Βία κατά των γυναικών: Παγκόσμια μέρα για την εξάλειψη της με καθημερινό αγώνα
Η Συντακτική ομάδα του Libre
25 Νοεμβρίου τιμάται ο αγώνας για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Τον τελευταίο χρόνο περίπου 4.872 γυναίκες σε όλη την Ελλάδα βρήκαν το κουράγιο να καταγγείλουν πως έπεσαν θύματα βίας, μέσα στο ίδιο τους το σπίτι.
Η Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών τιμάται κάθε χρόνο στις 25 Νοεμβρίου, από το 1960. Ωστόσο, αν και από τότε έχουν γίνει τεράστια βήματα για την αντιμετώπιση του φαινομένου σε ψυχολογικό και νομικό επίπεδο, οι συμπεριφορές παραμένουν ίδιες. Πίσω από κλειστές πόρτες και παράθυρα εκτυλίσσονται καθημερινά ιστορίες απελπισίας και πόνου.
Η βία κατά των γυναικών δεν συναντάται μόνο στο οικογενειακό περιβάλλον αλλά και στο εργασιακό, όπου παίρνει τη μορφή της σεξουαλικής παρενόχλησης, της ταπείνωσης και του περιορισμού. Οι ειδικοί καταχωρούν και νέες μορφές βίας κατά των γυναικών που έχουν να κάνουν με τον κυβερνοχώρο. Αυτές διαχωρίζονται σε διαδικτυακή παρακολούθηση, διαδικτυακή παρενόχληση και μη συναινετική πορνογραφία.
Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης SOS 15900 και womensos.gr
Εάν βρίσκεσαι σε κίνδυνο, δώσε «σήμα»: Μια γυναίκα σηκώνει την παλάμη της. Διπλώνει τον αντίχειρα και τον κλείνει μέσα στη γροθιά της. Βρίσκεται σε κίνδυνο. Πρόκειται για διεθνές μη λεκτικό κώδικα και δηλώνει πως υφίσταται βία. Το σιωπηλό σινιάλο διαδόθηκε ευρέως στη διάρκεια της καραντίνας, όπου τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας αυξήθηκαν σε όλη την υφήλιο, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.
Τον τελευταίο χρόνο περίπου 4.872 γυναίκες σε όλη την Ελλάδα βρήκαν το κουράγιο να καταγγείλουν πως έπεσαν θύματα βίας, μέσα στο ίδιο τους το σπίτι.
Στην Ελλάδα, το διάστημα της πρώτης καραντίνας οι κλήσεις προς την Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης SOS 15900, αυξήθηκαν κατά 230%. Οι ειδικοί ήξεραν ότι τα περιστατικά βίας αυξάνονται όταν τα ζευγάρια περνούν περισσότερο χρόνο μαζί.
Όπως αναφέρεται στη Ετήσια Έκθεση για τη βία κατά των Γυναικών που δημοσιέυει σήμερα η Γενική Γραμματεία Οικογενιακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, την περίοδο του πρώτου Covid-19 lockdown και πιο συγκεκριμένα την περίοδο Μαρτίου -Απριλίου 2020, στα Συμβουλευτικά Κέντρα του Δικτύου δομών για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών απευθύνθηκαν 549 γυναίκες στο σύνολο. Κατά την περίοδο αναφοράς βασική πηγή ενημέρωσης των γυναικών ήταν η Γραμμή SOS 15900 με 39% τον μήνα Απρίλιο 2020, ενώ το 18% ενημερώθηκε από άλλο φορέα.
