ΕΚΤ: Τέλος στο φθηνό χρήμα και αύξηση επιτοκίων – Γιατί εξαιρείται η Ελλάδα – Ο φόβος του πληθωρισμού

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε πως μπαίνει τέλος στις αγορές ομολόγων την 1η Ιουλίου – Τι αναφέρει η ειδική πρόβλεψη για την Ελλάδα.

Τέλος εποχής για τα μηδενικά επιτόκια, καθώς Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προανήγγειλε ότι θα προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης στη συνεδρίαση του Ιουλίου και σε νέα αύξηση των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο. «Η κλίμακα της κίνησης του Σεπτεμβρίου θα εξαρτηθεί από τη μεσοπρόθεσμη εικόνα του πληθωρισμού. Εάν οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές του πληθωρισμού επιμείνουν στα τρέχοντα επίπεδα ή επιδεινωθούν περαιτέρω, ίσως χρειαστεί μεγαλύτερη αύξηση επιτοκίων τον Σεπτέμβριο».

Σημειώνεται ότι στις 4 Μαΐου, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) αύξησε το βασικό της επιτόκιο για δεύτερη φορά μέσα σε δύο μήνες. Το επιτόκιο της Fed, το οποίο ήταν μηδενικό στην αρχή του έτους, θα μπορούσε να φτάσει στο 0,75% και θα να ξεπεράσει το 2% μέχρι το τέλος του έτους. Μία μέρα μετά η Τράπεζα της Αγγλίας αύξησε το επιτόκιο της στο 1%, ήτοι στο υψηλότερο επίπεδο από το 2009, στην προσπάθειά της να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό που πλέον οδεύει να ξεπεράσει το 10%.

Σε όλο τον κόσμο, οι κεντρικές τράπεζες κάνουν αυστηρότερους τους νομισματικούς τους όρους. «Πιστεύουμε ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν αρκετά απότομα στις Ηνωμένες Πολιτείες και λίγο λιγότερο στη ζώνη του ευρώ », έχει επισημάνει ο Ed Parker του οίκου αξιολόγησης Fitch. Όπως ανέφερε ότι οι κεντρικές τράπεζες όχι μόνο θα σταματήσουν να παρεμβαίνουν στις χρηματοπιστωτικές αγορές, αλλά ακόμη και θα αρχίσουν να πωλούν τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν συσσωρεύσει στους ισολογισμούς τους τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. «Το περιβάλλον χρηματοδότησης θα γίνει πιο σκληρό», προσθέτει.

Από την πλευρά της η BofA Securities αναμένει ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει τα επιτόκια κατά 150 μονάδες βάσης, φέτος, συμπεριλαμβανομένων των κινήσεων κατά 50 μονάδες βάσης τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο. Η BofA, που αρχικά ανέμενε αυξήσεις επιτοκίων κατά 100 μονάδες βάσης το 2022, επισημαίνει ότι τα στοιχεία για τον πληθωρισμό της ευρωζώνης που ανακοινώθηκαν την περασμένη εβδομάδα, ήταν επιβεβαίωση ότι οι 100 μονάδες βάσης θα ήταν η μικρότερη αύξηση που θα μπορούσε να προχωρήσει η τράπεζα.

Εξαίρεση η Ελλάδα

Όσον αφορά στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων στο πλαίσιο της πανδημίας (PEPP), το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύσει τις πληρωμές κεφαλαίων από τίτλους λήξεως που αγοράστηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος τουλάχιστον έως το τέλος του 2024.

Η ΕΚΤ επαναβεβαίωσε τη δέσμευση της να συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου σε ποσά που θα υπερβαίνουν τις λήξεις των τίτλων που ήδη κατέχει. Και τούτο προκειμένου να αποφευχθούν ανεπιθύμητες παρενέργειες στην ελληνική οικονομία, η οποία συνεχίζει να ανακάμπτει από την κρίση που προκάλεσε η πανδημία.

Όσον αφορά στις προβλέψεις για τον πληθωρισμό η ΕΚΤ εκτιμά ότι θα διαμορφωθεί στο 6,8% το 2022 για να υποχωρήσει σταδιακά στο 3,5% το 2023 και στο 2,1% το 2024.

Πληθωρισμός και ανάπτυξη

Αναφορικά με τον πληθωρισμό η ΕΚΤ θα διασφαλίσει ότι θα επιστρέψει στο στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τον Μάιο ο πληθωρισμός αυξήθηκε και πάλι σημαντικά, κυρίως λόγω της αύξησης των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων, μεταξύ άλλων λόγω των επιπτώσεων του πολέμου. Ωστόσο, οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν διευρυνθεί και ενταθεί, με τις τιμές για πολλά αγαθά και υπηρεσίες να αυξάνονται έντονα. Οι νέες προβλέψεις  της ΕΚΤ δείχνουν ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει αυξημένος για κάποιο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, η συγκράτηση του ενεργειακού κόστους, η χαλάρωση των διαταραχών του εφοδιασμού που σχετίζονται με την πανδημία και η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής αναμένεται να οδηγήσουν σε μείωση του πληθωρισμού. Οι νέες προβλέψεις προβλέπουν ετήσιο πληθωρισμό στο 6,8% το 2022, προτού να μειωθεί στο 3,5% το 2023 και στο 2,1% το 2024 – υψηλότερος από ότι στις προβλέψεις του Μαρτίου. 

