Καρκίνος του μαστού/Ε. Γαλάνη(ογκολόγος) στο libre: “Ας εστιάσουμε στην πρόληψη… “

Ο Οκτώβριος είναι μήνας αφιερωμένος στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των γυναικών και του περιβάλλοντός τους για τον καρκίνο του μαστού, το συχνότερο τύπο καρκίνου στις γυναίκες. Περίπου 1 στις 9 γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή στη διάρκεια της ζωής της. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περισσότερες από 250.000 νέες διαγνώσεις καρκίνου του μαστού γίνονται κάθε χρόνο και 90.000 γυναίκες πεθαίνουν από τη νόσο. Στην Ελλάδα, τα νέα περιστατικά ανέρχονται σε περίπου 4.500 ετησίως και οι θάνατοι από καρκίνο του μαστού σε περίπου 1.600.

Της Ρούλας Σκουρογιάννη

Αν ο καρκίνος διαγνωσθεί σε πρώιμο στάδιο, πριν επεκταθεί σε άλλα όργανα, το πενταετές ποσοστό επιβίωσης των γυναικών με καρκίνο του μαστού ξεπερνά το 95%. Παρόλες, όμως, τις προόδους στη διάγνωση και τη θεραπεία, ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την κύρια αιτία θανάτων σχετιζόμενων με τον καρκίνο στις γυναίκες, και την υπ’ αριθμόν τρία αιτία θανάτου συνολικά στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Ελλάδα είναι, δυστυχώς, από τις χώρες όπου η διάγνωση του καρκίνου του μαστού γίνεται, συνήθως, όταν η νόσος είναι σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Το αποτέλεσμα είναι ότι η νόσος ελέγχεται πιο δύσκολα και οι πιθανότητες να εξαπλωθεί ο καρκίνος στους γειτονικούς ιστούς και λεμφαδένες (τοπικά υποτροπιάζων καρκίνος) ή σε άλλα σημεία του σώματος (μεταστατικός καρκίνος) είναι πολύ περισσότερες. Τα όργανα στα οποία γίνεται συχνότερα μετάσταση είναι τα οστά (συνήθως το πρώτο σημείο μετάστασης), το ήπαρ, ο εγκέφαλος και οι πνεύμονες. Στην περίπτωση αυτή, ο ρεαλιστικός στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση από τα συμπτώματα, η καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου και η παράταση της ζωής. Περίπου 50% των ασθενών στις οποίες δεν γίνεται έγκαιρη διάγνωση αναπτύσσουν μεταστατικό καρκίνο του μαστού και ο μέσος χρόνος επιβίωσής τους είναι 18 έως 30 μήνες.

Το Εθνικό Πρόγραμμα πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού «Φώφη Γεννηματά»

Από το καλοκαίρι του 2022, η Πολιτεία τιμώντας τη μνήμη της Φώφης Γεννηματά, έχει ενεργοποιήσει ένα ειδικό πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου, που φέρει το όνομά της. Για πρώτη φορά, το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν περιμένει να πάει ο πολίτης στον γιατρό επειδή παρουσίασε κάποιο σύμπτωμα, αλλά προσεγγίζει εκείνο τον πολίτη για να του υπενθυμίσει να φροντίσει τον εαυτό του, διαμορφώνοντας παράλληλα το κατάλληλο πλαίσιο, ώστε να μπορεί να το κάνει χωρίς ταλαιπωρία και κόστος.

Στο Εθνικό Πρόγραμμα πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού «Φώφη Γεννηματά», είναι δικαιούχοι 1,3 εκατ γυναίκες στη χώρα μας από 50-69 ετών, με προϋπόθεση να διαθέτουν ΑΜΚΑ και ενεργοποιημένη την άυλη συνταγογράφηση.

Για το πρόγραμμα αλλά και για τις εξελίξεις στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού, μιλά στο libre, η Δρ. Ελένη Γαλάνη Παθολόγος – Ογκολόγος, Αν. Διευθύντρια Β΄ Ογκολογική κλινική νοσοκομείου Metropolitan.

·         Πόσο βοηθητικό είναι το πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά» γενικότερα για τις γυναίκες και κυρίως για εκείνες που δεν έχουν κουλτούρα πρόληψης;

«Το πρόγραμμα αποτελεί όχι απλώς ένα θετικό βήμα, αλλά ένα άλμα προς το στόχο της πρόληψης. Επιτέλους και στη χώρα μας –όπως συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια σε άλλες χώρες– το Εθνικό Σύστημα Υγείας ενημερώνει αλλά δίνει και τη δυνατότητα σε γυναίκες να κάνουν την προληπτική τους μαστογραφία. Είναι η αρχή και κάθε αρχή είναι το μεγαλύτερο βήμα. θα ήταν Επιθυμητό αυτό να επεκταθεί σε όλες τις γυναίκες που έχουν ένδειξη να κάνουν μαστογραφία. Η Εταιρεία Παθολόγων – Ογκολόγων Ελλάδος, όπως και άλλες επιστημονικές εταιρείες, προτείνουν την έναρξη της μαστογραφίας την ηλικία των 40 ετών και από κει και πέρα να συνεχίζεται ετησίως, ενώ υπάρχει και ισχυρή σύσταση να συνδυάζεται με υπέρηχο μαστών. Για την ηλικία πριν τα 40 έτη, η αναγκαιότητα ελέγχου εξατομικεύεται ανάλογα με το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό της γυναίκας.

