Ποιό είναι το ισπανικό μοντέλο για τους ευάλωτους δανειολήπτες που προτείνει στις τράπεζες ο Σταϊκούρας- Φόβοι για έκρηξη πλειστηριασμών

Κάντε το όπως η Ισπανία -ήταν η παρότρυνση του υπουργού Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρα, στις τράπεζες, χτες το απόγευμα. Θέμα της συνάντησής τους ήταν η παροχή διευκολύνσεων στα ευάλωτα νοικοκυριά που δυσκολεύονται να αποπληρώσουν το στεγαστικό δάνειό τους -στο περιθώριο της συζήτησης εκφράστηκε η κυβερνητική ευχή να αυξηθούν τα επιτόκια των καταθέσεων και, ίσως, κάτι να γίνει με τις προμήθειες που επιβάλουν οι τράπεζες σε διάφορες υπηρεσίες.

Οι τράπεζες επιφυλάχτηκαν να μελετήσουν την κατάσταση και να απαντήσουν την ερχόμενη εβδομάδα. Ωστόσο, σε αυτό το μείζον κοινωνικό πρόβλημα που αποκτά εκρηκτικές διαστάσεις λόγω των πλειστηριασμών και της υπόθεσης Πάτση και πιέζει την κυβέρνηση, θα κριθεί και η αίσθηση κοινωνικής ευθύνης που έχουν οι τράπεζες. Μετά από τρεις ανακεφαλοποιήσεις που πλήρωσαν οι φορολογούμενοι, τα τεράστια μπόνους των στελεχών τους, την κερδοφορία πολλών ετών, και την “διάσωση” τους από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έφθασε η ώρα να συνεισφέρουν. Προσώρας δεν το κάνουν επαρκώς, ούτε ως προς την παροχή ρευστότητας στις επιχειρήσεις, ούτε ως προς την επίδειξη ελαστικότητας σε ευάλωτους δανειολήπτες. Η περίπτωση της βίαιης έξωσης (με εντολή της Εθνικής Τράπεζας) της Ιωάννας Κολοβού ξεχείλισε το ποτήρι.

Τέσσερα σενάρια: Στο τραπέζι, όπως αναφέρει το KReport, έχουν τεθεί τα σενάρια να (α) μπορεί να δοθεί ολιγοετής περίοδος χάριτος, (β) να παρατείνεται η αποπληρωμή των στεγαστικών δανείων, (γ) να μπορεί να μετατραπεί σε σταθερό το μεταβλητό επιτόκιο και (δ) να μπορεί να προεξοφληθεί το δάνειο χωρίς πρόσθετη επιβάρυνση-πρόστιμο. Τα όποια μέτρα, θα ισχύσουν για τα νοικοκυριά που αποδεδειγμένα δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν το στεγαστικό δάνειό τους -εφόσον, πχ, έχουν μικρό εισόδημα και οι δόσεις υπερβαίνουν το 40% του μηνιαίου εισοδήματός τους.

Την Τρίτη η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι για τα νοικοκυριά με εισόδημα έως 25.200 ευρώ θα υπάρχει η δυνατότητα μείωσης του επιτοκίου τους σε euribor μείον 0,1% -υπολογίζεται ότι έτσι, ένα νοικοκυριό με στεγαστικό 120.000 ευρώ, που πλήρωνε 524 ευρώ μηνιαία δόση, θα πληρώνει τα μισά, 246 ευρώ. Επίσης, θα μπορούν να παρατείνουν τη διάρκεια του δανείου 7 χρόνια. Για τα νοικοκυριά από 25.200 έως 29.400 ευρώ ετήσιο εισόδημα, θα μπορεί να τίθεται πλαφόν στη μηνιαία δόση και να δοθεί 7ετής επιμήκυνση. Τέλος, θεσπίστηκε η δυνατότητα μετατροπής των μεταβλητών επιτοκίων σε σταθερά και η προεξόφληση ενός στεγαστικού δανείου χωρίς επιβάρυνση. Τα μέτρα δεν είναι υποχρεωτικά, αλλά στην ευχέρεια των τραπεζών. Σημειώστε ότι τα κόκκινα δάνεια στις ισπανικές τράπεζες είναι περίπου 3% του συνόλου, στις ελληνικές είναι 8-9% του δανειακού χαρτοφυλακίου τους…

Το ισπανικό μοντέλο που συμφωνήθηκε με τις τράπεζες

Όπως περιγράφουν οι Financial Times, η ισπανική κυβέρνηση κινήθηκε προς τις τράπεζες για να μειώσει τον οδυνηρό αντίκτυπο της εκτόξευσης του κόστους δανεισμού σττους πιο ευάλωτους δανειολήπτες, με ένα πακέτο μέτρων ανακούφισης.

Μετά από εβδομάδες συνομιλιών μεταξύ της κυβέρνησης και των τραπεζών, το υπουργικό συμβούλιο της Ισπανίας ενέκρινε την Τρίτη μέτρα που είπε ότι θα βοηθήσουν περισσότερα από 1 εκατ. νοικοκυριά, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των επιτοκίων για μια πενταετή περίοδο χάριτος.

Οι κινήσεις καθιστούν την Ισπανία μία από τις πρώτες χώρες της ευρωζώνης που μετριάζουν το πλήγμα του αυξανόμενου κόστους των στεγαστικών δανείων που οφείλονται στις επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων στη μάχη για να δαμάσει τον πληθωρισμό-ρεκόρ που βρίσκεται στην περιοχή του 10,6%. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει αυξήσει τα επιτόκια κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες μέχρι στιγμής φέτος.

