“Πράσινο φως” για αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας;- Τι αναφέρει το σχέδιο συμπερασμάτων

Την ουσιαστική έναρξη διαλόγου της ΕΕ με την Τουρκία και την διαπραγμάτευση για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης περιγράφει το σχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, αποτέλεσμα των επαφών του Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ.

Προφανώς το κλίμα είχε ήδη διαμορφωθεί κατά τις επαφές του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάϊεν στην Τουρκία, ενώ είναι επίσης προφανές πως μείζονα ρόλο έχει διαδραματίσει το Βερολίνο, όπως φάνηκε και κατά την συνάντηση του Τούρκου προέδρου με την Άγκελα Μέρκελ.

Κρίσιμο θέμα προκύπτει από το γεγονός ότι στο σχέδιο υπάρχει αναφορά στην “αιρεσιμότητα” σχετικά με την συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, ωστόσο φαίνεται πως εφόσον ο μηχανισμός της αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης ξεκινά είναι πολύ δύσκολο να αναστραφεί εάν δεν συντρέξει κάποια ραγδαία κλιμάκωση.

Σημαντικό θεωρείται από διπλωματικές πηγές πως η διαδικασία αυτή δεν συνδέεται με εκείνες τις ελληνικές θέσεις που θα επιτάχυναν την επίλυση της ελληνοτουρκικής διαφοράς (υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ) με παραπομπή στην Χάγη αλλά και την άρση των προκλητικών τουρκικών αιτιάσεων που παραβιάζουν το διεθνές Δίκαιο.

Ίσως, γι αυτό, άλλωστε, ο Ταγίπ Ερντογάν προέκρινε την απευθείας επικοινωνία του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, σε περίπτωση κρίσης, ζητώντας να μην εμπλέκονται τρίτες χώρες (ΕΕ, ΗΠΑ).

Παρότι πρέπει να δούμε πως θα είναι το τελικό κείμενο, διπλωματικές πηγές ανέφεραν πως η σπουδή της ΕΕ να προχωρήσει σε μια αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης με την Τουρκία σηματοδοτεί την ενίσχυση της γερμανικής στρατηγικής και της φιλοτουρκικής στάσης ισχυρών κρατών, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, ενώ δημιουργείται εύλογα ερωτηματικό για την “αποστασιοποίηση” της Γαλλίας του Εμανουέλ Μακρόν.

To σχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής σχετικά με την Τουρκία:

Όπως μεταδίδει το Κυπριακό Πρακτορείο σε ανταπόκριση του Θάνου Αθανασίου, η ΕΕ και οι ΗΠΑ συμφώνησαν σε κοινή δήλωση επτά σελίδων, κατά τη σημερινή Σύνοδο Κορυφής, που πραγματοποιήθηκε νωρίτερα στις Βρυξέλλες.

Όπως αναμενόταν και όπως είχε το πρωί μεταδώσει το ΚΥΠΕ, οι δύο πλευρές περιέλαβαν στη δήλωση, αναφορά για την “Ανατολική Μεσόγειο, όπου οι διαφορές πρέπει να διευθετούνται μέσω διαλόγου με καλή πίστη και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο”.

Πιο συγκεκριμένα, το συμφωνημένο κείμενο στην παράγραφο 29 έχει ως εξής:

“Σκοπεύουμε να ενισχύσουμε περαιτέρω την κοινή μας δέσμευση στα Δυτικά Βαλκάνια, μεταξύ άλλων μέσω του διαλόγου που διευκολύνεται από την ΕΕ μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας σχετικά με την ομαλοποίηση των σχέσεών τους και υποστηρίζοντας βασικές μεταρρυθμίσεις για την ένταξη στην ΕΕ”.

“Αποφασίζουμε να συνεργαστούμε για βιώσιμη αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν μέσω διαλόγου με καλή πίστη και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Στόχος μας είναι μια συνεργασία και αμοιβαία επωφελής σχέση με μια δημοκρατική Τουρκία”.

“Σκοπεύουμε να ενώσουμε τις προσπάθειες μας για μια σταθερή και ασφαλή Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική”.

“Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρετίζουν την κατάπαυση του πυρός στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή και επιβεβαιώνουν την ανάγκη των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων να απολαμβάνουν ίσα μέτρα ελευθερίας, ασφάλειας, ευημερίας και δημοκρατίας βάσει μιας λύσης δύο κρατών”.

“Λαμβάνοντας υπόψη τις αυξανόμενες ανθρωπιστικές ανάγκες σε ολόκληρη τη Συρία και την πανδημία COVID 19, καλούμε το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών να διασφαλίσει ότι η ανθρωπιστική βοήθεια μπορεί να φτάσει σε όλους τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη στη Συρία, μεταξύ άλλων μέσω διασυνοριακών και διασυνοριακών επιχειρήσεων. Εκφράζουμε λύπη για τις πρόσφατες παράνομες εκλογές στη Συρία και καλούμε τη διεθνή κοινότητα να καταστήσει το καθεστώς Άσαντ υπεύθυνο για τα βάναυσα εγκλήματά του και να συνεργαστεί για να προωθήσει μια πολιτική επίλυση της σύγκρουσης σύμφωνα με το ψήφισμα 2254 του ΣΑΗΕ”.

“Επαναβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας να στηρίξουμε τη Λιβύη στο δρόμο της προς την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα και να συνεργαστούμε με κόμματα στην Υεμένη για να συμφωνήσουμε στην πρόταση του ΟΗΕ για άμεση κατάπαυση του πυρός”.

