Εκλογές, πότε; Σχέδια επί χάρτου στο Μαξίμου

Προ ημερών, ο Αλέξης Τσίπρας προκάλεσε -για ακόμα μία φορά- τον πρωθυπουργό να προσφύγει άμεσα σε εκλογές, επισημαίνοντας, μάλιστα, πως κυκλοφορούν ευρέως σενάρια σύμφωνα με τα οποία θα στηθούν κάλπες στις 22 Μαϊου. Στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αλλά και στο ΚΙΝ.ΑΛ (ανάλογες αναφορές έκανε και ο Νίκος Ανδρουλάκης) προετοιμάζονται για πιθανό εκλογικό αιφνιδιασμό του Μεγάρου Μαξίμου. Μόνο αιφνιδιασμός, βεβαίως, δεν είναι, δεδομένου πως τουλάχιστον δύο φιλοκυβερνητικές εφημερίδες (Καθημερινή και Παραπολιτικά) δημοσίευσαν στις πρώτες σελίδες τους αυτή την σεναριολογία.

του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ

Με βάση το Σύνταγμα, για να φτάσουν οι ψηφοφόροι στις κάλπες στις 22 ή τις 29 -κατά ένα δεύτερο σενάριο- Μαϊου, ο πρωθυπουργός πρέπει να επισκεφτεί πριν το Πάσχα (ήτοι, γύρω στις 15 Απριλίου) την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και να της ζητήσει να διαλύσει τη Βουλή, επικαλούμενος κάποιον σπουδαίο λόγο- πιθανώς “εθνικό θέμα” υπό την διασταλτική έννοια των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία.

Είναι λογικό κάτι τέτοιο;

Το Μέγαρο Μαξίμου διαψεύδει κατηγορηματικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο, και το γεγονός πως το πράττει δεν πρέπει να διαλανθάνει της προσοχής. Κάθε τέτοια διάψευση καθιστά ακόμα δυσκολότερη την αναίρεσή της, και είναι σαφές πως μία προσφυγή στις κάλπες (διπλές) υποδηλώνει σπουδή που ισοδυναμεί με πολιτικό πανικό.

Με βάση το σενάριο που διακινούν, λοιπόν, μέσα ενημέρωσης προσκείμενα στην κυβέρνηση και “αγοράζουν”, ως φαίνεται, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, είναι πιθανό να ζήσουμε ένα προεκλογικό…Πάσχα, και μετά απ΄ αυτό δύο εκλογικές αναμετρήσεις, το τρίτο δεκαήμερο του Μαϊου και, το τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου (με απλή αναλογική η πρώτη και επειδή είναι πρακτικώς αδύνατο να προκύψει σχηματισμός κυβέρνησης, θα ακολουθήσει η δεύτερη με το νέο νόμο). Η κυβέρνηση έχει διαψεύσει, επίσης, σε όλους τους τόνους την πιθανότητα αλλαγής του εκλογικού νόμου, παρά την “χιουμοριστική” πρόκληση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.

Υπάρχουν, βεβαίως, αρκετοί υπουργοί και πολλοί βουλευτές που εισηγούνται πρόωρες εκλογές, θεωρώντας πως η αντιστροφή μέτρηση έχει ξεκινήσει και πως η απώλεια στήριξης της κυβέρνησης λόγω της ακρίβειας δεν μπορεί να εγγυηθεί την απρόσκοπτη συνέχιση της διακυβέρνησης.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, πάντως, κάτι τέτοιο είναι από δύσκολο έως απίθανο διότι υπόκειται σε πάρα πολλούς κινδύνους. Εσωτερικούς και εξωγενείς.

Ποιός, για παράδειγμα, θα είναι ο σπουδαίος λόγος; Εάν ο πρωθυπουργός επικαλεστεί τον πόλεμο στην Ουκρανία και στο μεταξύ αρχίσει να διαφαίνεται πως οι διαπραγματεύσεις μπορεί να καταλήξουν σχετικά σύντομα σε εκεχειρία και διπλωματική λύση, η εκλογική επιχειρηματολογία θα πέσει στο κενό. Άλλος λόγος, ακόμα και “μακιγιαρισμένος” είναι δύσκολο να εφευρεθεί.

