Κουρμούσης στο Libre: Οι Έλληνες χρωστούν σε τράπεζες-δημόσιο 234 δισ. ευρώ! Τα “εργαλεία” πριν και μετά την πτώχευση

Και μόνο ο αριθμός τρομάζει. Στα 234 δισεκατομμύρια ευρώ ανέρχεται το ιδιωτικό χρέος τα τελευταία δέκα χρόνια, ως εκ τούτου έχει φθάσει η ώρα για λύσεις. Για τις λύσεις αυτές το libre μιλά με τον ειδικό γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Φώτη Κουρμούση.

Συνέντευξη στον Νίκο Παπαδημητρίου

Ειδικότερα, ο Φ. Κουρμούσης ανοίγει τα χαρτιά του στο libre.gr. για τα χαρακτηριστικά του νόμου που θα ψηφιστεί μέσα στις επόμενες εβδομάδες και το οποίο από 1^ης Ιανουαρίου 2021 θα καθορίσει το νέο πλαίσιο για τα ιδιωτικά χρέη. Μιλάμε όμως και για το τρέχον πρόγραμμα «Γέφυρα» και αν θα επεκταθεί χρονικά.

Ο συνομιλητής μας κάνει εξάλλου ειδική μνεία στο θέμα της πρώτης κατοικίας και των πλειστηριασμών, ενώ δίνει πρακτικές συμβουλές στους οφειλέτες, ζητώντας να μην ενεργούν την τελευταία στιγμή.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του ειδικού γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Φώτη Κουρμούση στο libre.gr.:

-Ποια είναι η πορεία του ιδιωτικού χρέους εν γένει, τα τελευταία χρόνια, αλλά και ποια, ειδικότερα, η πορεία των κόκκινων… κορονοδανείων;

Το ιδιωτικό χρέος τα τελευταία δέκα χρόνια έφθασε περίπου τα 234 δισ. ευρώ, που περιλαμβάνει τα κόκκινα δάνεια και τα χρέη προς το Δημόσιο, εφορία και ασφαλιστικά ταμεία. Αυτή τη στιγμή λόγω κοροναϊού, το χρέος έχει «παγώσει», δηλαδή βρίσκεται σε μια αναστολή διότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις δεν καλούνται να πληρώσουν από το Δημόσιο και τις τράπεζες, έχουν δηλαδή αναστολή πληρωμών. Κάποια στιγμή, όμως, αυτή η αναστολή θα τελειώσει, ενδεχομένως το 2021, οπότε σύμφωνα με τις διεθνείς εκτιμήσεις το ιδιωτικό χρέος θα αυξηθεί και πάλι διότι κάποιοι δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους λόγω των νέων οικονομικών δεδομένων που θα έχει φέρει η πανδημία του κοροναϊού.

–Πολλοί λένε ότι το χρέος παραμένει η αχίλλειος πτέρνα της ελληνικής οικονομίας, με την ταυτόχρονη εκτίμηση ότι θα είναι ο λόγος για περιοριστικά μέτρα στο μέλλον. Συμμερίζεστε αυτήν την εκτίμηση;

Σίγουρα το ιδιωτικό χρέος είναι ένα μεγάλο πρόβλημα στην οικονομία με την έννοια ότι οι πολίτες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τον τραπεζικό δανεισμό διότι δεν τους το επιτρέπει η υπερχρέωση, οι τράπεζες επειδή έχουν κόκκινα δάνεια δεν μπορούν να δώσουν νέα δάνεια. Είναι ένα πρόβλημα με πολλά επίπεδα, οικονομικό αλλά και κοινωνικό. Ως εκ τούτου απαιτείται να δοθεί μια λύση σε αυτό το πρόβλημα και χρειάζεται να έχουν όλοι τη δυνατότητα να ρυθμίσουν τα χρέη τους και να πληρώσουν αυτό που πραγματικά μπορούν.

-Να δούμε και τις λύσεις; Ακούσαμε τον πρωθυπουργό να προχωρά σε σχετική εξαγγελία για το πρόγραμμα «Γέφυρα» από τη Θεσσαλονίκη. Θα επεκταθεί, λοιπόν, και  αν ναι, ως πού θα φθάνει χρονικά;

Δεν είναι τώρα η ώρα για μια τέτοια συζήτηση, αυτό θα γίνει στο μέλλον αν απαιτηθεί λόγω των νέων συνθηκών. Αυτή τη στιγμή με τα δεδομένα που έχουμε σήμερα τρέχει το πρόγραμμα και λήγει στο τέλος Σεπτεμβρίου. Οπότε πρέπει όλοι όσοι είναι δικαιούχοι και δυνητικά ωφελούμενοι, να τρέξουν άμεσα να συμπληρώσουν την αίτησή τους. Η διαδικασία είναι πολύ απλή, διαρκεί δύο λεπτά. Μπορούν είτε μόνοι τους είτε μέσω κάποιου δικηγόρου ή λογιστή να τους κάνει την αίτηση.

