σκανδάλου της παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη από την ΕΥΠ, θα αρκούσε για να διακόψει οιαδήποτε προσπάθεια σύγκλισης.

2. Ακόμα κι αν τα κόμματα διεκδικούν θέση στο μετεκλογικό σκηνικό, ανάλογα με το αποτέλεσμα της πρώτης κάλπης, σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει το κλίμα πριν απ΄ αυτή. Ως προς αυτό, έχει ενδιαφέρον μία πρόταση του έμπειρου Νίκου Βούτση (Realfm-Κάτια Μακρή): “Θα ήθελα να έχει αρχίσει μία σύγκλιση σε δημόσια κλίμακα στα ζητήματα του προγράμματος με όλες τις προοδευτικές δυνάμεις. Θα δημιουργούσε και κίνητρο στον κόσμο να ψηφίσει. Για να έχεις ένα θετικό αποτέλεσμα πρέπει να γίνουν ενέργειες σε προγραμματικό επίπεδο”, είπε.

Είναι προσωπική του άποψη; Μάλλον όχι. Και άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν πως πρέπει το επόμενο διάστημα να κατατεθεί στην δημόσια συζήτηση ένα βασικό πρόγραμμα προοδευτικής διακυβέρνησης που να υιοθετεί προτάσεις του ΠΑΣΟΚ και να προσδιορίζει βασικές πολιτικές για τα μεγάλα θέματα. Καλό είναι να υπάρχει ένα manual για την Δευτέρα μετά τις εκλογές.

Αυτή η κίνηση θα απαντούσε, άλλωστε, έως ένα βαθμό και σε όσα επισημαίνει ο Γιάνης Βαρουφάκης. “Και με τον διάβολο είμαστε έτοιμοι για συνεργασία, αλλά υπό έναν όρο, προεκλογική σύγκλιση. Είμαστε εδώ για τους ανθρώπους, όχι για τα αξιώματα”, δηλώνει και ζητά σχέδιο σύγκλισης προεκλογικά, λέγοντας πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί μετεκλογικά σε 2-2,5 μέρες (όσο κρατά μία εντολή της Προέδρου της Δημοκρατίας). Βεβαίως, το αίτημα υποκρύπτει και τον φόβο πως τα ποσοστά του Μερα25 μετά την πρώτη κάλπη δεν θα ενισχύουν την διαπραγματευτική ικανότητα που έχει σήμερα, ίσως και επειδή -εν μέσω πόλωσης- θα απειλείται ακόμα και η κοινοβουλευτική του ύπαρξη στην δεύτερη κάλπη. Ωστόσο, για να γίνει συνομιλητής του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ ο Γιάνης Βαρουφάκης πρέπει να απομακρυνθεί λίγο από την αντανάκλαση του ειδώλου του…