Θύελλα από το άρθρο του Δημήτρη Λινού για την κατάθλιψη στην πανδημία – Η ανακοίνωση της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας

Ένα άρθρο-άποψη του Καθηγητή Χειρουργικής και πρεσβυτέρου Δημήτρη Λινού, με τίτλο «Αντιμετώπιση της κατάθλιψης εν μέσω πανδημίας», που δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Καθημερινή, προκάλεσε αντιδράσεις στα μέλη της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, τα οποία δημοσίευσαν ανακοίνωση, στην οποία δίνουν διευκρινίσεις προς αποφυγή «σύγχυσης σε ένα σοβαρό θέμα δημόσιας υγείας», όπως τονίζουν.

Της Ρούλας Σκουρογιάννη

«Με έκπληξή μας διαβάσαμε το άρθρο, ένα θέμα εκτός του γνωστικού του αντικειμένου με το οποίο δεν έχει ασχοληθεί επιστημονικά», υπογραμμίζουν αναφερόμενα στον καθηγητή Δ. Λινό, τα μέλη του ΔΣ της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας.

Πριν δούμε αναλυτικά την ανακοίνωση της ΕΨΕ, να αναφέρουμε εδώ ότι στο άρθρο-άποψη, ο καθηγητής κ. Λινός αναφέρεται στην ψυχιατρική διαταραχή της κατάθλιψης και, βασιζόμενος σε μελέτες που έχουν δημοσιευτεί για την αντιμετώπιση της νόσου με αντικαταθλιπτικά φάρμακα, εξάγει συμπεράσματα για τη βελτίωση της κατάθλιψης από τη χρήση των φαρμάκων αυτών, τις παρενέργειές τους, ενώ κάνει λόγο για τις εναλλακτικές μορφές αντιμετώπισης της κατάθλιψης.

Το κύριο σημείο που φαίνεται να «ενόχλησε» τα μέλη της ΕΨΕ είναι το ακόλουθο, στο οποίο ο καθηγητής κ. Λινός τονίζει τα «ευεργετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης με τη βοήθεια της θρησκευτικότητας και πνευματικότητας», ενώ παρουσιάζει και αποτελέσματα σχετικής μελέτης από το Χάρβαρντ, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Psychiatry. Συγκεκριμένα, αναφέρει ο κ. Λινός:

«Αν οι θεραπείες με φάρμακα και οι εναλλακτικές επιστημονικές θεραπείες χωρίς φάρμακα βοηθούν λίγο την κατάθλιψη, που ως γνωστόν οδηγεί σε συμπεριφορές που μπορούν να οδηγήσουν στον θάνατο από καταχρήσεις ναρκωτικών, αλκοόλ, αλλά και αυτοκτονίες, τι άλλη πρόταση υπάρχει στην ιατρική βιβλιογραφία;
Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι καθαρά επιστημονικές δημοσιεύσεις που δείχνουν ευεργετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης με τη βοήθεια της θρησκευτικότητας και πνευματικότητας.
Ως κατακλείδα του άρθρου του, χρησιμοποιεί τα συμπεράσματα των ερευνητών της μελέτης από το Χάρβαρντ:
«Η συμμετοχή σε θρησκευτικές δραστηριότητες μπορεί να λειτουργήσει ως σημαντικό αντίδοτο στην απελπισία και ως κεφάλαιο για τη διατήρηση της αίσθησης της ελπίδας και του νοήματος της ζωής».

Στις παραπάνω απόψεις του Καθηγητή Χειρουργικής και πρεσβυτέρου Δημήτρη Λινού, τα μέλη του ΔΣ της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας διαφωνούν με την προσέγγιση των επιστημονικών δεδομένων που κάνει ο καθηγητής χειρουργικής. Απαντούν κατηγορηματικά, τονίζοντας ότι «η πνευματικότητα και η θρησκευτικότητα όσο χρήσιμες και να είναι στη προσπάθεια να ανταπεξέλθει κάποιος με καλύτερο τρόπο στις αντιξοότητες της ζωής και ακόμα και στις δυσκολίες και τις πνευματικές προκλήσεις μιας ιατρικής κατάστασης, όπως ακριβώς είναι και η μείζονα κατάθλιψη, αυτό δε σημαίνει ότι αποτελούν θεραπευτική μέθοδο αυτή καθαυτή, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί σε αντικατάσταση επιστημονικά αποδεδειγμένων ιατρικών μεθόδων», ενώ καταλήγουν ότι «όποιος αντιμετωπίζει προβλήματα κατάθλιψης θα πρέπει να συμβουλεύεται και να ακολουθεί τις θεραπευτικές παρεμβάσεις που ο θεράπων ψυχίατρος θεωρεί ότι ενδείκνυνται στην αντιμετώπιση του».