Στη γραμμή SOS 15900 καταγράφηκαν 325 κλήσεις τον μήνα Μάρτιο και αφορούσαν «περιστατικά βίας», ενώ 69 κλήσεις αφορούσαν «την ενημέρωση». Συγκριτικά με τους δύο μήνες αναφοράς τον Απρίλιο 2020 παρατηρείται μια αύξηση σε ποσοστό 227,4% για τις κλήσεις που αφορούσαν «περιστατικά βίας» και αντίστοιχα 142% σε κλήσεις που αφορούσαν «την ενημέρωση». Από το σύνολο των κλήσεων που καταγράφηκαν από την Γραμμή SOS 15900 τον Μάρτιο 2020 αφορούσαν καταγγελίες για περιστατικά βίας ή ενημέρωση με το 85% να είναι ωφελούμενες ή τρίτα πρόσωπα που κάλεσαν την γραμμή SOS 15900 για πρώτη φορά ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον μήνα Απρίλιο 2020 υπήρξε 91%. Οι Περιφέρειες ανά την Ελλάδα όπου καταγράφηκαν οι περισσότερες κλήσεις για το συγκεκριμένο διάστημα ήταν η Αττική με ποσοστό 42% το μήνα Μάρτιο 2020 και 45% για τον Απρίλιο 2020, η Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας περίπου 9% και για τους δύο μήνες αναφοράς και της Κρήτης αντίστοιχά με ποσοστό 4%. Αναφορικά με τον Μάρτιο 2020 το 92% από το σύνολο των κλήσεων αφορούσαν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και 87% αντίστοιχα τον Απρίλιο 2020. Αναφορικά με τη σχέση θύματος-θύτη για τις ωφελούμενες ή τα τρίτα πρόσωπα που κάλεσαν την γραμμή και ανέφεραν περιστατικό βίας,θύτης ήταν ο σύζυγος στο 57% των περιπτώσεων κατά το μήνα Μάρτιο 2020 και 54% τον Απρίλιο 2020. Τα κύρια αιτήματα των κλήσεων και για τους δύο μήνες αναφοράς ήταν η νομική συμβουλευτική με ποσοστό 41% τον Μάρτιο 2020 και 33% τον Απρίλιο 2020. Επιπλέον, η ψυχοκοινωνική στήριξη των επωφελούμενων γυναικών ή τρίτων προσώπων από το εξειδικευμένο προσωπικό της Γραμμής SOS 15900 αναζητήθηκε σε ποσοστό 36% τον Μάρτιο 2020 και 41% τον Απρίλιο 2020.
Το πρώτο νομικά δεσμευτικό διεθνές κείμενο που θέτει κριτήρια για την πρόληψη της έμφυλης βίας, είναι η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2011, τέθηκε σε ισχύ το 2014 και υπογράφηκε από την Ε.Ε. το 2017. Στην Ελλάδα, επικυρώθηκε με νόμο το 2018 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Πολλές νιώθουν ντροπή, δεν τολμούν να αρθρώσουν αυτό που τις βασανίζει
Η Αττική «κρατάει τα σκήπτρα» της κακοποίησης γυναικών, σε σχέση με τις υπόλοιπες περιφέρειες. Ωστόσο, τα περιστατικά που αναφέρονται δεν είναι μόνον αυτά. Πολλές γυναίκες νιώθουν ντροπή και δεν τολμούν να αρθρώσουν αυτό που τις βασανίζει.
«Αυτές οι γυναίκες, υποτιμούν πάρα πολύ το γεγονός. Το υποβαθμίζουν. Λένε ένα χαστούκι ήταν, δεν γίνεται συχνά» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κλινική ψυχολόγος και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Άννα Κανδαράκη. «Από πίσω υπάρχει ένα κομμάτι ενοχής, ότι με κάποιον τρόπο κι εγώ το προκαλώ. Η βαθύτερή τους πεποίθηση, ακόμα και αν δεν λέγεται, είναι ότι σε όλες τις σχέσεις υπάρχει βία», συμπληρώνει η ειδικός που έχει συντελέσει στην θεραπεία κακοποιημένων γυναικών στο Παρίσι.
Τόσο η κλινική εμπειρία, όσο και η βιβλιογραφία, δείχνουν ότι αυτές οι γυναίκες μέχρι να ζητήσουν βοήθεια έχουν υποστεί επανειλειμμένως βία και έχουν φτάσει σε σημείο να φοβηθούν για τη ζωή τους. Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι περισσότερες καταγγελίες γίνονται στην Σουηδία. Όχι γιατί εκεί οι άνθρωποι είναι πιο βίαιοι, αλλά γιατί οι γυναίκες γνωρίζουν καλύτερα τα δικαιώματά τους.
Ένα οριζόντιο πρόβλημα
«Είναι οριζόντιο πρόβλημα» λέει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Γενική Γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Μαρία Συρυγγέλα και συμπληρώνει: «Μπορεί καμιά φορά να νομίζουμε ότι αυτό το πρόβλημα αφορά γυναίκες από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Δεν ισχύει. Δεν έχει ταξικούς περιορισμούς, ούτε μορφωτικούς περιορισμούς».
Τα μέτρα που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία
Διαχρονική είναι η συμβολή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στη μάχη κατά της έμφυλης βίας. Αποκορύφωμα η ανάδειξη του θέματος και η μεγάλη ενίσχυση της ικανότητας απόκρισης του ελληνικού κράτους κατά την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ιδιαίτερα μέσα από τη δράση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων.