Επιπλέον σε ό,τι αφορά την ανατολική γειτονιά, οι δύο πλευρές σημειώνουν:

“Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την κυριαρχία, την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα των ανατολικών εταίρων της ΕΕ και θα στηρίξουμε τη μεταρρυθμιστική πορεία της Ουκρανίας, της Γεωργίας και της Δημοκρατίας της Μολδαβίας”.

“Αποφασίζουμε να εργαστούμε προς την κατεύθυνση της μακροχρόνιας ειρήνης, ανθεκτικότητας και σταθερότητας στον Νότιο Καύκασο. Στεκόμαστε δίπλα στον λαό της Λευκορωσίας και τα αιτήματά του για ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατία”.

“Είμαστε αποφασισμένοι να ζητήσουμε από το καθεστώς της Λουκασένκο να λογοδοτήσει για τις αυξανόμενες επιθέσεις του στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες και για το ότι έθεσε σε κίνδυνο την αεροπορική ασφάλεια μέσω της άνευ προηγουμένου και απαράδεκτης αναγκαστικής εκτροπής ενός επιβατικού αεροπλάνου της ΕΕ με ψευδείς προσχηματισμούς και την επακόλουθη σύλληψη δημοσιογράφου ως μέρος μιας συνεχιζόμενης επίθεσης εναντίον φωνών της αντιπολίτευσης και της ελευθερίας του τύπου. ”

“Είμαστε ενωμένοι στην αρχική μας προσέγγιση έναντι της Ρωσίας και είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε αποφασιστικά στο επαναλαμβανόμενο μοτίβο αρνητικής συμπεριφοράς και επιβλαβών δραστηριοτήτων, το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσει η Ρωσία για να αποτρέψει την περαιτέρω επιδείνωση των σχέσεων, συμπεριλαμβανομένου του καταλόγου των λεγόμενων μη φιλικών κρατών”.

“Για να συντονίσουμε τις πολιτικές και τις δράσεις μας, σκοπεύουμε να καθιερώσουμε έναν διάλογο υψηλού επιπέδου ΕΕ-ΗΠΑ για τη Ρωσία”.

“Καταδικάζουμε τις συνεχιζόμενες ενέργειες της Ρωσίας για την υπονόμευση της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας και της Γεωργίας”.

“Καλούμε τη Ρωσία να διασφαλίσει ότι οι ξένες διπλωματικές αποστολές στη Ρωσία λειτουργούν με ασφάλεια και λειτουργικά”.

“Προτρέπουμε τη Ρωσία να σταματήσει τη συνεχή καταστολή της κατά της κοινωνίας των πολιτών, της αντιπολίτευσης και των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης και να απελευθερώσει όλους τους πολιτικούς κρατούμενους”.

“Ταυτόχρονα, διατηρούμε ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας και τις δυνατότητες επιλεκτικής συνεργασίας τομείς κοινού ενδιαφέροντος. Δεσμευόμαστε επίσης να συνεργαστούμε για την αντιμετώπιση της επείγουσας και κλιμακούμενης απειλής από την εγκληματικά ransomware δίκτυα που ενέχουν κινδύνους για τους πολίτες και τις εταιρείες μας”.

Τέλος για την Κίνα δηλώνουν τα εξής:

“Σκοπεύουμε να διαβουλευτούμε και να συνεργαστούμε στενά για όλο το φάσμα των θεμάτων στο πλαίσιο των αντίστοιχων πολύπλευρων προσεγγίσεων μας στην Κίνα, οι οποίες περιλαμβάνουν στοιχεία συνεργασίας, ανταγωνισμού και συστημικού ανταγωνισμού”.

“Σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να συντονίζουμε τις κοινές ανησυχίες μας, συμπεριλαμβανομένων των συνεχιζόμενων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Σινγιάνγκ και το Θιβέτ, τη διάβρωση της αυτονομίας και των δημοκρατικών διαδικασιών στο Χονγκ Κονγκ, τον οικονομικό εξαναγκασμό, τις εκστρατείες παραπληροφόρησης και τα ζητήματα περιφερειακής ασφάλειας”.

“Παραμένουμε σοβαρά ανήσυχοι για την κατάσταση στην Ανατολική και τη Νότια Κίνα και αντιτιθέμεθα σθεναρά σε οποιαδήποτε μονομερή απόπειρα αλλαγής του status quo και αύξησης των εντάσεων”.

“Επαναβεβαιώνουμε την κρίσιμη σημασία του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, ιδίως της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), σημειώνοντας τις διατάξεις της που ορίζουν τα νόμιμα θαλάσσια δικαιώματα των κρατών, σχετικά με τη θαλάσσια οριοθέτηση, σχετικά με τα κυρίαρχα δικαιώματα και τις δικαιοδοσίες των κρατών, σχετικά με την υποχρέωση επίλυσης διαφορών με ειρηνικά μέσα, και σχετικά με την ελευθερία πλοήγησης, υπερπτήσεων ή άλλες διεθνώς νόμιμες χρήσεις της θάλασσας”.

“Υπογραμμίζουμε τη σημασία της ειρήνης και της σταθερότητας στα στενά της Ταϊβάν και ενθαρρύνουμε την ειρηνική επίλυση των διασυνοριακών θεμάτων. Σκοπεύουμε επίσης να συντονίσουμε την εποικοδομητική μας δέσμευση με την Κίνα σε ζητήματα όπως η αλλαγή του κλίματος και η μη διάδοση και σε ορισμένα περιφερειακά θέματα”.