Διάσκεψη Λιβύη: Πώς η προσπάθεια της Τουρκίας έπεσε στο κενό – Η αντίφαση εκλογών και απόσυρση ξένων δυνάμεων

Στην ιστοσελίδα της εφημερίδας Le Monde δημοσιεύεται άρθρο του Frédéric Bobin, με τίτλο: «Στο Βερολίνο, διεθνή διάσκεψη ζητά την «αποχώρηση» των «ξένων δυνάμεων» από τη Λιβύη» και υπότιτλο: «Η Τουρκία προσπάθησε να περιορίσει την απαίτηση απόσυρσης μόνο σε «μισθοφόρους» και «ξένους μαχητές», προκειμένου να διατηρήσει εκεί τις ένοπλες δυνάμεις της».

Αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Το αίτημα για αποχώρηση των ξένων μαχητών από τη Λιβύη δεν είναι νέο, επαναλαμβάνεται για μήνες. Ποτέ, ωστόσο, δεν είχε κυριαρχήσει σε μια διπλωματική συνάντηση σε τέτοιο βαθμό. Η διεθνής διάσκεψη για τη Λιβύη, η οποία συγκέντρωσε την Τετάρτη 23 Ιουνίου στο Βερολίνο, δεκαέξι χώρες και τέσσερις διεθνείς οργανισμούς (Ηνωμένα Έθνη, Ευρωπαϊκή Ένωση, Αφρικανική Ένωση και Αραβικό Σύνδεσμο), κάλεσε «όλες τις ξένες δυνάμεις και μισθοφόρους» «να αποσυρθούν χωρίς καθυστέρηση» από το έδαφος της Λιβύης.

Αν και η ειρήνη έχει επιστρέψει στη χώρα της Βόρειας Αφρικής μετά την υπογραφή, στις 23 Οκτωβρίου, μιας κατάπαυσης του πυρός που τερματίζει επίσημα τη «Μάχη της Τρίπολης» (Απρίλιος 2019-Ιούνιος 2020), η κληρονομιά της κλιμάκωσης των ξένων παρεμβάσεων που έγινε δυνατή από τις μάχες, εξακολουθεί να μην έχει επιλυθεί. (…) Την παραμονή της διάσκεψης του Βερολίνου, το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε την ανησυχία του για τον «κίνδυνο μιας νέας αποσταθεροποίησης» που προκαλείται από αυτήν τη συνεχιζόμενη παρουσία ξένων δυνάμεων.

Ο Αμερικανός πρέσβης στη Λιβύη, Richard Norland , υπερασπίστηκε μια παρόμοια άποψη, τη Δευτέρα 21 Ιουνίου, υπενθυμίζοντας τις «αποσταθεροποιητικές ενέργειες» των ανταρτών του Τσαντ, των οποίων η διείσδυση από τη Νότια Λιβύη προκάλεσε το θάνατο του προέδρου Idriss Déby, στα τέλη Μαΐου. Αυτοί οι επαναστάτες, σύμφωνα με τον κ. Norland, «είχαν εκπαιδευτεί από τους μισθοφόρους της Wagner».

Πέρα από τη φαινομενική διεθνή συναίνεση, το ζήτημα της αποχώρησης των ξένων στρατευμάτων αποτέλεσε αντικείμενο θερμών συζητήσεων για την ορολογία, πίσω από κλειστές πόρτες στη διάσκεψη του Βερολίνου.

Οι Τούρκοι, των οποίων οι τακτικές δυνάμεις είναι παρούσες στην Τριπολίτιδα – τόσο στην αεροπορική βάση της Al-Watiya όσο και στις ναυτικές βάσεις των Misrata και Khoms – «αγωνίστηκαν μέχρι το τέλος για να αποφευχθεί οποιαδήποτε αναφορά στην τελική δήλωση, στη φράση «ξένες δυνάμεις» και να κρατηθεί μόνο εκείνη των «ξένων μαχητών και μισθοφόρων», σύμφωνα με γαλλική διπλωματική πηγή.

• Γενικά η έννοια των «ξένων δυνάμεων» περιλαμβάνει πράγματι τακτικά στρατεύματα, στην περίπτωση αυτή των Τούρκων, των οποίων η παρουσία στην Τριπολίτιδα δικαιολογείται για την Άγκυρα από μια συμφωνία ασφαλείας που υπεγράφη τον Νοέμβριο του 2019 με τις αρχές της Τρίπολης της εποχής (τη “κυβέρνηση εθνικής συμφωνίας” του Faïez Sarraj).