Το πρόγραμμα αυτό αφορά τις γυναίκες που έχουν άυλη συνταγογράφηση. Συνήθως, την άυλη συνταγογράφηση έχουν ενεργοποιήσει άτομα που έχουν ήδη αντιμετωπίσει θέματα υγείας. Θα θέλαμε -ειδικά στην Ελλάδα που δεν υπάρχει κουλτούρα πρόληψης- το μήνυμα να φτάσει σε όλες τις γυναίκες, και σε εκείνες οι οποίες επειδή δεν τους έχει χτυπήσει την πόρτα κάποιο πρόβλημα υγείας δεν έχουν ασχοληθεί αλλά και στις γυναίκες που βρίσκονται στην περιφέρεια, λίγο πιο μακριά από κέντρα υγείας και γενικά δομές υγείας και στις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, που δεν έχουν εξοικειωθεί με τη λογική και τη ρουτίνα της πρόληψης».

·         Ποια συμπτώματα πρέπει να υποψιάζουν τις γυναίκες ώστε να πάνε εγκαίρως στον ειδικό γιατρό; Πρέπει πρώτα να επισκεφτούν το γυναικολόγο τους ή να πάνε στο μαστολόγο ή στον ογκολόγο;

«Τα συμπτώματα που μπορούν να μας κινητοποιήσουν εγκαίρως, αφορούν το ίδιο τον μαστό. Αν στο στήθος μας διαπιστώσουμε κάτι διαφορετικό, αν ψηλαφήσουμε κάτι, όπως ένα οζίδιο, μία σκληρία, αν δούμε μία ερυθρότητα (κοκκινίλα), καλό είναι να απευθυνθούμε αμέσως στον ειδικό».

·         Πώς βοηθά η μαστογραφία στην πρώιμη διάγνωση;

«Η μαστογραφία, αποδεδειγμένα, μειώνει την πιθανότητα να πεθάνει μία γυναίκα από τον καρκίνο του μαστού. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι μία στις οκτώ γυναίκες θα συναντηθεί κάποια στιγμή στη ζωής της με τον καρκίνο. Σύμφωνα με τα ποσοστά, η πιθανότητα αυτή είναι 13% για κάθε γυναίκα. Όπως λέμε είναι η γρίπη των γυναικών. Για αυτό θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε τις γυναίκες για την αναγκαιότητα της μαστογραφίας, που μας δίνει τη δυνατότητα να εντοπίσουμε το πρόβλημα στην αρχή του, όταν κατά κανόνα είναι θεραπεύσιμος, είναι ιάσιμος».

·         Ο καρκίνος του μαστού ‘χτυπά’ την πόρτα και στους άνδρες…

«Στους άντρες, υπάρχει ο κίνδυνος εκδήλωσης καρκίνου του μαστού, απλώς είναι πιο σπάνιος. Η συχνότητα είναι ένας άντρας στις 100 γυναίκες. Δε θα λέγαμε ότι είναι εξαιρετικά σπάνιος, ενώ πρέπει να τονίσουμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις σχετίζεται με κληρονομικούς παράγοντες».

·         Ποιες είναι οι εξελίξεις στον τομέα της αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού και κατά πόσον είναι διαθέσιμες στην Ελλάδα;«Είναι αλήθεια ότι οι εξελίξεις στην ογκολογία, σήμερα, είναι καταιγιστικές. Είναι ο λόγος που με κάνει πολύ χαρούμενη που είμαι ογκολόγος και ειδικά στην Ελλάδα, επειδή έχουμε όλα τα καινούργια όπλα στα χέρια μας, έχουμε τα νέα φάρμακα, τις καινούριες δυνατότητες τις οποίες -παρά τις δυσκολίες της πανδημίας του κορονοιού- υπάρχουν όλες διαθέσιμες στη χώρα μας. Τα καινούργια φάρμακα είναι έξυπνα. Έχουμε καταφέρει, σήμερα, να βλέπουμε (με τις κατάλληλες εξετάσεις) ποιο γονίδιο έχει ‘χαλάσει’ και να το στοχεύουμε. Έχουμε, δηλαδή, εξατομικευμένες, στοχευμένες θεραπείες. Έχουμε ανοσοθεραπείες. Έχουμε σύζευξη φαρμάκου με στοχευμένο φάρμακο. Πρέπει, τέλος, να τονίσουμε ότι τα νέα φάρμακα είναι και φιλικά προς την ασθενή. Δίνουν τη δυνατότητα στην ασθενή μας να έχει ποιότητα ζωής. Να έχει –όπως την αποκαλούμε– ‘ποιοτική επιβίωση’».