Athens Pride 2022: Η ιστορία του “Pride”

Σήμερα, με την πορεία στις 7μμ και τη συναυλία στο Σύνταγμα για το «Athens Pride 2022, Unconditional» συμπληρώνονται 17 χρόνια Pride στην Αθήνα. Η απαλλαγή των 4 αστυνομικών στη δίκη για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου έχει φορτίσει τη φετινή διοργάνωση, ενδεικτικός ο αποκλεισμός από την πορεία ένστολων ευρωπαίων ΛΟΑΤΚΙ+ και αστυνομικών.

Ο Ιούνιος τιμάται ως ο «Μήνας Υπερηφάνειας» αφού είναι αφιερωμένος στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και έτσι, το Σάββατο (18/06), διεξάγεται το Athens Pride 2022 και η μεγάλη παρέλαση θα γίνει στην Πλατεία Συντάγματος, στις 19:00, με την παρουσία -μεταξύ άλλων- του Γιώργου Καπουτζίδη, της Έλενας Παπαρίζου και των Onirama.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση των διοργανωτών του Athens Pride 2022, σύνθημα του φετινού Φεστιβάλ Υπερηφάνειας που άρχισε στις 10 Ιουνίου, είναι η φράση «Άνευ Όρων» και τονίζεται: «Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι καθολικά και αδιαπραγμάτευτα. Όλα τα άτομα γεννιόμαστε αδιακρίτως ελεύθερα. Έχουμε δικαίωμα στην ελευθερία λόγου και έκφρασης της προσωπικότητας, στη σωματική ακεραιότητα, στην εκπαίδευση, στον γάμο, στην οικογένεια, στην εργασία και στην ασφάλεια. Φυσικά τίποτα από τα παραπάνω δεν ισχύει στην πράξη όταν τα δικαιώματα αυτά θα πρέπει να καλύπτουν και τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τα χαρακτηριστικά, την έκφραση και την ταυτότητα φύλου μας. Ξαφνικά εμφανίζονται αυθαίρετοι περιορισμοί βασιζόμενοι σε ανυπόστατες εκτιμήσεις, οι οποίοι εντείνουν την ανασφάλεια και τις διακρίσεις που βιώνουμε διαρκώς».

Ακόμα, οι ιθύνοντες του Athens Pride 2022 επισημαίνουν: «Μπορούμε να συνάψουμε σύμφωνο συμβίωσης, αλλά όχι γάμο. Μπορούμε να τεκνοποιήσουμε, αλλά μόνο ως ατομικότητες. Μπορούμε να κάνουμε αναδοχή παιδιών, αλλά όχι να τεκνοθετήσουμε. Μπορούμε να είμαστε ελεύθερα, αλλά μόνο στο κρεβάτι μας. Μπορούμε να έρθουμε στη ζωή, αλλά μόνο αν έχουμε τυπικά χρωμοσώματα. Μπορούμε να απολαμβάνουμε προστασία της σωματικής μας ακεραιότητας, αλλά μόνο αν τα σώματά μας χωράνε στις ιατρικές νόρμες άρρεν/θήλυ. Μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στην εκπαίδευση, αλλά τα αναλυτικά προγράμματα δεν μας περιέχουν. Μπορούμε να νιώσουμε ασφάλεια αλλά μόνο αν κρυβόμαστε ή μένουμε αόρατα. Οι ταυτότητές μας, η σωματικότητά μας, η έκφρασή μας και οι εκφάνσεις τους όμως αφορούν σε όλη τη ζωή μας. Δικαιούμαστε να ζούμε απολαμβάνοντας τα δικαιώματα και εκπληρώνοντας τις υποχρεώσεις που μοιραζόμαστε με τον υπόλοιπο κόσμο. Εμείς και οι οικογένειές μας διεκδικούμε πραγματική ισότητα χωρίς “ναι μεν… αλλά”, με ασφάλεια και συμπερίληψη, χωρίς προϋποθέσεις και αστερίσκους. Άνευ Όρων».