Εστιάζοντας στους «μισθοφόρους», η αντιπροσωπεία της Άγκυρας στο Βερολίνο, ήλπιζε να αποφύγει αυτόν τον ρόλο των τούρκων στρατιωτικών. Τελικά δεν τα κατάφερε, αφού ότι η τελική δήλωση αναφέρεται στην απόσυρση «όλων των ξένων δυνάμεων», προκαλώντας ξαφνικά την τουρκική «επιφύλαξη» σε αυτό το συγκεκριμένο σημείο του εγγράφου.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu συνόψισε τη δήλωση του Βερολίνου ως έκκληση για «απόσυρση όλων των μισθοφόρων», αγνοώντας την αναφορά στις «ξένες δυνάμεις».

Έτσι, το τηλεγράφημα αναφέρει, μεταξύ αυτών των «μισθοφόρων» που υπάρχουν στη Λιβύη, μόνο «τη ρωσική ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία Wagner», και τους υπηκόους του Τσαντ και τους Σουδανέζους που προσλήφθηκαν στην υπηρεσία του στρατάρχη Haftar . Εξαιρούνται οι μονάδες που λειτουργούν για την Άγκυρα.

Σε αυτή τη μάχη των λέξεων, οι Αμερικανοί προσπάθησαν να διευθετήσουν την τουρκική θέση. Στο αποκορύφωμα της Μάχης της Τρίπολης, η Ουάσιγκτον – που αντιτάχθηκε στο Παρίσι ως προς αυτό – είχε ήδη δείξει κάποια κατανόηση σχετικά με τη τουρκική επέμβαση, που θεωρήθηκε ως προπύργιο ενάντια στην πρόοδο στη Λιβύη των Ρώσων μαχητών της Wagner. Ένα χρόνο αργότερα, αυτή η συνενοχή δεν έχει εξαφανιστεί εντελώς, όπως έδειξαν οι συζητήσεις στο Βερολίνο.

«Οι Αμερικανοί προσπάθησαν να βοηθήσουν τους Τούρκους», αναφέρει η γαλλική διπλωματική πηγή, η οποία διευκρινίζει ότι η ευρωπαϊκή κινητοποίηση – ιδίως η Γερμανική – προκάλεσε την αποτυχία αυτής της προσπάθειας να αφαιρεθεί η αναφορά στις «ξένες δυνάμεις».

Ο πρωθυπουργός της Λιβύης Abdel Hamid Dbeibah, που πρόσκειται στους Τούρκους, επικεφαλής της νέας κυβέρνησης εθνικής ενότητας που τέθηκε σε ισχύ τον Μάιο, υπερασπίστηκε επίσης τη θέση της Άγκυρας παρασκηνιακώς, αλλά κατέληξε να συμφωνήσει -και χωρίς δημόσια επιφύλαξη- στην τελική δήλωση. Το άλλο μεγάλο ζήτημα που συζητήθηκε στο Βερολίνο ήταν η προοπτική των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για τις 24 Δεκεμβρίου.

Οι συμμετέχοντες στη διάσκεψη του Βερολίνου θέλησαν να τονίσουν τη σημασία της διατήρησης αυτής της ημερομηνίας, ενώ ορισμένες δυνάμεις της Λιβύης δεν φαίνεται να δείχνουν πολύ ενθουσιασμό για να επιταχύνουν τις προετοιμασίες. Η απροθυμία είναι ιδιαίτερα έντονη μεταξύ των βουλευτών που ανησυχούν για τις θέσεις τους.

Σε αυτό το στάδιο, η συνταγματική βάση που απαιτείται για την οργάνωση της διπλής ψηφοφορίας δεν έχει ακόμη υιοθετηθεί. Ωστόσο, αυτές οι επιφυλάξεις δεν είναι αδιάφορες σχετικά με τη συζήτηση για την αποχώρηση των «ξένων δυνάμεων».

• «Τα δύο θέματα συνδέονται, ανέφερε ο Wolfram Lacher, ερευνητής στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών και Ασφάλειας, με έδρα το Βερολίνο. Η αβεβαιότητα σχετικά με τις μελλοντικές εκλογές εξηγεί γιατί τα διάφορα κόμματα της Λιβύης δεν είναι έτοιμα να απαλλαγούν από την εξωτερική τους υποστήριξη. Τη χρειάζονται ακόμη περισσότερο για να προστατευθούν».

Η ταυτόχρονη διατύπωση της απαίτησης για «αποχώρηση» των ξένων δυνάμεων και της διεξαγωγής εκλογών σε σύντομο χρονικό διάστημα είναι, σύμφωνα με τον κ. Lacher , μια «αντίφαση».