–Άρα, μπορεί και να μην υπάρξει επέκταση, κύριε Κουρμούση;

Αν υποχωρήσει η πανδημία του κοροναϊού, ενδεχομένως να μην χρειαστεί. Αν συνεχιστεί το πρόβλημα, τότε προφανώς και θα υπάρξουν τα μέτρα που χρειάζονται για να βοηθήσουν τους πολίτες να ανταπεξέλθουν στη δυσκολία.

–Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, διεθνώς κι εδώ, δείχνουν ότι θα συνεχισθεί ο κοροναϊός, οπότε καλούμαστε να προσαρμοστούμε σε αυτό… Κι από το 2021 πρόγραμμα Δεύτερης Ευκαιρίας; Με ποια χαρακτηριστικά;

Μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα ψηφιστεί ένας νέος νόμος με τίτλο, «Κώδικας Διευθέτησης Οφειλών και Παροχή Δεύτερης Ευκαιρίας». Θα καταργήσει όλους τους υπόλοιπους νόμους που είχαμε στο παρελθόν σχετικά με τη ρύθμιση οφειλών και από 1^ης Ιανουαρίου θα υπάρχει ένα πλαίσιο μέσω του οποίου θα μπορούν πολίτες και επιχειρήσεις να ρυθμίζουν όλα τα χρέη τους σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα. Και να αποπληρώσουν αυτά τα χρέη τους σε διάστημα έως 20 ετών (240 δόσεις). Αν δεν μπορεί κάποιος να ανταπεξέλθει ούτε σε αυτή τη ρύθμιση, σημαίνει ότι το χρέος είναι μη βιώσιμο, ουσιαστικά έχει πτωχεύσει, δεν μπορεί, με τα εισοδήματα που έχει, να ανταποκριθεί στην εξυπηρέτηση αυτού του χρέους. Τότε ο νόμος προβλέπει ότι επέρχεται η πτώχευση του οφειλέτη και γίνεται πλήρης διαγραφή όλων των οφειλών ώστε να μπορεί να κάνει μια νέα αρχή. Και, έτσι, να μην μεταφερθούν τα χρέη στις επόμενες γενιές, να μην ταλαιπωρούν τον ίδιο, τα παιδιά, τα εγγόνια…

-Έχετε υπολογίσει πόσοι άνθρωποι τελούν υπό πτώχευση και σε τι ύψος ανέρχεται αυτό το χρέος;

Δυστυχώς στη χώρα μας δεν υπάρχει καταγραφή των χρεών ανά οφειλέτη έτσι ώστε να μπορώ να σας δώσω κάποιον αριθμό. Σίγουρα όμως αφορά χιλιάδες ανθρώπων που έχουν πρόβλημα με τα χρέη τους. Πόσοι από αυτούς μπορούν να ανταπεξέλθουν ή όχι, είναι κάτι που ο καθένας πρέπει να εξετάσει, σύμφωνα με τα οικονομικά του δεδομένα. Δεν υπάρχει μία λύση για όλους, ανάλογα με τα εισοδήματα και την περιουσία κάθε οικογένειας θα πρέπει να εξετασθεί ποια είναι η κατάλληλη λύση – ρύθμιση των οφειλών.

–Η μαύρη τρύπα από αυτούς που έχουν πτωχεύσει ή θα πτωχεύσουν, πώς θα καλυφθεί αυτή κύριε Κουρμούση;

Αυτοί που έχουν πτωχεύσει ή θα πτωχεύσουν, ουσιαστικά ενδέχεται κι από τώρα να έχουν πτωχεύσει άτυπα, δηλαδή έχει ήδη επέλθει η στάση πληρωμών, αδυνατούν να πληρώσουν εφόσον πραγματικά έχουν οικονομική ζημιά. Υπάρχει ήδη το χρέος στην οικονομία και την κοινωνία, και εν πάση περιπτώσει με το νέο νόμο αυτό το χρέος θα σβηστεί. Δεν θα έχουμε δηλαδή ένα πλασματικό χρέος που κάποιος θα διεκδικεί από κάποιον κάτι που δεν πρόκειται ποτέ να πληρωθεί. Να προσαρμοσθούν όλοι σε αυτό που πραγματικά ισχύει, αν μπορεί να εξυπηρετηθεί το χρέος ή όχι.  

