Guardian: Κρούει κώδωνα κίνδυνου για τα ελληνικά αρχαία μνημεία – Πώς το φάσμα του “υπερτουρισμού” τα θέτει σε κίνδυνο

Σήμα κινδύνου εκπέμπουν τα αρχαία μνημεία στη χώρα μας, σύμφωνα με τον Guardian, αφού, η έκρηξη του τουρισμού δημιουργεί ανησυχίες για την καταπόνηση των «θησαυρών» πολλών χιλιάδων ετών.

Επικαλούμενο δηλώσεις του Βασίλη Κικίλια, το δημοσίευμα σημειώνει ότι, μετά την πανδημία, η βαριά βιομηχανία της χώρας, «διανύει μία εξαιρετική χρονιά. Είναι σχεδόν Δεκέμβριος και η σεζόν συνεχίζεται, κάτι που είναι ακριβώς αυτό που θέλουμε – να την παρατείνουμε, σιγά-σιγά». 

Για το 2022, οι αρχικές προβλέψεις των εσόδων που θα απέφερε ο τουρισμός στην Ελλάδα, ήταν 15 δισ. ευρώ. Ο αρχικός σχεδιασμός «πάγωσε» στις αρχές της χρονιάς, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ωστόσο, με τον τελευταίο μήνα του 2022 να είναι προ των πυλών, τα έσοδα είναι πιθανό να ξεπεράσουν τα 18 δισ. ευρώ και ο αριθμός των επισκεπτών να πλησιάσει τα 30 εκατομμύρια – αριθμός σχεδόν τριπλάσιος του πληθυσμού της χώρας. Και μάλιστα, παρά τον πόλεμο, την απουσία Κινέζων τουριστών και την ανεπιθύμητη εμφάνιση των μωβ μεδουσών στις παραλίες, το περασμένο καλοκαίρι. 

Στο απόγειο της τουριστικής σεζόν περίπου 16.000 επισκέπτες ανέβαιναν, καθημερινά, στον ιερό βράχο της Ακρόπολης. Ιδιοκτήτες και εργαζόμενοι των τουριστικών καταστημάτων της Πλάκας, κάνουν λόγο για την – με διαφορά – καλύτερη χρονιά όλων των εποχών. 

Η επιστροφή στην κανονικότητα στη μετά – κορονοϊό εποχή, όμως, δεν είναι τόσο «ακίνδυνη». Πρώτος απ’ όλους, ο υπουργός τουρισμού παραδέχεται ότι, η ακμάζουσα βιομηχανία, πρέπει να αναπτυχθεί περισσότερο ομοιόμορφα καθώς, τα μεγάλα πλήθη, προσελκύουν «δυόμισι περιοχές». Η εποχή που η Αθήνα θεωρούνταν απλώς μία στάση για τη διέλευση των τουριστών προς τα νησιά έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Οι εκτιμήσεις των ειδικών κάνουν λόγο για πάνω από 7 εκατομμύρια επισκέπτες στην πρωτεύουσα της χώρας για το 2022. 

Στην Αθήνα, κάθε εβδομάδα, καταφτάνουν 63 απευθείας πτήσεις με τουρίστες από τις ΗΠΑ, οι οποίοι έχουν συμβάλλει καθοριστικά στο να καταστεί η χώρα ο τρίτος πιο δημοφιλής τουριστικός προορισμός παγκοσμίως για το 2022. Όσο οι αρμόδιοι καταμετρούν την επιτυχία της βαριάς βιομηχανίας της, όμως, το φάσμα του υπερτουρισμού – το οποίο σε άλλους δημοφιλείς προορισμούς όπως η Σαντορίνη έχει γίνει εμφανές και τα προηγούμενα χρόνια – προκαλεί ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονεί η εκτίναξη του αριθμού των επισκεπτών για τη σωστή διατήρηση των πολιτιστικών θησαυρών.

Έδρα 18 μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco, η Ελλάδα καταδεικνύει ολοένα και περισσότερο τις προκλήσεις με τη διαχείριση του αριθμού των επισκεπτών. Όπως τονίζουν οι ειδικοί, είναι ιδιαίτερα λεπτή η ισορροπία μεταξύ προστασίας των αρχαίων μνημείων και ανάπτυξής τους για την τουριστική χρήση. Ήδη, το 2020, η κυβέρνηση έδειξε τις προθέσεις της τσιμεντοστρώνοντας τα μονοπάτια γύρω από τον Παρθενώνα, και εγκαθιστώντας έναν ανελκυστήρα από γυαλί και χάλυβα – δωρεά ιδιωτών δωρητών, ώστε ο ιερός βράχος να γίνει προσβάσιμος από ανθρώπους με αναπηρία.

«Τα κόκκινα φώτα αναβοσβήνουν»

Μιλώντας στον Guardian, ο κορυφαίος σύμβουλος της Unesco για τον τουρισμό, Peter DeBrine, σημειώνει ότι, «τα κόκκινα φώτα αναβοσβήνουν. Αλλά πρέπει να αρχίσουμε να αναρωτιόμαστε πότε πλησιάζουμε την υπερβολή. Και το να συνωστίζονται, καθημερινά, σε ένα μνημείο όπως η Ακρόπολη, 16.000 επισκέπτες, ακούγεται υπερβολικό». Ο ίδιος τονίζει ότι, σύμφωνα με τελευταίες μελέτες, οι τουρίστες επιθυμούν, περισσότερο από ποτέ, να κάνουν βιώσιμες επιλογές για τις διακοπές τους. Με τον τουρισμό να ανακάμπτει τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, η ανάγκη να υιοθετηθούν μέτρα χωρητικότητας στα δημοφιλή μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς είναι επιτακτική.

«Από τον υπερτουρισμό περάσαμε στον τουρισμό εκδίκησης με το ίδιο καθαρό αποτέλεσμα. Αυτό που χρειάζεται είναι μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση, η οποία ξεκινά από τους καταναλωτές αλλά επεκτείνεται στον τουρισμό και τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι σαφές ότι οι αρχές πρέπει να λάβουν μέτρα για την ανακούφιση από τον υπερπληθυσμό στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς, αν δεν πρόκειται να υποβαθμιστεί η τουριστική εμπειρία και να διασφαλιστεί η διατήρηση τους σε άριστη κατάσταση», δήλωσε.

Στο συνέδριο για την 50ή επέτειο από την ίδρυση της UNESCO στους Δελφούς συζητήθηκαν οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και του υπερτουρισμού, ενώ ζητήθηκε από τα μέλη να αλλάξουν οι τακτικές μάρκετινγκ, οι οποίες καλό είναι να εστιάζουν στην προσέλκυση λιγότερων, δαπανηρών και λιγότερο επιβαρυντικών τουριστών και όχι μεγάλων ομάδων. «Ελπίζουμε ότι, σύντομα, τα εισιτήρια θα πωλούνται μόνο διαδικτυακά, το οποίο θα μας επιτρέψει να έχουμε έναν έλεγχο στην πρόσβαση, και να την περιορίζουμε όπου κρίνεται απαραίτητο», προσθέτει, τονίζονται ότι, θα μπορούσε να επιβληθεί και μία προσαρμογή της τιμής των εισιτηρίων ανάλογα με την εποχή ώστε, στην κορύφωση της τουριστικής σεζόν το καλοκαίρι, αυτά να κοστίζουν περισσότερο. «Η επιλογή να επισκεφθεί κανείς αυτά τα μνημεία κατά τη χαμηλή ή ενδιάμεση τουριστική περίοδο, μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο», σημείωσε.