Βρυξέλλες για Ερντογάν: “Είναι στην κατηγορία Πούτιν” – Αυξημένη επιφυλακή στην Αθήνα, στρατιωτικές ασκήσεις στο Αιγαίο

Η ξαφνική κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας απέναντι στην Αθήνα «δεν εξηγείται με την απλή λογική», δήλωσε στο EURACTIV Ευρωπαίος αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι οι Βρυξέλλες πλέον «δεν μπορούν να διαβάσουν το μυαλό του Ερντογάν». Ο αξιωματούχος είπε ότι ξαφνική κλιμάκωση της Τουρκίας είναι «μη απαραίτητη» και «κόντρα στην κοινή λογική». «Ο Ερντογάν είναι πλέον στην κατηγορία Πούτιν, με λίγα λόγια δεν μπορούμε να διαβάσουμε το μυαλό τους».

Μια εξήγηση που δίνουν στις Βρυξέλλες είναι οι επερχόμενες τουρκικές εκλογές και με το να επιτίθεται στον «εχθρό» είναι η ευκολότερη λύση τόσο για κινητοποιήσει τα ακραία στοιχεία της τουρκικής κοινωνίας αλλά και να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από τα οικονομικά προβλήματα τα οποία η κυβέρνηση Ερντογάν φαίνεται να μην μπορεί να λύσει.

Δεν είναι τυχαίο, μας είπε η πηγή, τη διαφήμιση που κάνει ο Ερντογάν ως διαμεσολαβητής μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας προκειμένου να δείξει στους πολίτες του ότι διαδραματίζει «διεθνή ρόλο».

Εκτιμήσεις…

Μια εξήγηση μπορεί να είναι ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερμτογάν έφυγε με άδεια χέρια από τις ΗΠΑ -καθώς ούτε κατ/ ιδίαν συνάντηση είχε με τον Τζο Μπάιντεν ούτε πρόοδος σημειώθηκε στο θέμα των F16- και αυτό τον πιέζει πολιτικά. Έτσι, ανεβάζει και πάλι τους τόνους της ρητορικής του απέναντι στην Ελλάδα, επιδιώκοντας να στήσει σκηνικό έντασης στην περιοχή.

Ο στόχος αυτής της αλλοπρόσαλλης στρατηγικής είναι διπλός.

• Πρώτον: η αύξηση της έντασης στην περιοχή θα μπορούσε να αποτελέσει ένα διαπραγματευτικό χαρτί σε ένα παζάρι για μια σειρά θεμάτων (π.χ. στο θέμα των F16).
• Δεύτερον: η στρατηγική αυτή ικανοποιεί και το εσωτερικό ακροατήριο στην Τουρκία, καθώς η γειτονική χώρα οδηγείται σε κάλπες το 2023.

Είναι άλλωστε εμφανές πως η τουρκική πλευρά θα συνεχίσει να πορεύεται στον ολισθηρό δρόμο των προκλήσεων και το επόμενο διάστημα. Σήμερα πρόκειται να συνέλθει το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (MGK) της Τουρκίας και, σύμφωνα με πληροφορίες τουρκικών μέσων ενημέρωσης, η «ατζέντα» των συζητήσεων περιλαμβάνει και μια σειρά θεμάτων που σχετίζονται και με την χώρα μας. Οι κινήσεις αυτές δείχνουν πως ο κ. Ερντογάν θα συνεχίσει να δυναμιτίζει το κλίμα, παρά την ομοβροντία δηλώσεων από την διεθνή κοινότητα.

Παράλληλα, τα ξεκάθαρα μηνύματα από ΗΠΑ και Ε.Ε. δείχνουν πως η τουρκική στρατηγική της έντασης δεν αποδίδει καρπούς. Η κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά του Αιγαίου δεν αμφισβητείται διεμήνυσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σχετικά με τις νέες απειλές που εξαπέλυσε ο Τούρκος πρόεδρος. Την ίδια στιγμή, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, υπεύθυνος για θέματα εξωτερικών υποθέσεων, Πίτερ Στάνο τόνισε πως η ΕΕ καλεί την Τουρκία «να σέβεται την κυριαρχία των κρατών-μελών της ΕΕ και να δεσμευτεί στην επίλυση όλων των ανοιχτών ζητημάτων στο πνεύμα καλής γειτονίας με πλήρη σεβασμό στο διεθνές δίκαιο».