-Πώς θα στηριχθεί αυτός που πραγματικά έχει ανάγκη και πώς τον ξεχωρίζετε από το στρατηγικό κακοπληρωτή;

Υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας έτσι ώστε να αποτρέπονται οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, όπως: η άρση απορρήτου, ο έλεγχος και οι αυτόματες διασταυρώσεις από ηλεκτρονικά συστήματα, ο έλεγχος των πιστωτών, δημόσιων και ιδιωτών, στην Ελλάδα και το εξωτερικό και πολλά άλλα μέτρα, τα οποία εντοπίζουν το στρατηγικό κακοπληρωτή. Δεν του δίνουν καμία διευκόλυνση και τον στέλνουν στο ταμείο για να πληρώσει τα χρέη του. Αντίστροφα, τώρα, αυτοί που πραγματικά είναι ευάλωτοι…

–Και δη αυτοί που έχουν πρώτη κατοικία…

Προφανώς. Αυτοί που είναι ευάλωτοι και έχουν πρώτη κατοικία που απειλείται, ο νέος νόμος έχει δύο πρόνοιες: η μία είναι στο στάδιο της ρύθμισης των οφειλών, στην πλατφόρμα, εφόσον έχει και δάνεια στην πρώτη κατοικία, τότε το κράτος επιδοτεί τα δάνεια αυτά με σκοπό να υποστηρίξει τον πολίτη να διασώσει το σπίτι του. Τώρα, αν κάποιος δεν μπορεί να εξυπηρετήσει καμία ρύθμιση και πτωχεύσει, για να μην βρεθεί αντιμέτωπος με έναν πλειστηριασμό και μια έξωση, αντ’ αυτού ο νόμος προβλέπει ρητά ότι ένας ιδιωτικός φορέας που θα ιδρυθεί, θα αγοράσει το σπίτι, με σκοπό να το δώσει πίσω στον πολίτη. Δηλαδή του το εκμισθώνει για 12 χρόνια και στη συνέχεια μπορεί ο πολίτης να το ξαναγοράσει όταν ανακάμψει οικονομικά. Έτσι, αποτρέπεται η έξωση και το κράτος δίνει στον πολίτη κάθε μήνα ένα επίδομα ενοικίου για να μπορέσει να καλύψει το ενοίκιο.

-Ανησυχείτε μήπως όλα τα παραπάνω εργαλεία καταστούν ανενεργά, ανεπαρκή από τη βαθιά, πρωτοφανή ύφεση στην οποία έχει εισέλθει η χώρα; Και πόσο περιμένετε να επηρεαστεί περαιτέρω από αυτήν το ιδιωτικό χρέος;

Προφανώς η ύφεση που προκαλείται λόγω του κοροναϊού, θα δυσκολέψει τους πολίτες να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Γι’ αυτό λοιπόν τα νέα εργαλεία θα δώσουν τη δυνατότητα στον πολίτη να έχει μια ρύθμιση, μακροπρόθεσμη ρύθμιση που θα φθάσει τα 20 χρόνια, έτσι ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στη βάση των εισοδημάτων που θα έχει μετά τον κοροναϊό.

-Λαμβάνοντας δηλαδή υπόψη και την ύφεση;

Λαμβάνονται υπόψη τα πραγματικά εισοδήματα που θα έχει τη στιγμή που θα γίνει η αίτηση ρύθμισης.

-Δεν ξέρω αν θέλετε να προσθέσετε κάτι κλείνοντας…

Σημαντικό κομμάτι του νέου νόμου είναι η πρόληψη. Δηλαδή συστήνεται ένας μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί πολλές φορές έρχονται σε μας οφειλέτες πραγματικά την τελευταία στιγμή, δηλαδή μερικές μέρες πριν φθάσουν στον πλειστηριασμό. Τότε, όμως, έχουν χάσει ήδη όλα τους τα δικαιώματα, υπάρχει πολύ μικρό περιθώριο ενεργειών. Ενώ αν κάποιος κάνει κάτι πολύ έγκαιρα, δηλαδή στην αρχή του προβλήματος, τότε έχει πολλές δυνατότητες να αποφύγει τραυματικές συνέπειες. Οπότε, η συμβουλή μου είναι, όποιος έχει ζήτημα με τα χρέη, το συντομότερο δυνατό να προβεί σε κάποια ενέργεια. Κι αν δεν ξέρει τι να κάνει, ας έλθει στα γραφεία μας -έχουμε 50 γραφεία σε όλη την Ελλάδα- μπορεί να κλείσει ένα ραντεβού και να έλθει ή να κάνουμε τηλεφωνικό ραντεβού λόγω του κοροναϊού, έτσι ώστε να του δώσουμε κάποιες συμβουλές. Ή, να απευθυνθεί σε κάποιον εξειδικευμένο συνεργάτη, το λογιστή ή το δικηγόρο του, έτσι ώστε να τον συμβουλέψουν για να προβεί στις ενέργειες και να καταφέρει να διασώσει την περιουσία του.