Αστυνομικοί μόνο ως ατομικότητες

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ΛΟΑΤΚΙ+ Αστυνομικών είχε υποβάλει αίτημα για συμμετοχή στο Athens Pride με περίπτερο, χαιρετισμό και μπλοκ στην παρέλαση, η οποία και εγκρίθηκε από την Πολιτική Ομάδα του Athens Pride. Ωστόσο το Athens Pride δεν έδωσε άδεια συμμετοχής της Ένωσης στο φετινό Pride. Το βασικό επιχείρημα είναι ότι «η αστυνομική ταυτότητα, είτε με στολή είτε με οποιοδήποτε διακριτικό στοιχείο, δεν έχει ακόμη χώρο στο Pride». Παρόλ’ αυτά, το Pride δηλώνει πως οι αστυνομικοί είναι ευπρόσδεκτοι ως «ατομικότητες».

«Για πρώτη φορά συμμετείχε η δράση αστυνομικών το 2017 στο Athens Pride όπου αναρχικοί ΛΟΑΤΚΙ+ είχαν αρπάξει το πανό και μας πέταξαν στην άκρη. Τότε οι περισσότερες ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις είχαν στηρίξει τους αστυνομικούς. Συμμετείχαμε και το 2018» είπε ο Μιχάλης Λώλης, εκπρόσωπος της Ελληνικής ένωσης ΛΟΑΤΚΙ Αστυνομικών της Police Action – Δράση Αστυνομικών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και μέλος των ΛΟΑΤΚΙ αστυνομικών Ευρώπης.

Η ιστορία του pride

Η αφετηρία του Pride, όπως περιγράφει το K-Report, είναι μία επέτειος μνήμης απέναντι σε ένα περιστατικό που συνέβη στη Νέα Υόρκη στις 28 Ιουνίου του 1969. Τότε στο gay bar Stonewall Inn πραγματοποιήθηκε εισβολή από αστυνομικούς με πρόφαση την παράνομη πώληση οινοπνεύματος, σε μια σειρά αλλεπάλληλων επιδρομών σε ανάλογα μπαρ της περιοχής κι ενώ η γενική παρενόχληση των LGBTI ατόμων ήταν συνήθης πρακτική.

Οι συλλήψεις και η βία που ακολούθησε εξαγρίωσαν τον κόσμο που βρισκόταν έξω από το μπαρ με αποτέλεσμα να επιτεθούν στα αστυνομικά οχήματα με πέτρες, μπουκάλια, ακόμη και δοχεία απορριμμάτων. Στη συνέχεια μαζεύτηκε πολύ μεγάλο πλήθος για να διαμαρτυρηθεί με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις με την αστυνομία να συνεχιστούν για τις επόμενες μέρες και νύχτες.

Τον επόμενο μήνα ομοφυλόφιλοι ακτιβιστές κυκλοφόρησαν φυλλάδια απαιτώντας μια μαζική «συγκέντρωση για την ομοφυλοφιλική απελευθέρωση». Η συμμαχία που σχηματίστηκε από τη συνεδρίαση υιοθέτησε την ονομασία «Gay Απελευθερωτικό Μέτωπο» (Gay Liberation Front). Ανάμεσα στις διεκδικήσεις της ήταν να σταματήσει η παρενόχληση από την αστυνομία, η προστασία στον εργασιακό χώρο, η ανάκληση των νόμων περί σοδομισμού και η θέσπιση νομοθεσίας κατά των διακρίσεων. Ακολουθούσαν και άλλα συλλαλητήρια διαμαρτυρίας και δημιουργήθηκαν οργανώσεις για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και λεσβιών σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό θεωρήθηκε το πρώτο σύγχρονο LGBTI κίνημα.

Τον επόμενο χρόνο πραγματοποιήθηκε η «πορεία για το Stonewall» σε ανάμνηση του γεγονότος και συγχρόνως σαν διαδήλωση διαμαρτυρίας κατά των διακρίσεων και της βίας που ασκήθηκαν στους γκέι, λεσβίες, μπάι και τρανς της Νέας Υόρκης. Υπό τη στενή έννοια του όρου θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η πρώτη μορφή Pride που υπήρξε ποτέ.