Η Nadia Calviño, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομίας της Ισπανίας, δήλωσε: «Τώρα είναι η ώρα να ενωθούμε και να βοηθήσουμε τις οικογένειες που μπορεί να επηρεαστούν».

Η Ισπανία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ, επειδή περίπου τα τρία τέταρτα των κατόχων ενυπόθηκων δανείων της έχουν συμβάσεις δανείου μεταβλητού επιτοκίου που συνδέονται με τη νομισματική της πολιτική, αν και γενικά προσαρμόζονται μόνο μία φορά το χρόνο.

Οι πιο ευάλωτες οικογένειες, που ορίζονται ως εκείνες με ετήσιο εισόδημα κάτω των 25.200 ευρώ, θα μπορούν να μειώσουν τα επιτόκιά τους στο Euribor μείον 0,1 ποσοστιαίες μονάδες βάσει των προτεινόμενων μέτρων. Πολλοί κάτοχοι στεγαστικών δανείων πληρώνουν 1 ποσοστιαία μονάδα υψηλότερα από το Euribor, ένα διατραπεζικό επιτόκιο που προβλέπει κινήσεις της ΕΚΤ.

Το υπουργείο Οικονομίας ανέφερε ότι μια οικογένεια με στεγαστικό δάνειο 120.000 ευρώ και μηνιαία αποπληρωμή 524 ευρώ που συνδέεται με πρόσφατες αυξήσεις της ΕΚΤ θα μειώσει στο μισό στα 246 ευρώ.

Οι δανειολήπτες θα μπορούν επίσης να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των δανείων τους έως και επτά χρόνια στο πλαίσιο των προγραμματισμένων αλλαγών, οι οποίες περιλαμβάνουν μεταρρυθμίσεις σε έναν υπάρχοντα κώδικα ορθής πρακτικής για την αγορά στεγαστικών δανείων.

Ωστόσο, η ADICAE, μια ομάδα καταναλωτών, σημείωσε ότι η παράταση της διάρκειας των στεγαστικών δανείων θα είχε ως αποτέλεσμα οι δανειολήπτες να πληρώσουν περισσότερους τόκους συνολικά – παρόλο που οι μηνιαίες πληρωμές τους μειώθηκαν.

Το επιτόκιο Euribor 12 μηνών στις 18 Νοεμβρίου ήταν 2,84 τοις εκατό, ενώ το επιτόκιο κύριας καταθέσεως της ΕΚΤ είναι 1,5 τοις εκατό. Η ΕΚΤ αναμένεται να αυξήσει ξανά το κόστος δανεισμού στα μέσα Δεκεμβρίου.

Το υπουργείο Οικονομίας σημείωσε ότι «οι τελικές λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί» στις συνομιλίες του με τις τράπεζες και τις εμπορικές τους ενώσεις.

Η Yolanda Díaz, ένας από τους άλλους αντιπροέδρους της κυβέρνησης της Ισπανίας και ριζοσπαστικός μικρότερος εταίρος στην κυβέρνηση συνασπισμού υπό την ηγεσία των Σοσιαλιστών, είπε ότι υπάρχει «ουσιαστικό περιθώριο βελτίωσης» στην πρόταση.

Ο Onur Genç, διευθύνων σύμβουλος της BBVA, μιας από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ισπανίας, δήλωσε: «Εξακολουθούμε να εργαζόμαστε σε αυτό». Ο José Antonio Alvarez, διευθύνων σύμβουλος της Santander, είπε ότι τα εκκρεμή ζητήματα ήταν ως επί το πλείστον «τεχνικά» αλλά θα μπορούσαν να έχουν αντίκτυπο στις προβλέψεις των τραπεζών για ζημίες δανείων και στη χρήση κεφαλαίων.

Ένας κυβερνητικός αξιωματούχος περιέγραψε τα μέτρα ως «προληπτικά», τονίζοντας ότι οι αρχές δεν αντιμετώπιζαν καμία κρίση, καθώς τα ποσοστά αθέτησης δανείων παρέμειναν χαμηλά με τα ιστορικά πρότυπα.

Οικογένειες σε υψηλότερο εισοδηματικό κλιμάκιο, με αποδοχές έως και 29.400 ευρώ ετησίως, θα μπορούν να παγώσουν το μέγεθος των μηνιαίων αποπληρωμών τους ενώ επωφελούνται από την επταετή επέκταση του δανείου.

Επιπλέον, η Ισπανία θα καταργήσει τις προμήθειες για την πρόωρη εξόφληση των δανείων και τη μετατροπή των στεγαστικών δανείων κυμαινόμενου επιτοκίου σε προϊόντα σταθερού επιτοκίου.

Η Τράπεζα της Ισπανίας είχε δηλώσει προηγουμένως ότι μια αύξηση των επιτοκίων κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες θα αύξανε τον αριθμό των νοικοκυριών που θα έχουν πρόβλημα αποπληρωμής – εκείνα που ξοδεύουν περισσότερο από το 40 τοις εκατό του εισοδήματός τους για πληρωμές χρέους – κατά 400.000, σε ένα στα επτά.

Τα μέτρα είναι εθελοντικά, αλλά οι υπουργοί της κυβέρνησης ήταν σταθεροί λέγοντας ότι περιμένουν από τους δανειστές να τα ακολουθήσουν.