13η Νοεμβρίου-Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο Παγκρέατος: Η Ελλάδα ακολουθεί τις εξελίξεις στη θεραπευτική του αντιμετώπιση

Παρά τις σημαντικές εξελίξεις στην πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση διάφορων μορφών καρκίνου, ο καρκίνος του παγκρέατος εξακολουθεί να αποτελεί ένα δυσίατο νόσημα, καθώς συνήθως, διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο και το προσδόκιμο επιβίωσης είναι πτωχό. Στη χώρα μας, ωστόσο, εφαρμόζονται οι τελευταίες εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση των παγκρεατικών όγκων, και διενεργούνται με επιτυχία, ακόμα και πολύπλοκα χειρουργεία.

Ρούλα Σκουρογιάννη

Ο παγκρεατικός καρκίνος έχει το χαμηλότερο ποσοστό επιβίωσης από όλους τους καρκίνους

Τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχει σταδιακή αύξηση της επίπτωσης της νόσου την τελευταία εικοσαετία, ενώ η θνητότητα παραμένει σταθερή. Υπολογίζεται ότι η πενταετής επιβίωση –ανεξάρτητα από το στάδιο διάγνωσης- δεν υπερβαίνει το 10%. Είναι αυτονόητη η μεγάλη ανάγκη να βελτιωθούν οι διαγνωστικές και θεραπευτικές παρεμβάσεις για τη νόσο αλλά και να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη απέναντι σε αυτό το σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Δεν υπάρχει μέθοδος έγκαιρης ανίχνευσης του παγκρεατικού καρκίνου σε πρώιμο στάδιο

Από το 2014, η 13^η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο Παγκρέατος (από την Ευρωπαϊκή Πολυσυμμετοχική Πλατφόρμα για τον Καρκίνο του Παγκρέατος – European Multi-Stakeholder Platform on Pancreatic Cancer), με στόχο την ενημέρωση του κοινού για τη νόσο, τα πιθανά συμπτώματα και τις υπάρχουσες διαγνωστικές και θεραπευτικές τεχνικές ώστε να αναζητηθεί το ταχύτερο δυνατό ιατρική εκτίμηση.

Τα συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος είναι μη ειδικά  

Είναι κοινά συμπτώματα με πολλές νόσους, όπως κοιλιακό άλγος, απώλεια όρεξης και βάρους, νεοεμφανιζόμενος σακχαρώδης διαβήτης και σε πιο προχωρημένες καταστάσεις ίκτερος.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποια μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον γενικό πληθυσμό.
Για τους ασθενείς που είναι φορείς μεταλλάξεων που σχετίζονται με κληρονομικά σύνδρομα (όπως είναι οι μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1/2 και το σύνδρομο Lynch), νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες προτείνουν τη διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας κοιλίας ή ενδοσκοπικού υπερηχογραφήματος, παρότι η ποιότητα των δεδομένων δεν είναι υψηλή και χρειάζονται περαιτέρω μελέτες.

Η θεραπευτική του καρκίνου παγκρέατος έχει σημαντικές εξελίξεις τις τελευταίες δεκαετίες

Η χειρουργική αντιμετώπιση, που επιλέγεται σε περιπτώσεις ασθενών με τοπική νόσο, αποτελεί ένα από τα πιο απαιτητικά χειρουργεία στη Χειρουργική Ογκολογία. Στον τομέα, υπάρχει σημαντική εξέλιξη των χειρουργικών τεχνικών, που έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση της περιεγχειρητικής νοσηρότητας και θνητότητας από την επέμβαση. Στοιχεία μελετών δείχνουν ότι η διενέργεια ανάλογων χειρουργικών επεμβάσεων σε εξειδικευμένα κέντρα από χειρουργούς με μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση της νόσου προσφέρει το μέγιστο όφελος στους ασθενεί

Πανελλήνια πρωτιά στη χειρουργική αντιμετώπιση του παγκρεατικού καρκίνου από τον Γρ. Τσιώτο και την ομάδα του

Ο ιδρυτής του Ελληνικού Ινστιτούτου Παγκρέατος, κ. Γρηγόρης Τσιώτος, και η ομάδα του, έχοντας πλέον μακρόχρονη σπουδή πάνω στις τεχνικές μετατροπής του ανεγχείρητου καρκίνου του παγκρέατος σε εγχειρήσιμο, συνεχίζουν να πρωτοπορούν επί ελληνικού εδάφους στην αντιμετώπιση της νόσου, επεκτείνοντας το φάσμα της χειρουργικής αντιμετώπισης του παγκρεατικού καρκίνου και σε περιστατικά, όπου απαιτείται η συναφαίρεση εμπλεκόμενων αρτηριών.

