Σάντυ Φαμελιάρη (Greenpeace): Το ενεργειακό στοίχημα του χειμώνα – Πολιτικές και λύσεις

«Η εξάρτησή μας στα ορυκτά καύσιμα έχει επιφέρει ένα ντόμινο αρνητικών επιπτώσεων, από την επιτάχυνση της κλιματικής κατάρρευσης, στην ενίσχυση της ενεργειακής φτώχειας», γράφει στο libre εκ μέρους της Greenpeace η Σάντυ Φαμελιάρη.

Όπως αναφέρει «οι επιδοματικές πολιτικές που ακολουθούμε σίγουρα δεν βοηθούν την κατάσταση παρά διαιωνίζουν ένα πρόβλημα».

Την ίδια στιγμή «τα 9 δισ. € επιδοτήσεων στο ορυκτό αέριο αντιστοιχούν σε 15 δισ. € επενδύσεων σε εξοικονόμηση ενέργειας».

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ

Το ενεργειακό στοίχημα του χειμώνα – Πολιτικές και λύσεις

Είναι γεγονός ότι διανύουμε μια ενεργειακή κρίση δίχως προηγούμενο για τις σύγχρονες κοινωνίες. Κράτη και πολίτες ψάχνουν απεγνωσμένα λύσεις, αλλά για να βρεθούν αυτές πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουμε τι έγινε λάθος στο παρελθόν και πώς φτάσαμε ως εδώ. Το μεγάλο στοίχημα είναι αν θα προχωρήσουμε μπροστά ή αν θα ξαναπέσουμε στις ίδιες παγίδες.

Ο δρόμος προς τα μπροστά θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει την εξοικονόμηση ενέργειας και τη στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Είναι το πιο λογικό βήμα προς τη θωράκιση των νοικοκυριών από τις κρίσεις, αλλά και τη γενναία μείωση των εκπομπών ρύπων. Στην Greenpeace, ήδη από το 1991 που ξεκίνησε τη λειτουργία του το ελληνικό γραφείο, μιλάμε για τις λύσεις και τον εκδημοκρατισμό της ενέργειας. Μέσα από τις ιστοσελίδες μας, οι πολίτες μπορούν να βρουν σωρεία συμβουλών και να σπρώξουν προς την απαραίτητη αλλαγή μεν, η πολιτεία οφείλει να δώσει τις απαντήσεις δε.

• Η εξάρτησή μας στα ορυκτά καύσιμα έχει επιφέρει ένα ντόμινο αρνητικών επιπτώσεων, από την επιτάχυνση της κλιματικής κατάρρευσης, στην ενίσχυση της ενεργειακής φτώχειας. Οι επιδοματικές πολιτικές που ακολουθούμε σίγουρα δεν βοηθούν την κατάσταση παρά διαιωνίζουν ένα πρόβλημα.

Μόνο στο διάστημα 2011-2022 ξοδέψαμε 9 δισ. € σε άμεσες και έμμεσες επιδοτήσεις ορυκτού αερίου, καύσιμο που η ελληνική κυβέρνηση σκοπεύει να αξιοποιήσει ως “μεταβατικό”, αντίθετα με τις επιταγές της επιστημονικής κοινότητας που υποστηρίζει τη γρήγορη στροφή σε καθαρές μορφές ενέργειας. Ενδεικτικό είναι πως στην Ελλάδα σχεδιάζονται έργα υποδομών ορυκτού αερίου  ύψους 10 δισ. €, ποσό υπερδιπλάσιο του προβλεπόμενου από το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, και το υψηλότερο ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ. Αξιοσημείωτο είναι πως αυτά τα χρήματα επενδύθηκαν ή θα επενδυθούν σε μια άκρως ρυπογόνα πηγή ενέργειας, κυρίως λόγω του μεθανίου που εκλύει, η οποία αποτελεί χρηματιστηριακό προϊόν δημιουργώντας ανασφάλεια στους καταναλωτές.

Σε πρόσφατη μελέτη μας στην Greenpeace, αναλύσαμε έναν διαφορετικό δρόμο· εκείνον της εξοικονόμησης ενέργειας και των ανανεώσιμων πηγών. Τα 9 δισ. € επιδοτήσεων στο ορυκτό αέριο αντιστοιχούν σε 15 δισ. € επενδύσεων σε εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτά θα επαρκούσαν για να πραγματοποιηθούν παρεμβάσεις σε 750.000 κατοικίες, εξοικονομώντας 102,8 TWh (8.850 ktoe) πρωτογενούς ενέργειας στη δεκαετία και άρα χρήματα στις τσέπες των καταναλωτών, οι οποίοι θα ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση να αντιμετωπίσουν τις επιπτωσεις της ενεργειακής κρίσης. Σε ό,τι αφορά στη μείωση των εκπομπών CO2 αυτές θα ανέρχονταν σε 25,5 εκατομμύρια τόνους στη δεκαετία, ενώ υπολογίστηκαν και σημαντικά οφέλη ενίσχυσης της αγοράς εργασίας.