Όσον αφορά στην ανάπτυξη, η ΕΚΤ προβλέπει ότι λόγω της αδικαιολόγητης επιθετικότητας της Ρωσίας προς την Ουκρανία η οικονομία επιβραδύνεται. Ο πόλεμος στην Ουκρανία διαταράσσει το εμπόριο, οδηγεί σε ελλείψεις υλικών και συμβάλλει σε υψηλές τιμές ενέργειας και εμπορευμάτων. Αυτοί οι παράγοντες θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την εμπιστοσύνη και να περιορίζουν την ανάπτυξη, ειδικά βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να συνεχίσει να αναπτύσσεται η οικονομία λόγω του συνεχιζόμενου ανοίγματος της οικονομίας, μιας ισχυρής αγοράς εργασίας, της δημοσιονομικής στήριξης και των αποταμιεύσεων που συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Μόλις υποχωρήσουν οι σημερινοί αντίθετοι άνεμοι, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να ανακάμψει ξανά. Αυτή η προοπτική αντανακλάται σε γενικές γραμμές στις προβλέψεις της ΕΚΤ που κάνουν λόγο για ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ σε 2,8% το 2022, 2,1% το 2023 και 2,1% το 2024.

Νέες αυξήσεις επιτοκίων τον Σεπτέμβριο προανήγγειλε η Λαγκάρντ

Περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο προανήγγειλε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας στην συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τις αποφάσεις της κεντρικής τράπεζας της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με την ίδια την πρόεδρο Λαγκάρντ, “κοιτάζοντας το μέλλον, αναμένουμε να αυξήσουμε ξανά τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο. Η αύξηση θα εξαρτηθεί από τον επικαιροποιημένο μεσοπρόθεσμο πληθωρισμό. Εάν οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό επιμείνουν ή επιδεινωθούν, θα ενδείκνυται μεγαλύτερη αύξηση στη συνεδρίασή μας τον Σεπτέμβριο. Πέρα από τον Σεπτέμβριο, με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, αναμένουμε ότι μια σταδιακή αλλά σταθερή πορεία περαιτέρω αυξήσεων των επιτοκίων θα είναι κατάλληλη σύμφωνα με τη δέσμευσή μας για το μεσοπρόθεσμο στόχο του πληθωρισμού στο 2%. Στο πλαίσιο της εντολής μας (σ.σ η οποια καθορίζεται από τις Συνθήκες της ΕΕ) υπό συνθήκες πίεσης, η ευελιξία θα παραμείνει στοιχείο της νομισματικής πολιτικής κάθε φορά που θα υφίστανται απειλές που θα θέτουν σε κίνδυνο την επίτευξη της σταθερότητας των τιμών”.

Απαντώντας στις επίμονες ερωτήσεις των παριστάμενων δημοσιογράφων αναφορικά με την περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο, την οποία προανήγγειλε η ίδια η κυρία Λαγκάρντ, η πρόεδρος της ΕΚΤ επανάλαβε – τουλάχιστον τέσσερις φορές – ότι όλα θα εξαρτηθούν από την πορεία του πληθωρισμού. Σύμφωνα με την ίδια, το πλέον πιθανό σενάριο είναι ότι θα αυξηθούν και τα τρία επιτόκια της ΕΚΤ τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, ανάλογα, όμως με το κατά πόσον ο πληθωρισμός βρίσκεται ακόμα πολύ μακριά από τον στόχο του περίπου 2% που ορίζει η εντολή που έχει η κεντρική τράπεζα της Ευρωζώνης από τις συνθήκες της ΕΕ.

“Πολλά από τα εργαλεία που είχαμε χρησιμοποιήσει τα τελευταία 10 – 11 σχεδόν χρόνια είχαν να κάνουν με το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Δηλαδή την αύξηση του πληθωρισμού, καθώς παρέμενε πολύ χαμηλός και υπήρχε ο κίνδυνος του αποπληθωρισμού. Τώρα βρισκόμαστε στην αντίθετη κατάσταση όπου ο πληθωρισμός είναι πολύ υψηλός και πρέπει να τον επαναφέρουμε στο στόχο μας του 2% μεσοπρόθεσμα. Τώρα, πόσο σίγουροι είμαστε για τα εργαλεία μας; Πρώτα απ ‘όλα, θα ήθελα να πω ότι το προσωπικό μας κάνει την καλύτερη δουλειά που μπορεί να κάνει και εφαρμόζει όλη τη συνείδησή του και τον επαγγελματισμό του. Δεύτερον, αυτές οι προβλέψεις δεν είναι μόνο της ΕΚΤ. Οι προβλέψεις που έχετε μπροστά σας είναι ολόκληρου του Ευρωσυστήματος. Είναι λοιπόν η ΕΚΤ και οι 19 εθνικές κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης, οι οποίες συμμετέχουν ενεργά. Επομένως, είναι μια συλλογική δουλειά. Τρίτον, είναι σαφές ότι οι υψηλές τιμές της ενέργειας και ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο γρήγορος ρυθμός ανάκαμψης έχουν εκπλήξει όλους τους αναλυτές”, δήλωσε η πρόεδρος της ΕΚΤ.