Συμφωνία τριών φορέων για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών σε Ελλάδα και Κύπρο

Συμφωνία ορόσημο υπέγραψαν σήμερα το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ), το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) και το Ινστιτούτο Κύπρου για την ανάληψη δράσεων στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.

Μέσα από αυτή τη συμφωνία. οι τρεις φορείς ενώνουν τις δυνάμεις τους και αξιοποιώντας την τεχνογνωσία τους αλλά και τα ευρήματα των μελετών τους, στοχεύουν στη διαμόρφωση ολοκληρωμένου σχεδίου πρόληψης και διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών σε όλα τα στάδια: προ-καταστροφικό, καταστροφικό και μετα-καταστροφικό. Με αφορμή το γεγονός ότι η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αποτελεί ένα παγκόσμιο κλιματικό επίκεντρο, ένα hotspot που έρχεται αντιμέτωπο με τις σφοδρές συνέπειες της κλιματικής κρίσης, η συμφωνία αυτή των τριών φορέων κρίνεται όσο ποτέ άλλοτε αναγκαία.

H συμφωνία για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών σε Ελλάδα και Κύπρο, εστιάζεται στους παρακάτω άξονες:

* Στην αξιοποίηση της τεχνογνωσίας και εμπειρίας που έχει αποκτηθεί από τους εμπλεκόμενους φορείς ως προς το θέμα των δασικών πυρκαγιών.

* Στην ανάπτυξη ενός πλαισίου ερευνητικής συνεργασίας που θα οδηγήσει στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου επιχειρησιακού σχεδίου, το οποίο θα ενσωματώσει, οργανώσει και αξιοποιήσει την κατά ίδρυμα υπάρχουσα γνώση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών σε όλα τους τα στάδια.

* Στην προσπάθεια διασύνδεσης με τους αρμόδιους φορείς Πολιτικής Προστασίας για την παροχή του υπό ανάπτυξη ολοκληρωμένου επιχειρησιακού σχεδίου.

* Την προσφορά της «υπηρεσίας» αυτής σε όλες τις μεσογειακές χώρες και τις χώρες της Μέσης Ανατολής στο πλαίσιο εθνικών πρωτοβουλιών, όπως αυτό της κυπριακής κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης στην Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή.

Όπως υπογράμμισε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Χρήστος Στυλιανίδης, αυτό «το μνημόνιο συνεργασίας θα αποτελέσει ισχυρό πλαίσιο, όχι μόνο για εξαιρετικά γόνιμο διάλογο για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, αλλά για να ξεφύγουμε από τα καθιερωμένα», ενώ προσέθεσε ότι «η συνδυασμένη πλούσια τεχνογνωσία και των τριών φορέων, του ΕΚΠΑ, του Εθνικού Αστεροσκοπείου και του Ινστιτούτου Κύπρου, είναι η απτή απόδειξη ότι μπορούμε να ακουμπήσουμε πάνω τους».

Ο κ. Στυλιανίδης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη του υπουργείου να βρει συμμάχους, τόσο στην ακαδημαϊκή και επιστημονική κοινότητα, όσο και στην ίδια την κοινωνία, για να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης. «Πάνω απ’ όλα, η ακαδημαϊκή και επιστημονική κοινότητα της χώρας θα πρέπει είναι στο πλευρό μας. Αλλιώς, ό,τι κάνουμε, θα είναι λειψό και δεν θα έχει την επιστημονική υποστήριξη. Εσείς μπορείτε να μας ενισχύσετε στις προσπάθειες, με την τεχνογνωσία και τις επιστημονικές συμβουλές, και όπου κάνουμε λάθη να μας το επισημαίνετε, χρειαζόμαστε δηλαδή κριτική», σημείωσε.

Αναφερόμενος στις πυρκαγιές που έπληξαν την περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου, ο κ. Στυλιανίδης είπε ότι οι mega fires είναι «μεγάλη πρόκληση για όλους», ενώ προσέθεσε ότι μαζί με την επιμήκυνση της περιόδου εκδήλωσης όλων των πυρκαγιών, αποτελούν ενδεικτικά σημάδια του σημείου που έχει φτάσει η κλιματική κρίση.