Στην 30η επέτειο των γεγονότων της Νέας Υόρκης, το 1999 το μπαρ Stonewall ανακηρύχθηκε Μνημείο Εθνικής Κληρονομιάς, ενώ στην 40η επέτειο ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ανακήρυξε τον Ιούνιο του 2009 μήνα υπερηφάνειας των LGBTI.

Η διεθνής εξάπλωση

Με τα χρόνια η επέτειος απέκτησε εορταστικό χαρακτήρα, απλώθηκε αρχικά και σε άλλες αμερικανικές πόλεις και στη συνέχεια σε πολλές άλλες χώρες, κυρίως του δυτικού κόσμου, ενώ καθιερώθηκε η 28η Ιουνίου ως η Ημέρα Ομοφυλοφιλικής Υπερηφάνειας (Gay Pride Day). Για το λόγο αυτό τα περισσότερα Pride ανά τον κόσμο διοργανώνονται συνήθως μήνα Ιούνιο.

Οι πιο δημοφιλείς διοργανώσεις Pride διεθνώς γίνονται στη Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο, το Βερολίνο, το Λονδίνο, το Παρίσι, το Άμστερνταμ, το Τελ Αβίβ, την Ρώμη, τη Μαδρίτη, το Σίδνεϊ κλπ., όμως μικρότερης εμβέλειας γίνονται και σε άλλες πόλεις. Τα τελευταία χρόνια ο θεσμός εξαπλώθηκε και σε πόλεις όπως η Μόσχα, η Βαρσοβία, η Πράγα, η Κωνσταντινούπολη, η Μανίλα, η Ταϊπέι, το Μπουένος Άιρες, το Νέο Δελχί, η Σόφια και το Ζάγκρεμπ.

Οι δεκαετίες ’80 και ’90

Η πρώτη απόπειρα διοργάνωσης Pride στην Ελλάδα επιχειρήθηκε από το ΑΚΟΕ (Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδας) στις 28 Ιουνίου 1980 στην Αθήνα, οριοθετώντας την κυρίως ως πολιτική εκδήλωση και επαναλήφθηκε 2 χρόνια αργότερα στο χώρο του Ζαππείου. Έπρεπε να περάσουν 10 χρόνια για να διοργανωθούν αντίστοιχες εκδηλώσεις, κυρίως από ατομικές πρωτοβουλίες (Λόφος Στρέφη 1992, 1994, 1995, Πεδίον του Άρεως 1993, 1996 και σε κλειστούς χώρους 1998 και 1999). Την ίδια εποχή στην παραλία της Θεσσαλονίκης γίνονται οι αντίστοιχες διοργανώσεις από την ΟΠΟΘ (Ομάδα Πρωτοβουλίας Ομοφυλόφιλων Θεσσαλονίκης) και το περιοδικό “Ο Πόθος”.

Το Athens Pride

Από το 2005 μέχρι σήμερα το Athens Pride, το οποίο γίνεται το μήνα Ιούνιο στο κέντρο της Αθήνας (πλατεία Κλαυθμώνος) διεξάγεται κάθε χρόνο με επιτυχία και με ολοένα αυξανόμενη συμμετοχή.

EuroPride και WorldPride

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 καθιερώθηκε ο θεσμός του EuroPride, της διοργάνωσης δηλαδή από διαφορετική πόλη κάθε χρονιά του μεγαλύτερου και εντυπωσιακότερου φεστιβάλ, πόλη που άτυπα γίνεται η ευρωπαϊκή LGBTI πρωτεύουσα.

Το 2000 καθιερώθηκε ο θεσμός του WorldPride, δηλαδή της αντίστοιχης παγκόσμιας εκδήλωσης. Αρχικά διεξαγόταν κάθε 6 χρόνια, με πρώτη οικοδέσποινα τη Ρώμη. Σήμερα γίνεται κάθε 2 χρόνια. Το επόμενο WorldPride θα φιλοξενηθεί το 2017 στη Μαδρίτη.