Τα δημοσιονομικά θέματα δεν είναι εύκολο να αποτελέσουν τέτοιο λόγο, και σε κάθε περίπτωση μια κυβέρνηση που επιχαίρει για την θεαματική ανάπτυξη και τις επιτυχίες της ως προς τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις δεν θα μπορούσε να αφήσει να αιωρείται ακόμα και η ελάχιστη πιθανότητα εκτροχιασμού.

Η παράταση της δημοσιονομικής ευελιξίας από την πανδημία στην περίοδο του πολέμου και της ενεργειακής κρίσης αποτελεί, άλλωστε, αντεπιχείρημα και δημιουργεί πολιτικό διάδρομο με σχετική άνεση χρόνου για την κυβέρνηση.

Πρακτικά, δεν υφίσταται λόγο για προκήρυξη πρόωρων εκλογών πριν το καλοκαίρι και εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσιζε κάτι τέτοιο θα ήταν σαν να πυροβολούσε τα πόδια του. Ακόμα κι αν ο Εμανουέλ Μακρόν κάνει, όπως προβλέπουν πολλοί αναλυτές, υγιεινό περίπατο στις γαλλικές προεδρικές εκλογές δια της συσπείρωσης των ψηφοφόρων στις συνθήκες του πολέμου (που ευνοούν τις κυβερνήσεις), οι αναλογίες δεν αντέχουν στη λογική. Στην Γαλλία, για παράδειγμα, οι προεδρικές εκλογές είναι προγραμματισμένες για τις 10 Απριλίου και όχι πρόωρες.

Οι πολίτες είναι υποψιασμένοι, και όταν μία κυβέρνηση διαθέτει πλειοψηφία 157 βουλευτών και έναν ακόμα χρόνο διακυβέρνησης, οποιαδήποτε αλλαγή γραμμής πλεύσης γεννά αμφιβολίες και επιφυλάξεις για “κρυφή ατζέντα”.

Δεν συμβαίνει, όμως, το ίδιο για μία (σχεδόν) πρόωρη προσφυγή σε διπλές κάλπες το φθινόπωρο, όπως αναφέρουν οι σχετικώς εισηγούντες. Για τους εξής λόγους:

–Πρώτον, υπό μία έννοια δεν θα είναι πρόωρες αφού η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα έχει υπερβεί το ορόσημο της 7ης Ιουλίου, θα έχει, δηλαδή, εισέλθει στον 4ο χρόνο διακυβέρνησης.

–Δεύτερον, με το μορατόριουμ του Βοσπόρου (συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν) φαίνεται πως έχούν συμφωνηθεί “ήρεμα νερά” στο Αιγαίο, τουλάχιστον μέχρι το Φθινόπωρο που αναμένεται να πραγματοποιηθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας. Άρα, η κυβέρνηση έχει -εκτός απροόπτου- καλυμένα τα πολιτικά νώτα της από μία έξαρση της τουρκικής προκλητικότητας (πέραν των συνηθισμένων (…) παραβιάσεων και παραβάσεων πάνω από το Αιγαίο), όπως συνέβη το καλοκαίρι του 2020.

–Τρίτον, μέχρι το Φθινόπωρο μπορεί να ελπίζει πως οι τρομακτικές συνέπειες της ουκρανικής κρίσης θα έχουν ενσωματωθεί στις ευρωπαϊκές οικονομίες και θα έχουν αποδώσει κάποια μέτρα που λαμβάνονται. Ίσως, ακόμα καλύτερα, θα έχει υπάρξει κάποια διπλωματική διευθέτηση που θα σημάνει την αρχή της αποκλιμακωσης.

–Τέταρτον, ο τουρισμός θα έχει προκαλέσει μια σχετική ευφορία ακόμα κι αν οι προβλέψεις για έσοδα αντίστοιχα του 2019 δεν έχουν επιβεβαιωθεί πλήρως λόγω της παγκόσμιας αναταραχής.

