Όλα στον “αέρα” για τον προϋπολογισμό του 2021 – Αργούν οι κοινοτικοί πόροι, σανίδα σωτηρίας το μαξιλάρι των 37 δισ.

Από μία κλωστή κρέμεται η οικονομία της χώρας, καθώς το στοίχημα της ανάκαμψης το επόμενο έτος συνδέεται άμεσα με τις εξελίξεις περί την πανδημία –γι’ αυτό και η είδηση για το εμβόλιο ήταν το σημαντικότερο νέο που άκουσε εδώ και καιρό το οικονομικό επιτελείο. Εν τω μεταξύ, και ανάλογα με τις εξελίξεις με τον Covid-19, το «μαξιλάρι» αναμένεται να αξιοποιηθεί τα μάλα από τις αρχές του 2021: η κυβέρνηση έχει πάρει την απόφαση να χρηματοδοτήσει κατ’ αρχήν εκείνη τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις που σχετίζονται με το Κοινοτικό Ταμείο Ανάκαμψης.

Του Νίκου Παπαδημητρίου

Η αίσθηση αβεβαιότητας για το τρέχον αλλά και το επόμενο διάστημα επιβεβαιώθηκε από μια αποστροφή του Θεόδωρου Σκυλακάκη, όταν σε συνέντευξή του στο «Θέμα FM» και τους Μπ. Κούτρα – Ν. Φελέκη την περασμένη Τετάρτη, είπε:

• «Από την ώρα που ξέρουμε το σημείο εξόδου» (από την υγειονομική κρίση) -σ.σ. που δεν το ξέρουμε όμως- «θα μπορώ να σας πω με ασφάλεια ότι τα οικονομικά του κράτους θα αντέξουν».

Και πρόσθεσε το «αλλά»:

• «φτάνει να δείξουμε στοιχειώδη αυτοσυγκράτηση και σωφροσύνη τους επόμενους μήνες» -ένα μήνυμα με πολλούς αποδέκτες, στην κοινωνία, την αξιωματική αντιπολίτευση που ζητά άμεση, αποφασιστική στήριξη των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας, ίσως δε, και στην ίδια την κυβέρνηση. «Περπατάμε σε τεντωμένο σχοινί», παραδέχθηκε εξάλλου ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, ανάμεσα στις έκτακτες ανάγκες της πανδημίας και την υποχρέωση να μην επανέλθουμε στις περιπέτειες της περασμένης δεκαετίας, συμπλήρωσε.

Υπάρχει άλλωστε σειρά δεδομένων που έχει κάνει το οικονομικό επιτελείο να έχει χάσει τον ύπνο του:

• η προσδοκία για ανάκαμψη τύπου “V” έχει εγκαταλειφθεί οριστικά, με τις τελευταίες πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών να κάνουν λόγο για ύφεση κοντά στο 10% (ή λίγο πιο πάνω) και την, κατ’ εκτίμηση, ανάπτυξη του 2021 στο 5%, άρα στο μισό των φετινών απωλειών…

Εν τω μεταξύ ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους -η σχετική συζήτηση έχει προσδιοριστεί για την επόμενη εβδομάδα- έχει θέσει ένα βασικό όρο για την υλοποίησή του:

• τα έσοδα από τον τουρισμό, που το υπουργείο Οικονομικών έχει υπολογίσει στο 60% των αντίστοιχων εσόδων του 2019 –εκτίμηση που είναι ασφαλώς άμεσα συνδεδεμένη με τον παγκόσμιο «πόλεμο» κατά της πανδημίας και τις εξελίξεις για το εμβόλιο.

Ο στόχος δείχνει μετριοπαθής, δεν παύει όμως να είναι ακόμη στον «αέρα».

Βραχνάς για το οικονομικό επιτελείο και το δημόσιο χρέος που θα είναι γύρω στο 205% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της οδού Νίκης, κι ενώ στα… σκαριά είναι ο επόμενος καυγάς με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και την Έφη Αχτσιόγλου για το πραγματικό ΑΕΠ της χώρας: επικαλούμενος αναθεωρήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο Θ. Σκυλακάκης υποστηρίζει ότι το ΑΕΠ του 2019 είναι περίπου 4 δισ. πιο κάτω, όπως και εκείνο του 2018 σχεδόν 5 δισ. χαμηλότερα, θυμίζοντας έτσι τις προ δεκαετίας έριδες για το έλλειμμα, τότε όμως μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.

Την ίδια ώρα, μάλιστα, το 2021 ξεκινά με κάποιες σημαντικές εκκρεμότητες:

• όπως ότι κάποιες φορολογικές υποχρεώσεις έχουν μετατεθεί για το 2022 -άρα δεν περιμένει κάτι από αυτές η κυβέρνηση-
• ενώ υπάρχουν και οι δεσμεύσεις από τον πρωθυπουργό για μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, θετικά μέτρα που χρειάζονται πόρους όμως για να καλυφθεί το κενό που θα αφήσουν.