Αναλυτικά, η απάντηση της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας στις θέσεις του καθηγητή Δ. Λινού:

«Ως Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, η οποία ασχολείται αποκλειστικά με επιστημονικά θέματα ψυχικής υγείας, θα θέλαμε να διευκρινίσουμε τα κάτωθι καθώς θεωρούμε ότι τέτοιου είδους απόψεις προκαλούν σύγχυση σε ένα σοβαρό θέμα δημόσιας υγείας:

1.     Είναι γεγονός ότι η Μείζονα Κατάθλιψη έχει αναχθεί σε ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα Δημόσιας Υγείας για όλες τις χώρες. Αποτελεί άλλωστε εκείνη την ιατρική κατάσταση που προκαλεί την μεγαλύτερη αναπηρία ενώ μειώνει σημαντικά, λόγω των αυτοκτονιών και της επιβάρυνσης της σωματικής υγείας, το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών που πάσχουν από αυτήν. Η πανδημία επέτεινε το ήδη υπάρχον πρόβλημα αυξάνοντας τα ποσοστά κατάθλιψης στον γενικό πληθυσμό.

2.     Το μοντέλο που εξηγεί καλύτερα την αιτιοπαθoγένεια της μείζονος κατάθλιψης είναι το βιοψυχοκοινωνικό. Συνεπώς, μόνο μια ολιστική θεραπευτική παρέμβαση μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματική αντιμετώπισή της.

3.     Δυστυχώς, η μείζονα κατάθλιψη ακόμα και σήμερα σε μεγάλο ποσοστό υποδιαγιγνώσκεται και υποθεραπεύεται.

4.     Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα είναι τεκμηριωμένα αποτελεσματικά στη θεραπεία της μείζονος κατάθλιψης, η δε ισχύς της επιστημονικής αυτής τεκμηρίωσης  βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο της Βασισμένης σε Δεδομένα Ιατρικής (διπλά τυφλές ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο μελέτες). Οι όποιες ανεπιθύμητες ενέργειες που προκαλούν τα αντικαταθλιπτικά είναι ως επί το πλείστον ήπιες και εύκολα διαχειρίσιμες, αρκεί η χορήγησή τους και η παρακολούθηση του ασθενή να γίνεται από ψυχίατρο. Η τεκμηρίωση αυτή έχει  δειχτεί από πληθώρα εργασιών και μετα-αναλύσεων.

5.     Οι ψυχοθεραπείες και οι ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις είναι επίσης τεκμηριωμένα αποτελεσματικές στη αντιμετώπιση της μείζονος κατάθλιψης. Η τεκμηρίωση αυτή έχει  δειχτεί από πληθώρα εργασιών και μετα-αναλύσεων.

6.     Η πνευματικότητα και η θρησκευτικότητα όσο χρήσιμες και να είναι στη προσπάθεια να ανταπεξέλθει κάποιος με καλύτερο τρόπο στις αντιξοότητες της ζωής και ακόμα και στις δυσκολίες και τις πνευματικές προκλήσεις μιας ιατρικής κατάστασης, όπως ακριβώς είναι και η μείζονα κατάθλιψη, αυτό δε σημαίνει ότι αποτελούν θεραπευτική μέθοδο αυτή καθαυτή, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί σε αντικατάσταση επιστημονικά αποδεδειγμένων ιατρικών μεθόδων.

Εν κατακλείδι, θεωρούμε ότι τα επιστημονικά δεδομένα, αντίθετα από ότι γράφεται στο επίμαχο άρθρο, υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τόσο των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων όσο και των ψυχοθεραπειών στην θεραπεία της μείζονος κατάθλιψης. Θεωρούμε σημαντικό να γίνει κατανοητό πως όποιος αντιμετωπίζει προβλήματα κατάθλιψης θα πρέπει να συμβουλεύεται και να ακολουθεί τις θεραπευτικές παρεμβάσεις που ο θεράπων ψυχίατρος θεωρεί ότι ενδείκνυνται στην αντιμετώπιση του».