• Η χώρα μας θα πρέπει να αναθεωρήσει το ΕΣΕΚ, να ακυρώσει τα μη αναγκαία προγραμματισμένα έργα ανάπτυξης ορυκτού αερίου και να χρησιμοποιήσει τα 9,5 δισ. ευρώ που είναι διαθέσιμα για την ενεργειακή αναβάθμιση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, Ταμείο Ανάκαμψης, Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης) για στοχευμένες επιδοτήσεις σε κτίρια και νοικοκυριά. Μετά από ανάλυση κόστους οφέλους σε μελέτη του IEECP για λογαριασμό της Greenpeace, προτάθηκαν οι εξής παρεμβάσεις κόστους 3 δισ. € για την επόμενη 3ετια: 52.000 οικιακά φωτοβολταϊκά, 155.000 εγκαταστάσεις αντλιών θερμότητας σε νοικοκυριά και  μετατροπή 50.000 κατοικιών σε κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης.

Με δεδομένο πως δυστυχώς πολλά νοικοκυριά (1 στα 2) αδυνατούν να αποπληρώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας, ακόμη και αφότου ενταχθούν στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο, είναι σημαντικό να δοθεί προτεραιότητα στα ευάλωτα αυτά στρώματα. Το 2019 η Greenpeace κατέθεσε την πρότασή της για ένα Πράσινο ΚΟΤ, μέσω του οποίου τα νοικοκυριά αποκτούν είτε το δικό τους οικιακό φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος 2kW δωρεάν, είτε δωρεάν μέρισμα αντίστοιχης ισχύος από ενεργειακή κοινότητα η οποία λειτουργεί φωτοβολταϊκό πάρκο για ενεργειακό συμψηφισμό. Το μέσο εκτιμώμενο κόστος υλοποίησης είναι τα 45 εκατομμύρια €, αρκετά χαμηλότερο από τις επιδοτήσεις της κατανάλωσης που δίνονται και με μακροπρόθεσμo αποτέλεσμα αφού οι ωφελούμενοι ουσιαστικά αυτονομούνται.

• Γίνεται αντιληπτό συνολικά πως η Πολιτεία είχε και έχει αρκετές επιλογές. Οι διαθέσιμες τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι επαρκείς για το ενεργειακό μίγμα και την άσκηση ουσιαστικής κοινωνικής πολιτικής με σκοπό οι πολίτες να ορθοποδήσουν και όχι να ζουν εξαρτώμενοι από περιστασιακή στήριξη, βιώνοντας με βίαιο τρόπο τα αποτελέσματα της ενεργειακής κρίσης.

Η σωστή και δίκαιη διείσδυση των ΑΠΕ μπορεί να αποτελέσει λύση στην ενεργειακή κρίση που βιώνουμε. Νέα μελέτη αναδεικνύει πως από τον Μάρτιο του 2022 η αιολική και η ηλιακή ενέργεια παρήγαγαν το ένα τέταρτο, αριθμός ρεκόρ, της ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Η αύξηση ρεκόρ στην αιολική και ηλιακή ενέργεια σε σύγκριση με πέρυσι απέτρεψε την ανάγκη για οκτώ δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα πρόσθετου ορυκτού “φυσικού” αερίου με κόστος 11 δισεκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, οι καταναλωτές παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους και προσπαθούν μόνοι τους να βγουν από αυτή την κατάσταση. Η σελίδα “Κοινή Τάση” της Greenpeace συγκεντρώνει συμβουλές και πρακτικά βήματα για την καθημερινότητα, αναγκαία για τη θωράκιση της κατοικίας τους και τον εκμηδενισμό του κόστους ενέργειας με μικρές ή μεγάλες επενδύσεις στην ενεργειακή αναβάθμιση και τις ΑΠΕ.

Όταν ο κόσμος φωνάζει, η κυβέρνηση απαντά με ψιθύρους και αυτό είναι που ζητάμε να αλλάξει.