Τα “γκρίζα” σημεία της συμφωνίας για τις τιμές ενέργειας- Αδράνεια για το πλαφόν

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπορεί να συμφώνησαν επί της αρχής σε ένα οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ακρίβειας, ωστόσο η «αβεβαιότητα παραμένει» και ο δρόμος είναι «μακρύς» σύμφωνα με πηγή κοντά στο θέμα.

Οι συγκεκριμένες αποφάσεις για τις λεπτομέρειες του οδικού χάρτη ανατέθηκαν στους υπουργούς ενέργειας που θα συνεδριάσουν την επόμενη Τρίτη και εάν επιτευχθεί συμφωνία, τότε θα δώσουν το πράσινο φως στην Κομισιόν να προχωρήσει σε νομοθετικές πρωτοβουλίες.

Ο Γερμανός Καγκελάριος μάλιστα δεν απέκλεισε και νέα Σύνοδο σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία.

«Η αβεβαιότητα του κειμένου μπορεί μόνο να αποδοθεί σε πολιτικούς λόγους […] η Ευρώπη έπρεπε να δείξει ενότητα στις αγορές», τόνισε η πηγή.

Όπως συμβαίνει συνήθως όταν αποτυγχάνουν να εγκρίνουν αποφάσεις, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να αναθέσουν στους υπουργούς τους και στην Κομισιόν την εξεύρεση λύσεων στα διχαστικά προβλήματα.

Η πηγή τόνισε ότι πρέπει να αποσαφηνιστούν οι κρίσιμες λεπτομέρειες για τον προσωρινό διάδρομο διαμόρφωσης ανώτατων τιμών στο ολλανδικό χρηματιστήριο φυσικού αερίου (ΤΤF), διότι μέχρι στιγμής δεν γνωρίζουμε τίποτα.

«Το ΤΤF χαρακτηρίζεται από μεγάλη ρευστότητα και η τιμή είναι συνεχώς μεταβαλλόμενη», είπε η πηγή, προσθέτοντας ότι δεν γνωρίζουμε ακόμη σε τι επίπεδα θα κινηθούν οι ανώτατες τιμές.

Η πηγή είπε στη EURACTIV ότι το ιβηρικό μοντέλο που θα εξεταστεί, δηλαδή η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που προορίζεται για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είναι προβληματική για δυο λόγους:

Πρώτον, δεν εξασφαλίζει ότι θα μειωθεί η κατανάλωση φυσικού αερίου, το οποίο και αποτελεί αντικειμενικό στόχο της ΕΕ.

Δεύτερον, υπάρχουν ερωτηματικά για το πώς θα επιδοτηθεί η διαφορά της τιμής που αγόρασε ο παραγωγός το φυσικό αέριο από την τιμή του πλαφόν. Επίσης, εάν δεν δημιουργηθεί το κατάλληλο πλαίσιο, ενέχει τον κίνδυνο κερδοσκοπικών εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας στο εξωτερικό.

Σχετικά με το τελευταίο, κανένας δεν εμποδίζει τους traders να αγοράσουν ηλεκτρική ενέργεια στην τιμή που ορίζει το πλαφόν και εν συνεχεία να το πουλήσουν σε γειτονικές χώρες, όπου η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι υψηλότερη.

Η πηγή αναφέρει ότι θα πρέπει να γίνει κοινή εφαρμογή του ιβηρικού μοντέλου ώστε να αποτραπούν τα φαινόμενα των κερδοσκοπικών κινήσεων και δεύτερον, να αποτραπεί το ενδεχόμενο οι φορολογούμενοι να επιδοτούν αυτές τις κερδοσκοπικές κινήσεις, δηλαδή εξαγωγή φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας στο εξωτερικό.

Π.χ. εάν μπει πλαφόν στην τιμή που αγόρασαν οι Έλληνες παραγωγοί στα 100 ευρώ ενώ το αγόρασαν 130 ευρώ, τότε η διαφορά των 30 ευρώ θα πρέπει να καλυφθεί από τον εθνικό προϋπολογισμό.

Εάν δεν βρεθεί ένα κοινό πλαίσιο, τόσο για την επιδότηση του πλαφόν όσο και για τις κερδοσκοπικές κινήσεις, είναι πιθανό οι φορολογούμενοι να «επιδοτήσουν» κερδοσκοπικές εξαγωγές στο εξωτερικό.

Σχετικά με την επιδότηση, πολλές χώρες περιλαμβανομένης της Ελλάδας, έχουν τονίσει ότι ο προϋπολογισμός τους δεν μπορεί να στηρίξει επιπλέον επιδοτήσεις και ζητούν τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Ταμείο, τύπου Ταμείου Ανάκαμψης.