Η Ειρ. Αγαθοπούλου, σημερινή αν. τομεάρχισσα Δικαιοσύνης, Αρμόδια για θέματα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων, συνοψίζει σε τέσσερις γραμμές τα βασικά σημεία στα οποία επικεντρώνει όλο αυτό το διάστημα τη δράση της το κόμμα της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης:
- Ενίσχυση του Δικτύου Δομών (Συμβουλευτικά Κέντρα & Ξενώνες Φιλοξενίας) για την Καταπολέμηση της Έμφυλης Βίας και επέκτασή του σε όλη την Ελλάδα
- Μονιμοποίηση των Δομών και ένταξή τους στον τακτικό προϋπολογισμό της Κεντρικής Κυβέρνησης ή των ΟΤΑ
- Πρόληψη από μικρή ηλικία, μέσω ειδικών μαθημάτων στα σχολεία για την ισότητα των φύλων
- Δημιουργία προγραμμάτων θεραπευτικής αντιμετώπισης για τους δράστες ενδοοικογενειακής βίας και σεξουαλικών αδικημάτων, όπως προβλέπει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
«Ήδη έχουν καταγραφεί για φέτος 10 γυναικοκτονίες στην Ελλάδα»
25 Νοέμβρη σήμερα, Διεθνής Ημέρα για την εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών και ήδη έχουν καταγραφεί για φέτος 10 γυναικοκτονίες στην Ελλάδα, τονίζει ακόμα η Ειρ. Αγαθοπούλου. Και η τελευταία, όπως και οι περισσότερες, για «οικογενειακές διαφορές», παρότι «φαινόταν να είναι ένα αγαπημένο ζευγάρι» και «ο δράστης δεν είχε δώσει αφορμές στο παρελθόν».
«Η βία κατά των γυναικών, όμως, δεν είναι μόνο αριθμοί», συμπληρώνει η αναπληρώτρια τομεάρχης Δικαιοσύνης της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία. «Πίσω από τους αριθμούς κρύβονται ανθρώπινες ζωές, ενσώματες υπάρξεις, στα σώματα των οποίων ασκείται κάθε είδους βία, που στην ακραία της μορφή στέλνει στον θάνατο, όπως συνέβη με την Ελένη Τοπαλούδη, με την Susan Eaton, με την ZackieOh και πολλές άλλες», είπε.
«Η σημερινή μέρα μας βρίσκει εν μέσω μιας τεράστιας υγειονομικής, οικονομικής, κοινωνικής κρίσης, η οποία έχει αναδείξει το έμφυλο και ταξικό πρόσημό της παγκοσμίως. Χιλιάδες ανθρώπινες ζωές στα αζήτητα, χιλιάδες γυναίκες και θηλυκότητες κακοποιημένες, βιασμένες, δολοφονημένες, αποκλεισμένες εντός της οικίας τους. Και οι αριθμοί να δηλώνουν ότι η βία κατά των γυναικών και η ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκε κατά 20% τον καιρό της πανδημίας».
«4 στις 10 γυναικοκτονίες έγιναν σε συνθήκες lockdown»
Από τη μεριά του το Τμήμα Φεμινιστικής Πολιτικής και Φύλου του ΣΥΡΙΖΑ υπενθυμίζει σήμερα τις 18 προτάσεις του για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας σε περίοδο καραντίνας λόγω Covid 19 τις οποίες έγκαιρα επεξεργάστηκε και κατέθεσε.
Οι τέσσερεις από τις δέκα γυναικοκτονίες, έγιναν σε συνθήκες lockdown, αναφέρει χαρακτηριστικά, ενώ καθημερινά σε όλο τον πλανήτη, έχουμε, κατά μέσο όρο, 137 δολοφονίες γυναικών.
«Καθώς οι πόρτες των σπιτιών έκλεισαν και άρχισε η απομόνωση λόγω covid-19, τα κρούσματα κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, ιδίως της ενδοοικογενειακής βίας, παρουσίασαν ανησυχητική αύξηση. Τα νούμερα είναι μόνο από όσες γυναίκες μίλησαν.
Η πανδημία της έμφυλης βίας δεν είναι νέα. Ακόμη και πριν την εξάπλωση του covid-19, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, το τελευταίο χρόνο παγκοσμίως, 243 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια κακοποιήθηκαν από τους οικείους συντρόφους τους», συμπληρώνει το Τμήμα στη σημερινή ανακοίνωσή του.
Υπενθυμίζεται πως με αφορμή τη νέα γυναικοκτονία στην Μάνη, παρέμβαση είχε κάνει πρόσφατα και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία και αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξης Τσίπρας.
SiteDesign