«Δυστυχώς οι προβλέψεις είναι ανησυχητικές, δυσοίωνες, ιδιαίτερα για

τη γειτονιά μας, τη νοτιανατολική Μεσόγειο που αναμένεται απ’ όλους να είναι το λεγόμενο hotspot και θα βρεθεί αντιμέτωπη με αυτές τις σημαντικές προκλήσεις της κλιματικής κρίσης», υπογράμμισε.

«Θα τα καταφέρουμε όλοι μαζί να πάμε μπροστά σε όσα αφορούν την προετοιμασία μας την αποτελεσματικότητά μας και την πρόληψη για τις δασικές πυρκαγιές», κατέληξε.

Από την πλευρά του ο υπουργός Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της Κύπρου, Κώστας Καδής, εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι οι συνέργειες και οι δράσεις που θα προκύψουν από αυτή τη συμφωνία, θα αποτελέσουν πολύτιμα εργαλεία για περαιτέρω προληπτική διαχείριση και αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, ενώ προσέθεσε ότι θα είναι στη διάθεση των συνεργαζόμενων φορέων και θα αναμένει τα αποτελέσματα αυτής της πρωτοβουλίας. Επιπλέον, επισήμανε ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε όλο τον πλανήτη είναι ορατές και η σοβαρότητα του προβλήματος κυμαίνεται ανάλογα με την γεωγραφική ζώνη, ενώ τόνισε ότι από τις πλέον ευπαθείς ζώνες είναι δυστυχώς η μεσογειακή και ιδιαίτερα η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στην οποία ανήκουν η Ελλάδα και η Κύπρος, καθώς η περιοχή αυτή έχει χαρακτηριστεί από την επιστημονική κοινότητα ως θερμό σημείο για την κλιματική αλλαγή.

«Η αύξηση των θερμοκρασιών, η μείωση της βροχόπτωσης, η αύξηση της συχνότητας της εμφάνισης των ακραίων καιρικών φαινομένων, είναι μερικές μόνο από τις συνέπειες που ήδη βιώνουμε στην περιοχή μας και οι οποίες σύμφωνα με τις προγνώσεις των επιστημόνων θα γίνονται ολοένα και πιο έντονες, ολοένα και πιο συχνές», υπογράμμισε ο κ. Καδής.

Στην αναγκαιότητα για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού μηχανισμού πρόληψης, καταστολής και αντιμετώπισης των συνεπειών των δασικών πυρκαγιών, αναφέρθηκε ο υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής της Κύπρου, Κυριάκος Κόκκινος, καθώς όπως εξήγησε, η συχνότητα εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών τα επόμενα χρόνια, θα αυξάνεται όλο και περισσότερο, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Ο κ. Κόκκινος χαρακτήρισε την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας «απαρχή μιας ουσιαστικής και συντονισμένης προσπάθειας για ριζική αντιμετώπιση του φαινομένου» ενώ προσέθεσε ότι σήμερα τίθενται οι βάσεις για μια εποικοδομητική συνεργασία, η οποία θα επιδείξει άμεσα θετικά δείγματα γραφής.

Στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων με άμεση εφαρμογή στην κοινωνία, αναφέρθηκε ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, Αθανάσιος Κυριαζής. «Το έχουμε θέσει ως πρωταρχικό στόχο να έχουμε αποτελέσματα απτά, που θα έχουν άμεση εφαρμογή στην κοινωνία και όχι να είναι μόνο για την έρευνα. Αυτό δείχνει η σημερινή υπογραφή του μνημονίου», σημείωσε.

Μιλώντας για τη συμφωνία συνεργασίας, ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Κύπρου, Κώστας Παπανικόλας, τόνισε ότι το μνημόνιο επισφραγίζει μία πολυετή συνεργασία που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στο Ινστιτούτο Κύπρου, το ΕΚΠΑ και το Εθνικό Αστεροσκοπείο. Ο κ. Παπανικόλας ανέφερε ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη να χρησιμοποιηθούν οι τελευταίες τεχνολογίες ώστε να μετριαστούν οι καταστροφικές εκφάνσεις της κλιματικής αλλαγής. Τόνισε ότι αναμένονται μεγάλες αυξήσεις στην ένταση, τη συχνότητα και τη διάρκεια των καυσώνων, ενώ όπως εξήγησε προβλέπεται έως και 35% μείωση της βροχόπτωσης, που θα επιτείνει σημαντικά την ξηρασία, σε συνδυασμό με τους παρατεταμένους καύσωνες – κάτι που θα οδηγήσει σε μεγαλύτερες και πιο καταστροφικές πυρκαγιές.

«Η αποφυγή πολλών από τις πυρκαγιές είναι δυνατή, όπως και ο περιορισμός των καταστροφών. Τα ευρήματά μας έχουν την τεχνογνωσία να το επιτύχουν με διαμόρφωση ολοκληρωμένων σχεδίων πρόληψης και διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών σε όλα τα στάδια ( προ-καταστροφικό, καταστροφικό και μετακαταστροφικό) και τη χρήση των πιο σύγχρονων τεχνολογιών, εργαλείων και μεθόδων», σημείωσε.

Στην επέκταση της συνεργασίας φορέων και εντός και εκτός Ελλάδος αναφέρθηκε ο διευθυντής και πρόεδρος του ΔΣ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Μανώλης Πλειώνης, επισημαίνοντας ότι όσα προκύψουν από τη συνεργασία θα μπορούν να αξιοποιηθούν κι από άλλες όμορες χώρες. Παράλληλα τόνισε ότι δημιουργείται και μια θετική ατζέντα για τη σχέση και τη συνεργασία με τις γειτονικές χώρες. «Ενώνουμε δυνάμεις ελληνικές για να αντιμετωπίσουμε το πρωτοφανές θέμα των πυρκαγιών και των αποτελεσμάτων τους, που σε επίπεδο ζωής και οικονομίας είναι δραματικά», υπογράμμισε ο κ. Πλειώνης. Ακόμη είπε, ότι «προτεραιότητα ενός κράτους δικαίου είναι η προστασία της ζωής, της περιουσίας και η κοινωνική συνοχή – και για να μπορέσει να ανταπεξέλθει σε αυτό, χρειάζεται τη συνεργασία με τους επιστημονικούς φορείς περισσότερο από κάθε άλλη φορά». Η ανάγκη αυτή, είναι πλέον αντιληπτή, πρόσθεσε.

Η συμφωνία που υπογράφηκε σήμερα, ανοίγει τον δρόμο για διεπιστημονικές συνεργασίες στο θέμα της κλιματικής κρίσης, σύμφωνα με τον αντιπρύτανη Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ, Νικόλαο Βούλγαρη. Ο κ. Βούλγαρης τόνισε ότι διαμορφώνεται ένα συμπαγές υπόβαθρο για διεπιστημονικές συνεργασίες στο θέμα της κλιματικής κρίσης, ενώ προσέθεσε ότι το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, έχει αναπτύξει σημαντική δραστηριότητα στο αντικείμενο της κλιματικής κρίσης, αξιοποιώντας τα γνωστικά αντικείμενα που υπηρετεί. Ακόμη, ο κ. Βούλγαρης κατέστησε σαφές, ότι η επιδείνωση μιας σειράς κλιματικών παραμέτρων καθιστά την επικινδυνότητα των δασικών πυρκαγιών μεγάλη.

Σε σχετική ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ πώς θα επιτευχθεί η πρόληψη και πόσο έτοιμοι θα είμαστε να αντιμετωπίσουμε τις δασικές πυρκαγιές, οι εκπρόσωποι των τριών φορέων εξήγησαν ότι δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στο προκαταστροφικό στάδιο και στις δράσεις που σχετίζονται με αυτό, οι οποίες βασίζονται στην επιστημονική έρευνα, ενώ προσέθεσαν ότι πέρα από τις δράσεις, απαραίτητες είναι η ενημέρωση, η εκπαίδευση και οι ασκήσεις.

Όπως τόνισαν, όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν την πρόληψη, έτσι ώστε, όταν ξεκινήσει μια δασική πυρκαγιά, να υπάρχουν όλα εκείνα τα εργαλεία που θα μπορέσουν να την καταστείλουν σε σύντομο χρονικό διάστημα.

«Προσδοκούμε να δώσουμε μια ολιστική προσέγγιση με αυτή τη συνεργασία που περιλαμβάνει και τα τρία στάδια. Δυστυχώς τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα, αυτό θέλουμε να το αντιμετωπίσουμε, θα προσπαθήσουμε και θα δούμε αν θα το καταφέρουμε», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Πλειώνης.