Ο κ. Τσιώτος και η ομάδα του ανέλαβαν, πριν μερικούς μήνες, και αντιμετώπισαν επιτυχώς περιστατικό με τοπικά προχωρημένο παγκρεατικό καρκίνο, όπου υπήρχε εμπλοκή της κοιλιακής αρτηρίας, της κοινής ηπατικής και γαστροδωδεκαδακτυλικής αρτηρίας, προβαίνοντας σε μια πρωτοποριακή χειρουργική επέμβαση, η οποία περιελάμβανε ολική παγκρεατεκτομή με συναφαίρεση της κοιλιακής αρτηρίας και τοποθέτηση μοσχεύματος σαφηνούς φλέβας μεταξύ της αορτής και της ιδίως ηπατικής αρτηρίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι -με εξαίρεση την Mayo Clinic η οποία αποτελεί το παγκόσμιο ιατρικό κέντρο αναφοράς για τον παγκρεατικό καρκίνο- στην παγκόσμια επιστημονική βιβλιογραφία έχουν καταγραφεί συνολικά 31 τέτοιες αντίστοιχες επεμβάσεις, γεγονός που υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα και τη σπανιότητα αυτών των χειρουργείων.

«Η επέμβαση αυτή απαιτεί πολύ μεγάλη και επιβεβαιωμένη εμπειρία στην προχωρημένη παγκρεατική χειρουργική και είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα, ανοίγοντας νέους δρόμους θεραπείας για τους ασθενείς με παγκρεατικό καρκίνο», εξηγεί στο libre, ο κ. Τσιώτος, ενώ επισημαίνει ότι σχετική δημοσίευση έγινε τον Αύγουστο του 2022, στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Ιnternational Journal of Surgery Case Reports*.

Η ασθενής είχε πολύ καλή μετεγχειρητική πορεία και μετά από σύντομη νοσηλεία επέστρεψε στην καθημερινότητά της.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τη σπουδαιότητα αυτής της επέμβασης για το μέλλον των ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος, ο κ. Τσιώτος υπογράμμισε: «Τα ιδιαίτερα ογκολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά του περιστατικού που περιγράφηκε παραπάνω καθιστούν αυτή την επέμβαση εξαιρετικά σπάνια και τεχνικά πολύπλοκη. Όμως, μια εξειδικευμένη χειρουργική ομάδα με μακρόχρονη και αποδεδειγμένη εμπειρία στη διαχείριση απαιτητικών επεμβάσεων παγκρεατικού καρκίνου μπορεί να πραγματοποιήσει τέτοιου είδους επεμβάσεις με ασφάλεια, αυξάνοντας σημαντικά το προσδόκιμο ζωής των ασθενών, συγκριτικά με την επιβίωση που θα είχαν αν ο όγκος δεν αφαιρείτο».

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Γρηγόρης Τσιώτος, από αρχή της ειδικότητάς του στη Mayo Clinic (1990-1995), ανέπτυξε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τη χειρουργική του ήπατος, του παγκρέατος και του πεπτικού γενικότερα. Το 1995 ήταν 1 από τους 4 μόνο χειρουργούς σε όλη την Αμερική που έγιναν δεκτοί για να ασκήσουν αυτήν την υποειδικότητα. Στην Ελλάδα, ως σήμερα κανένας άλλος χειρουργός δεν έχει τέτοια πιστοποίηση, όχι μόνο από ίδρυμα επιπέδου Mayo Clinic, αλλά και από οποιοδήποτε άλλο από τις ΗΠΑ.

To 2021, o κ. Γρηγόρης Τσιώτος ίδρυσε το Ελληνικό Ινστιτούτο Παγκρέατος (www.hpi.gr), το οποίο στοχεύει στην προαγωγή και στη διάχυση της γνώσης για τις νόσους του παγκρέατος και τη σύγχρονη και αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.

*https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9482927/