“Κρυφός” πόλεμος – Είναι αξιόπιστη η ενημέρωση από τα social media; – Χτύπημα στην ελευθεροτυπία η απαγόρευση δικτύων της Ρωσίας

Πέμπτη μέρα σήμερα από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, με την εικόνα να μην είναι καθαρή για το τι ακριβώς συμβαίνει, πέρα από έναν πόλεμο στα εδάφη της Ευρώπης. Το μόνο θετικό που θα μπορούσε να φέρει η σημερινή μέρα είναι η έναρξη των συνομιλιών μεταξύ των Ουκρανικών και Ρωσικών αποστολών στο Γκόμελ της Λευκορωσίας.

Του Σπύρου Σιδέρη

Τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν είναι και τόσο ευοίωνα για τη συνέχεια ενός πολέμου που ξεκίνησε σ’ έναν κόσμο που δείχνει να έχει τρελαθεί. Δεν αναφέρομαι στους απλούς πολίτες αλλά στις ηγεσίες ένθεν κακείθεν. Είναι ο πρώτος πόλεμος σε ευρωπαϊκά εδάφη, μετά τον διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας και τους τρίμηνους νατοϊκούς βομβαρδισμούς στο Βελιγράδι το 1999, χωρίς απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ, για να μην ξεχνάμε.

Αυτά όμως είναι παρελθόν και πολλοί δεν θυμούνται την ανθρωπιστική επέμβαση του ΝΑΤΟ, παρά μόνο όσοι την βίωσαν.

• Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι δεν υπάρχει ενημέρωση από τα πεδία των μαχών, κάτι τουλάχιστον που συνέβαινε σε όλες τις προηγούμενες συγκρούσεις μέχρι τώρα, είτε από απεσταλμένους είτε από ανταποκριτές. Όλες οι πληροφορίες και οι εικόνες σήμερα προέρχονται από πραγματικούς ή υποτιθέμενους αυτόπτες μάρτυρες, αξιόπιστους ή αναξιόπιστους, χωρίς όμως ένας δημοσιογράφος να βάζει από κάτω την υπογραφή του. Προσωπικά δεν μπορώ να πιστέψω τίποτα το ανώνυμο.

Όσοι λένε πάλι ότι οι νέες τεχνολογίες μας δίνουν άμεση εικόνα για ότι συμβαίνει, θα διαφωνήσω απόλυτα γιατί δεν υπάρχει μεγαλύτερος μηχανισμός fake news από τα social media.

Το δυσάρεστο είναι ότι η δημοσιογραφία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό πλέον στα social media, παρά στους επαγγελματίες, όσοι τέλος πάντων έχουν απομείνει. Χωρίς έλεγχο αξιοπιστίας αδιάκριτα «ενημερώνουν» το κοινό τους, χάνοντας το κύρος τους. Εντύπωση όμως προκαλεί και η απόφαση που θα συζητηθεί από την ΕΕ για την «σίγαση» εντός της επικράτειας της Ένωσης, των ρωσικών δικτύων Russia Today και Sputnik, για προπαγανδιστικό υλικό, όπως σημειώνουν οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι.

Ο σεβασμός της ελευθεροτυπίας είναι αδιαπραγμάτευτος για την δημοκρατία. Μόνο τα αυταρχικά καθεστώτα, όπως αυτό το οποίο αντιμάχεται η Ευρώπη, προχωρούν σε τέτοιες αποφάσεις σιγής των «αντίθετων» μέσων ενημέρωσης.

• Είναι ένα πισωγύρισμα για την Δημοκρατία και την ίδια την ΕΕ. Δείχνει ένα πρόσωπο που θα το συναντήσουμε, όταν το κρίνουν οι ηγέτες της, ότι είναι απαραίτητο για την ασφάλεια της Ένωσης «συμφερόντων», αλλά όχι των λαών. Στον πόλεμο της ενημέρωσης χρειάζονται ψύχραιμες φωνές, στοιχειοθετημένες αναφορές και ρεπορτάζ και φυσικά επωνυμία.  

Όχι ότι η υπογραφή ενός δημοσιογράφου σημαίνει πως όσα αναφέρει είναι και πραγματικότητα, το έχουμε βιώσει χρόνια τώρα στην Ελλάδα με την διαστρέβλωση των ειδήσεων, αλλά τουλάχιστον τους καταλάβαμε, θα τους καταλάβουμε και μπορούμε να κρίνουμε.

Τα μέσα ενημέρωσης έχουν παίξει τον δικό τους ρόλο σε πολλές συγκρούσεις τα τελευταία χρόνια, αρχής γενομένης με τον πρώτο, σε απευθείας μετάδοση, πόλεμο στον Κόλπο, την καταιγίδα της ερήμου το 90-91.

Τα fake news τα πολεμάς με στοιχεία κι όχι με απαγορεύσεις. Είναι πιο εύκολο να τα αντιμετωπίσεις, αν ισχύει ότι είναι ψεύτικη μια είδηση, όταν έχεις έναν ειδησεογραφικό οργανισμό απέναντι σου, από τα χιλιάδες τρολ που θα κατακλείσουν την fast food «ενημέρωση» σε μη ελεγχόμενες πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων.