Ψηφιακή Θεσσαλονίκη 2030: Προώθηση του ψηφιακού προφίλ της Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης

Η βόλτα με το ποδήλατο, νωρίς το πρωί είναι από τις δραστηριότητες που με αναζωογονούν. Ο αέρας της παραλίας, η ταχύτητα που αναπτύσσω και ο ήχος της ρόδας στο δρόμο, τα φιλικά πρόσωπα των συμπολιτών- που νωρίς το πρωί δείχνουν να αναιρούν τον εγωισμό τους-, το ζευγάρι που περπατά σκυφτό χέρι-χέρι εδώ και χρόνια χειμώνα καλοκαίρι, όλα αυτά μου με κάνουν νιώθω τουλάχιστον αισιόδοξος για το μέλλον αυτής της πόλης που δείχνει να έχει δημιουργήσει μέσα από τις αμαρτίες της, τα λάθη, το δύστροπο χαρακτήρα της, την ιστορία και τις ομορφιές της μια ταυτότητα που αξίζει κανείς να γνωρίσει.

Του Σπύρο Αβδημιώτη*

Η Θεσσαλονίκη από την ίδρυση της διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Ελλάδος και των πολύπαθων Βαλκανίων και στο πέρασμα των αιώνων κληρονομιά της (ας μείνουμε στα θετικά) δείχνει να είναι η δημιουργικότητα, η καινοτομία, η γνώση, ο πολιτισμός. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι η πόλη τριών πανεπιστημίων, αμέτρητων μουσικών σχημάτων, καλλιτεχνών και επιστημόνων, η πόλη που μοιράστηκαν για εκατοντάδες χρόνια χριστιανοί, εβραίοι και μουσουλμάνοι, δημιουργώντας μια μοναδική πολιτισμική «ώσμωση». Θα μπορούσε κανείς να πει ότι η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο, μια πόλη που οι δυνάμεις έλξης υπερισχύουν της άπωσης, έστω και οριακά μερικές φορές.

Πριν την πανδημία κληθήκαμε να συμμετάσχουμε στην ομάδα ειδικών στον τουρισμό που θα χαράξουν το στρατηγικό σχεδιασμό της πόλης. Ήρθε όμως η πανδημία και ανέστειλε κάθε τουριστική δραστηριότητα…και η λέξη ανέστειλε είναι μάλλον ήπια για να περιγράψει ό,τι πραγματικά συνέβη. Κανένα αεροπλάνο στον ουρανό, τα σύνορα κλειστά, οι αυτοκινητόδρομοι εθνικών και επαρχιακών οδών άδειοι με μια λέξη ο τουρισμός στη Θεσσαλονίκη ισοπεδώθηκε. Η σταδιακή χαλάρωση των μέτρων (που έσφιγγαν ως μέγγενη) έφερε σε όλους μας τη μνήμη της εποχής προ της πανδημίας και την ανυπομονησία να επανέλθουμε σε αυτήν το δυνατό συντομότερα. Στη συνέχεια ήρθε ο πόλεμος στην Ουκρανία…που άλλαξε τον κόσμο σε μια ημέρα… και προφανώς θα αφήσει τα σημάδια του στην τουριστική δραστηριότητα.

Σε όλο αυτό το διάστημα η ομάδα εργασίας, με πνεύμα αισιοδοξίας και με την ελπίδα ότι θα κυριαρχήσει η λογική αντί του πολεμικού παραλογισμού, προχωρά σταθερά με άξονα την πρόοδο των επιστημών και την ευημερία των λαών. Σε αυτήν την κατεύθυνση το κύριο ερώτημα που τίθεται δεν αφορά μόνον στο ποια είναι η ταυτότητα της πόλης και για ποιο λόγο κάποιος θα έπρεπε κανείς να την επισκεφθεί, αλλά και το πώς θα ανταπεξέλθει η τουριστική Θεσσαλονίκη στο νέο περιβάλλον που δημιουργείται με την εκθετικά αναπτυσσόμενη τεχνολογία. Όροι όπως 4η βιομηχανική επανάσταση, metaverse, διαδίκτυο των πραγμάτων, ψηφιακές πλατφόρμες άρχισαν να πληθαίνουν την παρουσία τους στην αρθρογραφία και μαζί με αυτούς εντεινόταν η επιθυμία να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που δίνεται σε κάθε προορισμό που βρίσκεται στο κατώφλι μιας νέας εποχής.

Σε αυτό το πλαίσιο και με δεδομένο τον παγκόσμιο ψηφιακό μετασχηματισμό η ομάδα εργασίας προτείνει την υιοθέτηση ενός ομότιμου δικτύου που ονομάζεται Thessaloniki Tourism Blockchain, μέσω του οποίου θα επιτυγχάνεται α) η προώθηση του πολιτισμικού κεφαλαίου της πόλης με γνώμονα τη βιωσιμότητα, β) η ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας γ) η αξιοποίηση τεχνολογιών αιχμής αναφορικά με την προβολή και την επικοινωνία, δ) η παγκόσμια ψηφιακή διασύνδεση της μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης και τέλος ε) η δημιουργία μιας καινοτόμου προσωποποιημένης τουριστικής κάρτας στις ανάγκες και προτιμήσεις των περιηγητών που επισκέπτονται την πόλη (Customized Digital Tourist Card).

