Bloomberg: Η άνευ όρων παράδοση του Πούτιν δεν πρέπει να είναι ο στόχος

Η παρέμβαση του “γκουρού” της αμερικανικής διπλωματίας στον 20ο αιώνα Χένρι Κίσιντζερ, στο forum του Νταβός, κατά την οποία περιέγραψε μία “win-win” εκδοχή του τερματισμού του ουκρανικού πολέμου που θα περιελάμβανε και εδαφικές υποχωρήσεις του Ζελένσκι, προκάλεσε την οργή του Ουκρανού προέδρου. Το ίδιο, όπως, και η παρότρυνση του Εμανουέλ Μακρόν που αποκαλύφθηκε από τον ίδιο τον Ζελένσκι.

Είναι αρκετοί, ωστόσο, στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη που δεν προβλέπουν ένα εύκολο τερματισμό του πολέμου εάν η Δύση επικεντρωθεί μόνο σε μία στρατηγική ήττα μέχρι…”γεωπολιτικού αφανισμού” της Ρωσίας, και επισημαίνουν την ανάγκη να υπάρξουν αμοιβαίες υποχωρήσεις και τελικά συμβιβασμός. Από τον Μπέρνι Σάντερς, μέχρι τους New York Times, η ιδέα αυτή κερδίζει έδαφος, ιδιαίτερα όσο οι συνέπειες των κυρώσεων πλήττουν τα ευρωπαϊκά σπίτια.

Ο αρθρογράφος του Bloomberg Ίαν Μπουρούμα, περιγράφει την ανάγκη μιας τέτοιους συμβιβαστικής λύσης:

Τίποτα δεν δημιουργεί σύγχυση περισσότερο από τον πόλεμο. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskiy δήλωσε ότι «η διπλωματία οδηγεί στην ειρήνη και η ειρήνη είναι επιθυμητή για κάθε άνθρωπο». Ωστόσο, οι Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν καταγγείλει με μανία τις προτάσεις – πιο πρόσφατα από τον 99χρονο πρώην υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ – ότι συμβιβάζονται με την επιστροφή στο status quo ante, αφήνοντας τον Βλαντιμίρ Πούτιν να έχει τον έλεγχο μεγάλων τμημάτων ουκρανικής επικράτειας.

Η Ουκρανία «δεν ανταλλάσσει την κυριαρχία της με κάποιον να γεμίσει το πορτοφόλι της», εξαγριώθηκε ένας ανώτερος σύμβουλος του Ζελένσκι. Ο ίδιος ο Ουκρανός ηγέτης πρότεινε στους Αμερικανούς που αντιτάχθηκαν στην υποστήριξη της χώρας του «να αρχίσουν να διαβάζουν κάποια απομνημονεύματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», καθώς κάθε κατευνασμός του Πούτιν θα τον ενθάρρυνε μόνο να εισβάλει σε περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Οι καταναλωτικές δαπάνες των ΗΠΑ μόλις έφθασαν στο αποκορύφωμά τους;
Στην πραγματικότητα, οι μνήμες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι πολύ νωπές σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Για αρκετούς Βρετανούς και Αμερικανούς, αυτό που φαίνεται σαν ένας δίκαιος πόλεμος στην Ουκρανία φέρνει αναμνήσεις από τις καλύτερες ώρες της χώρας τους. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον θα ήθελε πολύ να θεωρείται ο Ουίνστον Τσόρτσιλ της εποχής μας. Μερικές από τις λιγότερο διπλωματικές δηλώσεις του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έχουν απηχήσει την άποψη ότι μόνο η ολοκληρωτική ήττα του Πούτιν θα τον αποτρέψει από το να ξεκινήσει περαιτέρω στρατιωτικές περιπέτειες. Το τι συνιστά ολοκληρωτική ήττα παραμένει μάλλον ασαφές.

Εν τω μεταξύ, όσοι εξακολουθούν να προσπαθούν να βρουν χώρο για διπλωματία καταγγέλλονται γρήγορα ως δειλοί κατευναστές. Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει γελοιοποιηθεί επειδή προσπάθησε να μιλήσει με νόημα στον Πούτιν, ενώ ο γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς επικρίθηκε για την επιβράδυνση της συνολικής απαγόρευσης εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η ιδέα ότι ο Πούτιν είναι η μετενσάρκωση του Αδόλφου Χίτλερ είναι, ωστόσο, απλώς μια κατοπτρική εικόνα της προπαγάνδας του Πούτιν ότι η Ρωσία πολεμά τους Ναζί στην Ουκρανία. Αυτός ο πόλεμος, αν και αρκετά τρομακτικός, δεν είναι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Και το αίτημα των Συμμάχων το 1945 για την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας και της Ιαπωνίας είναι το λάθος μοντέλο που πρέπει να εφαρμοστεί στην Ουκρανία.