–Πέμπτον, θα έχει δωθεί επαρκής χρόνος να αποδώσουν τα όποια μέτρα αντιμετώπισης της ακρίβειας και των ανατιμήσεων.

–Έκτον, δεν θα έχουμε μπει ακόμα στην χειμερινή περίοδο, οπότε αναμένεται να διαφανούν τα μεγάλα προβλήματα και θα προκύψουν οικονομικές δυσκολίες για τα νοικοκυριά.

Τι θα μπορούσε να κερδίσει ο πρωθυπουργός από μία πρόωρη και “λαχανιασμένη” προσφυγή στις κάλπες τον Μάϊο και τον Ιούνιο; Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ακόμα και στο καλύτερο σενάριο για την κυβέρνηση, από τις δεύτερες κάλπες μπορεί να προκύψει οριακή αυτοδυναμία 151 ή 152 εδρών. Τώρα, η κυβερνητική πλειοψηφία αριθμεί 157 βουλευτές.

Το καλύτερο σενάριο, όμως, δεν είναι και το πιθανότερο. Εφόσον δεν προκύψει αυτοδυναμία, ο πρωθυπουργός, ή θα πρέπει να υποστεί μία τρίτη αναμέτρηση (κατακαλόκαιρα), ή να ζητήσει την συνδρομή προς τα δεξιά του, ή προς το κέντρο. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να υπάρξει δεξιό κόμμα –π.χ Φαήλος Κρανιδιώτης, Θάνος Τζήμερος, ίσως και με την συνδρομή του Κωνσταντίνου Μπογδάνου, με τον οποίο οι δύο πρώτοι βρίσκονται σε συζητήσεις– που να έχει συγκεντρώσει το όριο του 3% (δεδομένου πως ο Κυριάκος Βελόπουλος δεν πρόκειται να μπει σε τέτοιον πειρασμό), ώστε να προκύψει συνεργασία δεξιάς-υπερδεξιάς, ή να πεισθεί -και να πιεσθεί- ο Νίκος Ανδρουλάκης να συμμετάσχει σε συγκυβέρνηση, υπονομεύοντας το “τεκμήριο της αυτονομίας” που καλλιεργεί επίμονα.

Όλα αυτά ενέχουν πολύ σημαντικούς κινδύνους, μεταξύ των οποίων ακόμα και η πιθανότητα ένας κυβερνητικός εταίρος να ζητήσει “πρωθυπουργό κοινής αποδοχής”! Μεταξύ, δε, της πρώτης και της δεύτερης κάλπης θα υπάρξει υπηρεσιακή κυβέρνηση.

Τούτων δοθέντων, όσο κι αν πιέζεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης, και πυκνώνει ο πολιτικός χρόνος, όπως τόνισε ο ίδιος στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, η πιθανότητα πρόωρης προσφυγής στις κάλπες πριν το καλοκαίρι μάλλον απομακρύνεται.

Το Φθινόπωρο ακούγεται ως πιθανότερη επιλογή, αν και η ακόμα πιο πιθανή υπό τις σημερινές συνθήκες είναι να εξαντλήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον χρόνο που έχει και να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές την άνοιξη του 2023. Αλλά, με νέο εκλογικό νόμο! Σχετικά με το διαψευσθέν σενάριο διαμορφώνεται, τις τελευταίες ημέρες, μία διαφορετική αντίληψη από αυτή που διατυπώνεται δημοσίως.

Εφόσον, η κυβέρνηση φτάσει στο όριο εξάντλησης της θητείας της, και με το χαρτί της αξιοπιστίας, υποτίθεται, ζωντανό, ο πρωθυπουργός μπορεί να προχωρήσει σε αλλαγή του εκλογικού νόμου σε μια εκδοχή που, όπως θα πει, θα εξασφαλίζει πολιτική σταθερότητα. Θα πετάξει, δε, το γάντι στον Αλέξη Τσίπρα, λέγοντας πως δεν θα έπρεπε να φοβάται κάτι τέτοιο αφού πιστεύει και τονίζει πως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα είναι ο νικητής των εκλογών.