“Κλεμμένα είναι” – ΜΑΤ και βία στη συγκέντρωση των αρχαιολόγων κατά της συλλογής Στερν

Έξω από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (ΜΚΤ), με αφορμή την έκθεση για τον «γυρισμό» των 15 κυκλαδικών αρχαιοτήτων της επονομαζόμενης συλλογής Στερν πραγματοποιήθηκε διαμαρτυρία μετά από κάλεσμα που απηύθυνε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, ΣΕΑ.

Οι αστυνομικές δυνάμεις απώθησαν αυτούς που διαμαρτύρονταν για τους κυβερνητικούς χειρισμούς στην υπόθεση εμποδίζοντάς τους να κάνουν ορατό στους περαστικούς, το πανό που ανέγραφε «Κλεμμένα είναι»: μια φράση που αφορά στις συνολικά 161 κυκλαδικές αρχαιότητες τής εν λόγω συλλογής. 

• Σύμφωνα με όσα καταγγέλλονται, οι αστυνομικές δυνάμεις έσπρωξαν και τον αναπληρωτή τομεάρχη Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Πάνο Σκουρολιάκο, ενώ δεν επέτρεψαν στους συγκεντρωμένους ούτε να σταθούν στο πεζοδρόμιο διπλανού δρόμου από το Μουσείο.

Ο ΣΕΑ, στο σχετικό του κάλεσμα, χαρακτήρισε την έκθεση ως «τη δεύτερη πράξη της μεμπτής και κατακριτέας διαδικασίας που ξεκίνησε με την υπογραφή της συμφωνίας νομιμοποίησης της αρχαιοκαπηλίας από την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και την κύρωσή της με τις ψήφους της κυβερνητικής πλειοψηφίας στη Βουλή».

Τόνισε επίσης ότι οι 15 αρχαιότητες «κλεμμένες από τις Κυκλάδες, παρουσιάζονται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, σαν να είναι διακοσμητικά αντικείμενα, χωρίς αρχαιολογικά συμφραζόμενα», επισημαίνοντας μάλιστα πως στην αφίσα της έκθεσης, οι διοργανωτές επέλεξαν να εικονίσουν ειδώλιο «που προέρχεται από λαθρανασκαφή στην Κέρο!».

• Καταλήγοντας ο ΣΕΑ τονίζει ότι η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και το ΜΚΤ «είναι υπόλογοι για την νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλίας που επιφέρουν με την Συμφωνία που συνυπέγραψαν», προσθέτοντας πως η ελληνική κυβέρνηση «είναι υπόλογη για την κύρωση μιας συμφωνίας που, επιπλέον, αποφέρει οικονομικά οφέλη στο ιδιωτικό Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης, που ισούνται με αντίστοιχη οικονομική ζημία του ελληνικού δημοσίου».

Σημειώνεται ότι στην έκθεση δεν είχαν προσκληθεί βουλευτές ή δημοσιογράφοι, αλλά σύσσωμο το υπουργικό επιτελείο, δίνοντας την αίσθηση ότι πρόκειται για ένα «ιδιωτικό κυβερνητικό πάρτι» που γίνεται εν κρυπτώ και μόνο για λόγους εντυπώσεων. Χαρακτηριστικός ο τίτλος της έκθεσης: «Γυρισμός. Κυκλαδικοί Θησαυροί στο Ταξίδι της Επιστροφής».

«Χαράσσουμε ένα βατό μονοπάτι επαναπατρισμού και άλλων πολύτιμων τμημάτων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, στέλνοντας ένα μήνυμα σε κράτη, σε μουσεία, σε οργανισμούς, σε συλλέκτες, ότι αυτός ο γυρισμός, που είναι και το όνομα της έκθεσης που θα έχουμε την ευκαιρία σε λίγο να εγκαινιάσουμε, δεν είναι απλά ηθικά επιβεβλημένος, αλλά είναι και τεχνικά, νομικά εφικτός», δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τον χαιρετισμό του, εγκαινιάζοντας την έκθεση – και περνώντας ξεκάθαρο μήνυμα για τη στρατηγική που θα ακολουθήσει η κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας.

Υπενθυμίζεται ότι η καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου είχε μετατραπεί σε δημοσιογραφική ξενάγηση (παρουσία της υπουργού Πολιτισμού) στις 8 Οκτωβρίου, με τους δημοσιογράφους να «κόβονται», ώστε να αποφευχθούν ερωτήσεις που ενδεχομένως θα έφερναν σε δύσκολη θέση το πάνελ των ομιλητών. 

Η ανακοίνωση – κάλεσμα του ΣΕΑ

«Συλλογή Στερν: ούτε γυρισμός ούτε ιστορική συμφωνία, η κυβέρνηση νομιμοποιεί την αρχαιοκαπηλία»

Η έκθεση 15 κυκλαδικών αντικειμένων από την επονομαζόμενη «Συλλογή Στερν», στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης-Ίδρυμα Γουλανδρή στην Αθήνα, που εγκαινιάζεται σήμερα το απόγευμα, «εν κρυπτώ» και με απόλυτη μυστικότητα ως προς τους συμμετέχοντες και τους προσκεκλημένους, είναι η δεύτερη πράξη της μεμπτής και κατακριτέας διαδικασίας που ξεκίνησε με την υπογραφή της συμφωνίας νομιμοποίησης της αρχαιοκαπηλίας από την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και την κύρωσή της με τις ψήφους της κυβερνητικής πλειοψηφίας στη Βουλή.

Οι 15 αρχαιότητες της 3ης χιλιετίας, κλεμμένες από τις Κυκλάδες, παρουσιάζονται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, σαν να είναι διακοσμητικά αντικείμενα, χωρίς αρχαιολογικά συμφραζόμενα. Την ίδια στιγμή 145 κυκλαδικές αρχαιότητες βρίσκονται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης και 1 ειδώλιο βρίσκεται ακόμη στην οικία του Λ. Στερν! Σε ένα χρόνο από τώρα τα 15 αντικείμενα θα γυρίσουν στην Ν. Υόρκη για να εκτεθούν εκεί για 25+25 χρόνια, αποδεικνύοντας πόσο στρεβλή είναι η χρήση του όρου «επαναπατρισμός» από την ελληνική κυβέρνηση.

Στην αφίσα της έκθεσης, οι διοργανωτές (το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης-Ίδρυμα Γουλανδρή και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού) επέλεξαν να εικονίσουν το ειδώλιο αρ. 138 της Συλλογής, που προέρχεται από λαθρανασκαφή στην Κέρο!

Το ειδώλιο 138 της Συλλογής Στερν προερχόμενο από την Κέρο. Πριν φτάσει στα χέρια του L.Stern ήταν στη, συλλογή Ian Woodner

Πρόκειται για ειδώλιο γυναικείας μορφής, της Πρωτοκυκλαδικής ΙΙ περιόδου. Το λυρόσχημο κεφάλι έχει ανάγλυφα αποδοσμένα τα μάτια και τα φρύδια. Αρχικά ήταν επιζωγραφισμένα, όπως και τα μαλλιά. Ο κορμός είναι σχεδόν παραλληλόγραμμος, τα χέρια τοποθετημένα οριζόντια κάτω από τα στήθη, που αποδίδονται σχηματικά, ως ανάγλυφα τρίγωνα. Τα πόδια έχουν μικρή κάμψη στα γόνατα και χωρίζονται μεταξύ τους από βαθιά διαμπερή χάραξη. Σε κατατομή το ειδώλιο είναι σχεδόν επίπεδο.

Η πρώτη δημοσίευση του ειδωλίου έγινε το 1987 από την μελετήτρια της κυκλαδικής τέχνης P. Getz-Preziosi, για την οποία ο Leonard Stern δήλωσε ότι συμβουλευόταν για την αγορά κυκλαδικών αντικειμένων (δημοσίευμα New York Post 12/10/2022). Στο βιβλίο της Early Cycladic Art in North American Collections, Richmond 1987, λέει ότι το ειδώλιο προέρχεται από την Κέρο, ενώ στο βιβλίο της Pat Getz-Gentle, Personal styles in Early Cycladic Sculpture, Wiskonsin 2001, το αναφέρει ως προερχόμενο από τον «Θησαυρό της Κέρου». Η απόδοση στον «Θησαυρό της Κέρου» επαναλαμβάνεται στην έκδοση του Ιδρύματος Ν. Π. Γουλανδρή Π. Σωτηρακοπούλου, Ο Θησαυρός της Κέρου: Μύθος ή πραγματικότητα;, Αθήνα 2005.

Πριν περάσει στη Συλλογή του L. Stern, βρισκόταν στην συλλογή της Woodner Family από το 1968 ή 1969, χρονολογία που συμπίπτει με την εμφάνιση του «Θησαυρού της Κέρου» στην αγορά αρχαιοτήτων, μετά τις μεγάλες λαθρανασκαφές της δεκαετίας του 1950 και 1960 στο νησί της Κέρου.

Πρόκειται για ένα από τα 5 ειδώλια της Συλλογής Στερν που προέρχονται από τις λαθρανασκαφές της Κέρου, σύμφωνα με την σχετική βιβλιογραφία. Το ίδιο το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης – Ίδρυμα Γουλανδρή αναφέρει στον ιστότοπο του ότι  πρόκειται για ένα σύνολο «θραυσμένων ειδωλίων και αγγείων που ανασκάφηκαν παράνομα τη δεκαετία του 1950 στη νησίδα Κέρος, μεταξύ Νάξου και Αμοργού».

Τα στοιχεία αυτά έχουν κατατεθεί στην αρμόδια Εισαγγελέα από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων και τον Σύλλογο Εκτάκτων Αρχαιολόγων.

Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι, σε αντίθεση με τα λεγόμενα της Υπουργού Πολιτισμού, οι κυκλαδικές αρχαιότητες της Συλλογής Στερν κάθε άλλο παρά άγνωστες είναι, αφού έχουν δημοσιευτεί σε πολλά εγχειρίδια από το 1977 και εξής, ενώ και ο ίδιος ο L. Stern έχει εκδώσει βιβλίο με τα κυκλαδικά ευρήματα της συλλογής του το 2004 (Cycladic Masterpieces, Harmon Fine Arts, New York 2004).
Η Υπουργός Πολιτισμού Λ. Μενδώνη και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης-Ίδρυμα Γουλανδρή είναι υπόλογοι για την νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλίας που επιφέρουν με την Συμφωνία που συνυπέγραψαν.

Η ελληνική κυβέρνηση είναι υπόλογη για την κύρωση μιας συμφωνίας που, επιπλέον, αποφέρει οικονομικά οφέλη στο ιδιωτικό Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης, που ισούνται με αντίστοιχη οικονομική ζημία του ελληνικού δημοσίου.
 
Κλεμμένα Είναι! Η διαβόητη «Συμφωνία» για τα 161 κυκλαδικά αντικείμενα αποδεικνύεται σκάνδαλο ολκής

Καλούμε στην κινητοποίηση πέντε σωματείων του ΥΠΠΟΑ ενάντια στην νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλίας την Τετάρτη 2/11/2022, ημέρα των εγκαινίων στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης-Γουλανδρή
Συγκέντρωση στις 7 μ.μ., Βασιλίσσης Σοφίας και Ηροδότου, περιοχή Ρηγίλλης.

Πηγή: efsyn.gr