Ακόμη και τότε, αυτό το αίτημα αμφισβητήθηκε. Οι Βρετανοί και ορισμένοι Αμερικανοί ήθελαν να παραχωρήσουν στους Ιάπωνες ορισμένους όρους, όπως η διατήρηση του αυτοκράτορα τους – μια υπόσχεση που θα μπορούσε να είχε τελειώσει νωρίτερα τον πόλεμο και να έσωζε αμέτρητες ζωές. Τα γεράκια σε αυτό το θέμα ήταν συχνά Δημοκρατικοί που πίστευαν ότι μόνο μια ολοκληρωτική παράδοση των Ιαπώνων θα επέτρεπε στους Συμμάχους να εγκαταστήσουν μια δημοκρατία στο Τόκιο.

Το ότι αυτή η διαδικασία πράγματι έλαβε χώρα και η Ιαπωνία, όπως και η Δυτική Γερμανία, έγινε δημοκρατία και πιστός σύμμαχος των ΗΠΑ, ενίσχυσε την πεποίθηση ορισμένων Αμερικανών πολλά χρόνια αργότερα ότι το ίδιο πράγμα θα μπορούσε να επιτευχθεί στο Αφγανιστάν, το Ιράκ — και ίσως τώρα στη Ρωσία.

Ωστόσο, οι συνθήκες σήμερα είναι πολύ διαφορετικές. Το 1945, οι συμμαχικές δυνάμεις ήταν στα πρόθυρα να νικήσουν τους εντελώς κατεστραμμένους εχθρούς. Όσο αδύναμες κι αν φαίνονται οι ένοπλες δυνάμεις της, η Ρωσία απέχει πολύ από το να είναι κατεστραμμένη . Και η Ουκρανία, όσο γενναίοι στρατιώτες και αποτελεσματικά τα δυτικά της όπλα, απέχει πολύ από το να κυριαρχεί. Καμία πλευρά δεν είναι σε θέση να απαιτήσει άνευ όρων παράδοση.

Η ιδέα ότι μια ήττα του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία θα οδηγούσε σε δημοκρατικό μετασχηματισμό στη Ρωσία είναι εξίσου παρατραβηγμένη. Τίποτα δεν είναι αδύνατο, φυσικά. Αλλά οι συνθήκες στη Ρωσία του Πούτιν δεν μοιάζουν καθόλου με αυτές στη Γερμανία και την Ιαπωνία μετά την κατάρρευσή τους. Και οι δύο χώρες το 1945 καταλήφθηκαν από τους Συμμάχους, οι οποίοι βοήθησαν τους Γερμανούς και τους Ιάπωνες να αποκαταστήσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς που υπήρχαν προηγουμένως. (Αυτό δεν ίσχυε, φυσικά, για τις περιοχές που κατέλαβε ο Σοβιετικός Κόκκινος Στρατός.) Δεν υπάρχει περίπτωση να καταληφθεί η Ρωσία. Και μια ταπεινωμένη Ρωσία δύσκολα θα γίνει φιλελεύθερη πολύ σύντομα.

Η ουκρανική απαίτηση να αποσύρει η Ρωσία όλα τα στρατεύματά της από το ουκρανικό έδαφος είναι μια απολύτως θεμιτή θέση. Αλλά είναι θέση, όχι τελεσίγραφο. Συμβιβασμοί μπορούν και πρέπει να επιτευχθούν μόλις ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις.

Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η Ουκρανία συμφωνεί να μην γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Ή ότι η Ρωσία διατηρεί κάποιο έλεγχο στο Ντονμπάς ή την Κριμαία. Όπως τόνισε ο Βρετανός δημοσιογράφος και ιστορικός Neal Ascherson , η εδαφική ακεραιότητα και η εθνική κυριαρχία δεν πρέπει να συγχέονται. Πολλές χώρες έχουν χάσει εδάφη μετά από πολέμους χωρίς να χάσουν την εθνική τους ανεξαρτησία.

Πηγή: Bloomberg