Όμως, το Βερολίνο απέκλεισε ρητά κάθε ιδέα για «νέο» ταμείο.

Στον «οδικό χάρτη» η διατύπωση για το εν λόγω θέμα είναι εξαιρετικά διπλωματική μεν, σαφής δε, αφαιρώντας την πρόβλεψη που υπήρχε σε προηγούμενα προσχέδια περί κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού.

Οι ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν ότι «τα κράτη θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τόσο εθνικά όσο και ευρωπαϊκά εργαλεία για να στηρίξουν τις οικονομίες τους, με κοινές ευρωπαϊκές λύσεις όπου χρειάζεται».

Πηγές αναφέρουν ότι με τα «ευρωπαϊκά εργαλεία», το Βερολίνο αναφέρεται στο Ταμείο Ανάκαμψης για τον κορωνοϊό και συγκεκριμένα στα κονδύλια που παραμένουν «ανεκμετάλλευτα».

Τέλος, εξίσου σημαντική ήταν και η απόφαση για κοινή αγορά φυσικού αερίου όπως έγινε και με τα εμβόλια. Ωστόσο ύστερα από πιέσεις του Βερολίνου, αυτή θα καταστεί «εθελοντική» και υποχρεωτική θα είναι μόνο το 15% των εισαγωγών.

Ο οδικός χάρτης

Μετά από μια μακρά νύχτα συζητήσεων, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποστήριξαν τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έναν «προσωρινό δυναμικό διάδρομο τιμών στις συναλλαγές φυσικού αερίου», καθώς και για εθελοντικές κοινές αγορές φυσικού αερίου.

Όπως συμβαίνει συνήθως όταν αποτυγχάνουν να εγκρίνουν αποφάσεις, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να αναθέσουν στους υπουργούς τους και στην Κομισιόν την εξεύρεση λύσεων στα διχαστικά προβλήματα.

Οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα συζητήσουν περαιτέρω τα μέτρα την Τρίτη, παρέχοντας κατευθύνσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να ακολουθήσουν συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις τις επόμενες εβδομάδες.

Η Σύνοδος Κορυφής ολοκληρώθηκε γύρω στις 2 τα ξημερώματα στις Βρυξέλλες με οδηγίες προς την Κομισιόν και τους υπουργούς ενέργειας της ΕΕ «να υποβάλουν επειγόντως συγκεκριμένες αποφάσεις σχετικά με πρόσθετα μέτρα» για τον μετριασμό των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της ΕΕ.

Στα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής, οι ηγέτες της ΕΕ ζήτησαν από τους υπουργούς τους και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να «υποβάλουν συγκεκριμένες αποφάσεις» σχετικά με έναν «προσωρινό δυναμικό διάδρομο τιμών για τις συναλλαγές φυσικού αερίου» που θα περιορίσει τις τιμές, καθώς και ένα ανώτατο όριο τιμών για το φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως γίνεται σε Ισπανία και Πορτογαλία.

Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει μια «ανάλυση κόστους και οφέλους» για «ένα προσωρινό πλαίσιο της ΕΕ για την επιβολή ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας», αναφέρεται στα συμπεράσματα, αντανακλώντας τις ανησυχίες ορισμένων χωρών ότι αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τη χρήση φυσικού αερίου ή να εκτρέψει τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας σε χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Βρετανία, που δεν έχουν το ανώτατο όριο.

Η διατύπωση αντανακλά σε γενικές γραμμές τα σχέδια που περιέγραψε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή νωρίτερα την Τρίτη, τα οποία περιλάμβαναν προτάσεις για ένα «δυναμικό όριο τιμών» στο φυσικό αέριο που διακινείται στην ΕΕ, κοινές αγορές για τουλάχιστον το 15% των αποθηκών φυσικού αερίου της ΕΕ και έναν προεπιλεγμένο μηχανισμό αλληλεγγύης για τα κράτη μέλη της ΕΕ για την κοινή χρήση φυσικού αερίου σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

«Έχουμε πλέον έναν πολύ καλό και σταθερό οδικό χάρτη για να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στο θέμα των ενεργειακών τιμών», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά τη σύνοδο κορυφής.

Σολτς: Νέα Σύνοδος εάν χρειαστεί

Αρκετές χώρες εξέφρασαν την Πέμπτη την απογοήτευσή τους για την άρνηση της Γερμανίας να περιορίσει τις τιμές του φυσικού αερίου.

Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος είχε πάει στη σύνοδο κορυφής λέγοντας ότι η Γερμανία απομονώνεται, εξέφρασε ικανοποίηση για το αποτέλεσμα.

«Οι επόμενες δύο ή τρεις εβδομάδες θα επιτρέψουν στην Επιτροπή να καταλήξει σε αυτούς τους μηχανισμούς» που θα εφαρμοστούν, δήλωσε.

Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωσε ότι το αποτέλεσμα της συνόδου αποτελεί «καλό μήνυμα αλληλεγγύης».

«Έχουμε θέσει ακριβείς κατευθυντήριες γραμμές κατά μήκος των οποίων οι υπουργοί ενέργειας μπορούν να επεξεργαστούν τις συγκεκριμένες λεπτομέρειες, ομόφωνα. Εάν αυτό δεν λειτουργήσει, το Συμβούλιο (των ηγετών των χωρών της ΕΕ) πρέπει να το επεξεργαστεί ξανά. Αλλά ελπίζω προφανώς ότι οι υπουργοί θα καταφέρουν να βρουν ομόφωνη συμφωνία», δήλωσε.

Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, ηγείται ενός μικρού στρατοπέδου που έχει μέχρι στιγμής αντισταθεί στις εκκλήσεις 15 χωρών για την επιβολή ανώτατου ορίου στις τιμές του φυσικού αερίου, λέγοντας ότι αυτό θα εξέθετε σε κίνδυνο τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης και θα μείωνε τα κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας.

«Μας ζητείται να επιδείξουμε αλληλεγγύη στον διαμοιρασμό της ενέργειας, αλλά δεν υπάρχει αλληλεγγύη στις εκκλήσεις μας για περιορισμό των τιμών», δήλωσε ο απερχόμενος Πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, στους ομολόγους του, σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ που έχει γνώση των συζητήσεων κεκλεισμένων των θυρών.

Ο Πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ ντε Κρόο, που εξάγει φυσικό αέριο στη γειτονική Γερμανία, συμμερίστηκε την απογοήτευση.

«Η αλληλεγγύη δεν θα πρέπει να αφορά μόνο στην προσφορά – θα πρέπει επίσης να αφορά στις τιμές», είπε, σύμφωνα με τον αξιωματούχο.

Η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν ήδη περιορίσει την τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο εσωτερικό της χώρας και η Γαλλία επιθυμεί να επεκτείνει το σύστημα σε ολόκληρη την ΕΕ. Ξεχωριστά την Πέμπτη, οι δύο χώρες συμφώνησαν επίσης με τη Γαλλία να κατασκευάσουν έναν θαλάσσιο αγωγό μεταξύ της Βαρκελώνης και της Μασσαλίας.

Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν επιδιώκει εξαίρεση από το ανώτατο όριο τιμών της ΕΕ για το εισαγόμενο φυσικό αέριο, καθώς η Μόσχα έχει προειδοποιήσει ότι αυτό θα έθετε τέλος στις παραδόσεις ρωσικού φυσικού αερίου στην Ουγγαρία.

Ο Όρμπαν δήλωσε αισιόδοξος ότι η Βουδαπέστη θα επιλύσει το ζήτημα με την Επιτροπή μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου.

Πέρα από τις διαφωνίες σχετικά με το ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου, οι ηγέτες διαφώνησαν επίσης σχετικά με τα σχέδια δαπανών των χωρών με «βαθύτερες τσέπες» για να βοηθήσουν τις βιομηχανίες και τα νοικοκυριά τους να ξεπεράσουν την ενεργειακή κρίση.

Στο επίκεντρο είναι το πακέτο στήριξης 200δις της Γερμανίας, το οποίο πολλοί χαρακτήρισαν «άδικο» και ότι υπονομεύει τον ανταγωνισμό στην ευρωπαϊκή ενιαία αγορά.

Οι ηγέτες της ΕΕ δήλωσαν ότι τα κράτη θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τόσο εθνικά όσο και ευρωπαϊκά εργαλεία για να στηρίξουν τις οικονομίες τους, με κοινές ευρωπαϊκές λύσεις «όπου χρειάζεται».

Αυτή η διατύπωση ήταν πιο αδύναμη από ένα προηγούμενο σχέδιο συμπερασμάτων τους, το οποίο είχε υπονοήσει πιο έντονα ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα εξέταζαν το ενδεχόμενο κοινού δανεισμού για τη χρηματοδότηση της αντίδρασής τους στην ενεργειακή κρίση.

Πηγή: Euractiv