Ωστόσο, φαίνεται πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι αποφασισμένος να συνεχίσει να πορεύεται στον ίδιο ολισθηρό δρόμο των προκλήσεων, μην μπορώντας να κρύψει τον εκνευρισμό του για τις «κλειστές πόρτες» που βρίσκει η νέο-οθωμανική του ρητορική. Την ίδια στιγμή, άλλωστε, είναι εμφανές πως η στάση των ΗΠΑ (για παράδειγμα στο θέμα της Αλεξανδρούπολης), το εξαιρετικό επίπεδο των σχέσεων με τη Γαλλία (που επιβεβαιώθηκε πέρυσι με την αμυντική συμφωνία) αλλά και οι ανοιχτοί δίαυλοι επικοινωνίας της χώρας μας με κράτη της ευρύτερης περιοχής (όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος) ενοχλούν την Άγκυρα.

• Το επόμενο διάστημα όλα δείχνουν πως θα υπάρξει κλιμάκωση της έντασης από την τουρκική πλευρά και μένει να φανεί μέχρι που θα φτάσει ο πιεσμένος δημοσκοπικά Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το blame game που επιχειρεί απέναντι στην Ελλάδα μπορεί να έχει ως στόχος το να δικαιολογήσει ένα «θερμό» επεισόδιο. Δηλαδή να επιχειρήσει να νομιμοποιήσει μια ενδεχόμενη ενέργεια σε βάρος της Ελλάδος που θα έχει δήθεν προληπτικό χαρακτήρα.

Προς το παρόν η τουρκική πλευρά ετοιμάζεται να ρίξει όλες τις δυνάμεις της στην ύστατη μάχη για την απόκτηση των F16, αν και γνωρίζει πως πρόκειται για ένα εξαιρετικό δύσκολο εγχείρημα. Στο πλαίσιο αυτό ισχυρίζεται πως θα εξετάσει εναλλακτικές σε περίπτωση που υπάρξει ένα οριστικό αμερικανικό «όχι».

Η αντίδραση της Αθήνας

Με διεθνοποίηση της τουρκικής προκλητικότητας αλλά και με επιφυλακή των Ενόπλων Δυνάμεων απαντά η Αθήνα στο κρεσέντο προκλήσεων της Άγκυρας. Τους επόμενους μήνες δεν αναμένεται ουσιαστική αλλαγή στάσης από την τουρκική πλευρά και παρά το ότι η κυβέρνηση λέει «ναι» σε διάλογο στη βάση του διεθνούς δικαίου στέλνει μήνυμα πως ανάλογες συζητήσεις απαιτούν κατάλληλο περιβάλλον αλλά και σαφές πλαίσιο.

• Οι γέφυρες επικοινωνίες παραμένουν εδώ και μήνες κομμένες μετά το τουρκικό «Μητσοτάκης γιόκ». Άλλωστε, με εξαίρεση κάποιες σποραδικές δηλώσεις -για παράδειγμα από τον εκπρόσωπο του Τούρκου προέδρου Ιμπραήμ Καλίν- δεν έχει υπάρξει κάποια ουσιαστική κίνηση από την γειτονική χώρα.

Μιλώντας στο υπουργικό συμβούλιο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε χθες χαρακτηριστικά πως «εμείς μένουμε με ψυχραιμία και αυτοπεποίθηση στις καθαρές μας θέσεις με την ισχύ του Διεθνούς Δικαίου, την επιφυλακή των Ενόπλων Δυνάμεών μας, τη συμπαράσταση των συμμάχων μας». Αναφερόμενος στη στάση της Τουρκίας τόνισε πως «αντί για τις πύρινες λέξεις να επιλέξουν επιτέλους τις δημιουργικές πράξεις και τον δρόμο του ουσιαστικού διαλόγου. Απέναντί τους, άλλωστε, δεν έχουν μόνο την Ελλάδα, έχουν ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ».

Η ελληνική πλευρά απαντά βάζει ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές, με τις Ένοπλες Δυνάμεις να παραμένουν σε αυξημένη επαγρύπνηση και ετοιμότητα στον Έβρο και τα νησιά. Να σημειωθεί εδώ πως σε εξέλιξη είναι η ελληνογαλλική άσκηση «Αργώ», ενώ η παρουσία των πολεμικών πλοίων στο Αιγαίο έγινε ακόμα μεγαλύτερη με την ελληνική άσκηση «Λόγχη».