Άρθρο του Υφυπουργού Χρ. Δήμα στο libre: Έρευνα και καινοτομία στην ενέργεια

«Οι τομείς του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας αποτελούν προτεραιότητα τόσο σε περιφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο», αναφέρει σε άρθρο του στο libre ο αρμόδιος υφυπουργός  για την Έρευνα και Καινοτομία, Χρίστος Δήμας.

Ο ίδιος αναφέρει αναλυτικά με ποιον τρόπο θα κατανεμηθούν τα χρήματα από το προϋπολογισμό και ευρωπαϊκά κονδύλια και περιγράφει το σχέδιο και τα βήματα για την παραγωγή καθαρής ενέργειας στην χώρα μας τα επόμενα χρόνια.  

Έρευνα και καινοτομία στην ενέργεια

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελούν κεντρικό πυλώνα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και δύνανται να προσφέρουν στρατηγικό πλεονέκτημα με πολλαπλά οφέλη για τη χώρα και το περιβάλλον. Η έρευνα και η καινοτομία είναι οι παράγοντες – κλειδιά που θα μας  οδηγήσουν στην βέλτιστη αξιοποίηση της ενέργειας  για την πράσινη μετάβαση.

Σε μία πρωτοφανή περίοδο για την Ευρώπη, όπου ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει οδηγήσει στην εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, αντιλαμβανόμαστε ότι η πράσινη μετάβαση γίνεται όχι μόνο για να μειώσουμε τις εκπομπές CO2 και να αποτρέψουμε το καταστροφικό φαινόμενο του θερμοκηπίου, αλλά και για λόγους ενεργειακής ασφάλειας. Έχουμε, λοιπόν, ένα διττό κίνητρο για την εκμετάλλευση των ΑΠΕ, που θα αναδείξει την Ελλάδα ως κόμβο καινοτομίας για την ενέργεια και την πράσινη μετάβαση στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Μεσόγειο, με μεθόδους όπως η αποθήκευση και η εξοικονόμηση ενέργειας, η ηλεκτροκίνηση, τα έξυπνα δίκτυα, η διεσπαρμένη παραγωγή και η αξιοποίηση του φυσικού αερίου ως καύσιμου μετάβασης.

Το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων έχει ήδη ολοκληρώσει το σχεδιασμό για την επόμενη χρηματοδοτική περίοδο της Έρευνας, της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας που εκτείνεται μέχρι το 2030, με συνολικό προϋπολογισμό 1,3 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και επιπλέον 500 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και πρόσθετους Πόρους από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τον Τακτικό Προϋπολογισμό.

Επίσης, μέσω του ΕΣΠΑ 2021-2027, από την συνολική χρηματοδότηση ύψους 26,2 δισ. ευρώ, θα παραχωρηθούν 3,6 δισ. ευρώ για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, ενώ το 27% του συνολικού ποσού προορίζεται για την στρατηγική «Μια πιο Πράσινη Ευρώπη», με στόχο την προώθηση της καθαρής και δίκαιης ενεργειακής μετάβασης και των πράσινων και γαλάζιων επενδύσεων. Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα παραχωρήσει 6 δισ. ευρώ για την διαδικασία Πράσινης Μετάβασης που αποτελεί τον Νο. 1 Πυλώνα, και υπολογίζεται ότι θα κινητοποιήσει άλλα 10,4 δισ. ευρώ από ιδιωτικά κεφάλαια.

Οι τομείς του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας αποτελούν προτεραιότητα τόσο σε περιφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Στο Elevate Greece, το εθνικό μητρώο νεοφυών επιχειρήσεων που ιδρύσαμε το 2020, ο τομέας Περιβάλλον & Ενέργεια  βρίσκεται στην τρίτη θέση, καθώς περιλαμβάνει το 8,3% των startups. Συνολικά 44 επιχειρήσεις, εκ των οποίων επτά εταιρίες – τεχνοβλαστοί (spin- off) από Ερευνητικούς Φορείς, αναπτύσσουν προϊόντα και τεχνολογίες που αποσκοπούν στην μείωση του ενεργειακού κόστους παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών και της ενεργειακής εξάρτησης. Οι συγκεκριμένες νεοφυείς επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στον τομέα της παραγωγής ενέργειας μέσω υδρογόνου και ΑΠΕ, της αποθήκευσης ενέργειας μέσω μπαταριών και του Smart Mobility.

Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) που χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Ανάπτυης και Επενδύσεων ξεχωρίζει για τις περιβαλλοντικές του δράσεις.

Μία από αυτές είναι ο συντονισμός της Πρωτοβουλίας Climpact, που στοχεύει στην δημιουργία διεπιστημονικής κοινοπραξίας για την βελτιστοποίηση των κλιματικών υπηρεσιών και των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για φυσικές καταστροφές. Ακόμη, το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ) που αποτελεί το ανώτατο γνωμοδοτικό όργανο της Πολιτείας σε ό,τι αφορά τη χάραξη εθνικής στρατηγικής για την Έρευνα, την Τεχνολογία και την Ανάπτυξη της Καινοτομίας (ΕΤΑΚ), διαθέτει Τομεακό Επιστημονικό Συμβούλιο  Επιστημών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Βιώσιμης Κινητικότητας.

Σε εξέλιξη βρίσκεται και η εμβληματική δράση «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» που στοχεύει στη σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με την επιχειρηματικότητα και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων προς διεθνείς αγορές. Επιλέξιμες προτάσεις είναι εκείνες που αρίστευσαν και ευθυγραμμίζονται με τις περιοχές παρέμβασης του τομέα της Ενέργειας, όπως προσδιορίστηκαν στην Εθνική Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης (RIS3). Οι εγκεκριμένες προτάσεις στον τομέα της Ενέργειας αποτελούν το 7% του συνολικού προϋπολογισμού, με 69 έργα ύψους 50,5 εκατ. ευρώ, στα οποία συμμετέχουν 219 εταίροι (επιχειρήσεις και Ερευνητικά Κέντρα).

Τα Ερευνητικά Κέντρα που έλαβαν την μεγαλύτερη χρηματοδότηση ήταν μεταξύ άλλων, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος», και το  Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), καθώς και τα ακόλουθα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα:

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Πανεπιστήμιο Κρήτης (ΠΚ), Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ). Οι επί μέρους τομείς με την μεγαλύτερη χρηματοδότηση είναι αυτοί των ορυκτών καύσιμων & της μείωσης των επιπτώσεων τους, της ενεργειακής αποδοτικότητας, της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, και των τεχνολογιών έξυπνων δικτύων και υδρογόνου.

Παράλληλα έχει συσταθεί ένα Κέντρο Ικανοτήτων (Competence Centers) στον τομέα της ενέργειας για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εξειδικευμένων υπηρεσιών καινοτομίας και μεταφοράς τεχνολογίας. Υπό σύσταση βρίσκονται και τρεις Συνεργατικοί Σχηματισμοί Καινοτομίας (Innovation Clusters) με στόχο την ενίσχυση της δημιουργίας και της ανάπτυξης συστάδων καινοτομίας στην Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κυκλική Οικονομία.

Η ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας πρόκειται να απογειωθεί, τόσο σε παγκόσμιο, όσο και σε εθνικό επίπεδο τις επόμενες δεκαετίες. To Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων προωθεί την έρευνα και την καινοτομία και αξιοποιεί τα αποτελέσματά τους για ένα καλύτερο, πιο καθαρό, πιο παραγωγικό και σίγουρο αύριο. Όσο εξελίσσεται η τεχνολογία, τόσο οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα γίνονται φθηνότερες και ευκολότερα αξιοποιήσιμες.