Εν τω μεταξύ διαπιστώνοντας τις καθυστερήσεις που εμφανίζει η υλοποίηση του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης -καθυστερήσεις όχι άσχετες ενδεχομένως με το νέο φονικό κύμα του κοροναϊού στην Ευρώπη και τη μελλοντική αβεβαιότητα- η ελληνική κυβέρνηση έχει πάρει την απόφαση να χρηματοδοτήσει το πρώτο διάστημα από δικούς της πόρους (και το «μαξιλάρι» που άφησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ προφανώς) τις δράσεις που θα χρηματοδοτήσουν οι Βρυξέλλες.

Με άλλα λόγια η οδός Νίκης θα βάλει τα λεφτά και στη συνέχεια θα τα πάρει πίσω από το Ταμείο Ανάκαμψης. Θα το κάνει βέβαια από τη στιγμή που θα είναι βέβαιη ότι θα εγκριθούν οι σχετικές χρηματοδοτήσεις…

Οι ρυθμοί υλοποίησης του τεράστιου Κοινοτικού project αλλά και τα ποσά που θα έλθουν από το κοινό ταμείο είναι, το λιγότερο, απογοητευτικά για την επόμενη χρονιά, κλίμα που δεν μπορεί να σηκώσουν μάλλον η ελληνική κοινωνία αλλά και το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Μετά από αλλεπάλληλες παρατάσεις -με ευθύνη των Βρυξελλών;- την άλλη εβδομάδα θα σταλεί το προσχέδιο των ελληνικών προτάσεων για χρηματοδότηση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων και στις αρχές του επόμενου έτους, το τελικό σχέδιο. Θα ακολουθήσει μια μακρόσυρτη διαβούλευση στην Κομισιόν και τους άλλους ευρωπαϊκούς θεσμούς διάρκειας τριών μηνών το λιγότερο…

Συμπέρασμα;

• Τα πρώτα χρήματα δεν θα πρέπει να τα περιμένει η Αθήνα -και δεν τα περιμένει- πριν τον ερχόμενο Ιούνιο, αλλά και αυτά που θα πάρει, θα είναι… σταγόνα στον ωκεανό των υποχρεώσεων και οικονομικών ανοιγμάτων.

Η πρώτη προκαταβολή του Ιουνίου -σύμφωνα με όσα είπε ο αν. υπουργός Οικονομικών, σε άλλη συνέντευξή του, στην ΕΡΤ συγκεκριμένα- δύσκολα θα ξεπεράσει τα 2 δισ. Συγκεκριμένα, το οικονομικό επιτελείο την προσδιορίζει στο 1,6 ως 1,7 δισ., ενώ θα υπάρχει πρόβλεψη άλλων 2 δισ. για ικανοποίηση άμεσων αναγκών, ταυτοχρόνως ως τα μέσα του 2021 θα περιμένουμε άλλο 1 – 1,3 δισ. δάνεια.

Παρενθετικώς πρέπει να διευκρινισθεί για άλλη μια φορά ότι τα χρήματα αυτά θα βοηθήσουν έμμεσα τους πληττόμενους πολίτες, με μεροκάματα δηλαδή π.χ. σε αντιπλημμυρικά και αρδευτικά έργα που θα καλύψουν μεγάλο μέρος του «πράσινου» κομματιού του Ταμείου Ανάκαμψης (ο άλλος μεγάλος πυλώνας είναι η ψηφιοποίηση, επί παραδείγματι όλων των λειτουργιών του κράτους, η ψηφιακή κάρτα εργασίας κ.α.).

Διαπιστώνοντας συνεπώς η κυβέρνηση ότι η Κοινοτική βοήθεια έρχεται πολύ αργά και πολύ λίγο, προχώρησε στην εκπόνηση του Plan B:

• «θα χρηματοδοτήσουμε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις από τις αρχές του έτους, όταν βεβαιωθούμε ότι αυτές θα χρηματοδοτηθούν», αποκάλυψε ο Θ. Σκυλακάκης. Με πηγές χρηματοδότησης, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», προφανώς και το «μαξιλάρι» (το τελευταίο δεν το λέει…).

Αυτό είναι το κυβερνητικό σχέδιο για την ανάκαμψη -μακριά από μας υπεραισιόδοξοι όροι του τύπου, «επενδυτική άνοιξη»- που σε συνδυασμό με την ανακούφιση και αισιοδοξία που θα φέρουν το εμβόλιο και η τιθάσευση του ιού, μπορεί να αλλάξει άρδην, όπως υπολογίζουν στο Μ. Μαξίμου, το κλίμα στην κοινωνία, το πολιτικό κλίμα…