Thessaloniki Tourism Blockchain (& Customized Digital Tourist Card)

Κατά κοινή παραδοχή της επιστημονικής βιβλιογραφίας η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών έχει επηρεάσει σημαντικά το σύνολο των κλάδων της οικονομίας, δίχως φυσικά ο τομέας του τουρισμού να αποτελεί εξαίρεση. Η προώθηση, η δομή και η οργάνωση του τουριστικού προϊόντος έχουν αλλάξει ριζικά την τελευταία δεκαετία και όλα δείχνουν ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός θα ενταθεί στα επόμενα χρόνια με τη χρήση τεχνολογιών όπως η εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα, η τεχνητή νοημοσύνη, ο πολυδιάστατος χώρος, το διαδίκτυο των πραγμάτων κα. Προς αυτή τη κατεύθυνση η εφαρμογή Thessaloniki Tourism Blockchain φιλοδοξεί να σταθεί αρωγός για τη πόλη στη νέα εποχή που ανοίγεται. Η παρούσα κοινή προσπάθεια του Εθνικού Κέντρου Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης/ Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (Ε.ΚΕ.Τ.Α.) του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος/ Ερευνητικό Εργαστήριο Τουρισμού και Διοίκησης Υπηρεσιών, της εταιρείας πληροφορικής Softweb και του Οργανισμού Τουρισμού Θεσσαλονίκης (Ο.Τ.Θ.), ορμώμενη από τις σύγχρονες εξελίξεις, υιοθετώντας βέλτιστες τακτικές από τη διεθνή εμπειρία (τόσο στο τομέα του τουρισμού αλλά και από όλους τομείς) και λαμβάνοντας υπόψη τα τοπικά χαρακτηριστικά και δυνατότητες, στοχεύει στον έξυπνο ψηφιακό μετασχηματισμό του τουριστικού προϊόντος της πόλης. Αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα των σύγχρονων τεχνολογιών ομότιμης δικτύωσης (blockchain) προτείνεται η δημιουργία της ψηφιακής Θεσσαλονίκης που ικανοποιεί το ψηφιακό αλλά και το δια-ζώσης τουρίστα (ενιαία πληροφόρηση, βιωματικές ξεναγήσεις στην πόλη, εικονικές περιηγήσεις, πρόσβαση σε υλικό εκθέσεων και εκδηλώσεων, σπάνιο φωτογραφικό υλικό κ.α.).

Στο ίδιο πλαίσιο, πέρα από το ψηφιακό ασφαλές αποθετήριο της πόλης της Θεσσαλονίκης, η δημιουργία μιας ενιαίας ψηφιακής τουριστικής κάρτας προσαρμοσμένης στις ανάγκες των περιηγητών, αναμένεται να επιτρέψει στους επισκέπτες της πόλης να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες που προσφέρονται από διάφορους κλάδους και οργανισμούς της τουριστικής υποδομής του προορισμού.

Πώς θα λειτουργεί (σε πέντε γραμμές): Η δημιουργία του κόμβου Thessaloniki Tourism Blockchain δίνει τη δυνατότητα στους συνεργαζόμενους φορείς να αναρτήσουν σε ένα κοινό cloud περιβάλλον το ψηφιακό τους υλικό στο οποίο μπορούν να πλοηγηθούν οι χρήστες του δικτύου οι οποίοι θα έχουν στη συνέχεια τη δυνατότητα εφόσον αποφασίσουν να επισκεφθούν την πόλη να προχωρήσουν στην αγορά ψηφιακής τουριστικής κάρτας που θα δημιουργείται με βάση τις δικές τους προτιμήσεις και ανάγκες.

Με πνεύμα που τείνει στην αισιοδοξία και με την προϋπόθεση συνεργασίας των φορέων τουρισμού της Θεσσαλονίκης, η υλοποίηση και εφαρμογή του Thessaloniki Tourism Blockchain, αναμένεται να αναδείξει την πόλη της Θεσσαλονίκης και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας σε πρωτοπόρους στον τομέα του ψηφιακού τουρισμού, ενώ αποτελεί στρατηγικό βήμα που δίνει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα όχι μόνο σε επίπεδο πόλης και Περιφέρειας αλλά και χώρας σε διεθνές επίπεδο καθώς καθιστά μια μεγάλη ελληνική πόλη ψηφιακά ορατή σε μεγάλο κοινό το οποίο παροτρύνεται μέσω της πύλης στο να μετατραπεί σε φυσικό, δια ζώσης, επισκέπτη (ενθάρρυνση ζήτησης). Με παρόμοιες δράσεις αλλά και με την κινητικότητα που καλείται να αναιρέσει την στασιμότητα των δύο τελευταίων ετών, η πόλη μας αποδεικνύει ότι μπορεί υπό κάθε κατάσταση, ακόμα και σε καταστάσεις – σοκ, να διατηρήσει την ανθεκτικότητά της ως προς τον τουρισμό καθώς η ψηφιακή προβολή αλλά και οι ψηφιακές εκδηλώσεις και εκθέσεις δε σταματούν.

*Αναπληρωτής Καθηγητής στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος