Δύο στρατόπεδα στην κυβέρνηση για την Αγία Σοφία

Η Αγία Σοφία είναι μόνον η αρχή. Ακολουθεί το Αιγαίο, η συνεκμετάλλευση κ.ο.κ. Μόνο που με την πιο πάνω φράση δεν περιγράφουμε την αυξανόμενη, ούτως ή άλλως, τουρκική προκλητικότητα, αλλά τα ζητήματα γύρω από τα οποία συγκρούονται δύο βασικές σχολές εντός της Νέας Δημοκρατίας.

Ίσως να μην το ανέμενε κανείς, αλλά η μετατροπή χρήσης της Αγίας Σοφίας δεν προκάλεσε κόντρα μόνο συμπολίτευσης και αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά και -συγκεκαλυμμένη- ρήξη στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Με βασική διαφωνία αν θίγεται περισσότερο η οικουμένη ή ο ελληνισμός, αν το πρόβλημα με την Τουρκία είναι περισσότερο διμερές, ευρωπαϊκό ή διεθνές.

Τα… μαχαίρια άρχισαν να ακονίζονται από το πρωινό της Κυριακής και την εκπομπή του Γιώργου Αυτιά στο Σκάι, εκεί όπου δύο κορυφαίοι υπουργοί της κυβέρνησης …κατάφεραν με διαφορά λίγων λεπτών της ώρας να εκφράσουν εκ διαμέτρου διαφορετικές απόψεις. (βλ. και την προηγούμενη ανάλυση του Σερ. Κοτρώτσου, «Αγία Σοφία: Το θέμα δεν είναι ΓΙΑΤΙ το έκανε ο Ερντογάν αλλά ΓΙΑΤΙ ΜΠΟΡΕΣΕ να το κάνει…»).

Ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός, Νίκος Δένδιας βγήκε τηλεφωνικά στην εκπομπή μία ώρα μετά τη συνέντευξη που είχε δώσει στην εκπομπή ο Άδωνις Γεωργιάδης, προφανώς για να τον… διορθώσει. Ο υπουργός Εξωτερικών και άτυπος επικεφαλής μιας ολόκληρης ομάδας «γαλάζιων» βουλευτών υπογράμμισε, έχοντας γνώση και των διεθνών ισορροπιών, έναν «κίνδυνο τον οποίο πρέπει να αποφύγουμε», όπως έλεγε. «Ο κίνδυνος είναι να θεωρήσουμε ότι το ζήτημα της Αγίας Σοφίας είναι ζήτημα ελληνοτουρκικό».

Στον αντίποδα, ο και αντιπρόεδρος της ΝΔ, μίλησε στο θυμικό μεγάλης μερίδας ψηφοφόρων της παράταξης, και υποστήριξε πως «ασφαλώς είναι διεθνές θέμα, αλλά είναι και ελληνοτουρκικό θέμα». Και είναι τέτοιο, «όχι μόνο για την Αγία Σοφία αυτή καθαυτή μόνον, αλλά για το τι δηλώνει για τις προθέσεις του Ερντογάν για το μέλλον».

Το εντυπωσιακό είναι ότι αντί να σβήσει η φωτιά εν τη γενέσει της, συνεχίσθηκε και χθες, αφού έριξε λάδι σε αυτήν ο ιδεολογικός ηγέτης του πιο σκληρού κομματιού της ΝΔ: ο Μάκης Βορίδης, μετά την πρότασή του για το σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη, σε δεύτερο χρόνο -στον Real FM- επιχειρηματολόγησε, εμμέσως πλην σαφώς, γιατί η διένεξη είναι κατεξοχήν ελληνοτουρκική.

Αφού απένειμε τα εύσημα στην ελληνική εξωτερική πολιτική για την πίεση που ασκεί σε όλα τα διεθνή fora, εν τούτοις, συνέχισε, «τα εθνικά κράτη παραμένουν το κέντρο της διεθνούς πολιτικής». Έφερε δε, στο σημείο αυτό το παράδειγμα της Γερμανίας που έχει τις δικές της προτεραιότητες σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Τουρκία. Και, εν κατακλείδι, «οι διεθνείς οργανισμοί αποτελούνται από κράτη μέλη», τόνισε μη αφήνοντας αμφιβολίες για το νόημα της παρέμβασής του.

Η διένεξη έφθασε μέχρι τις πόρτες του Μεγάρου Μαξίμου, το οποίο, για δικούς του λόγους, δεν είχε δίλημμα ποιον να καλύψει και ποιον να αδειάσει. Ερωτηθείς, έτσι, στο briefing, ο Στέλιος Πέτσας για την παρέμβαση Βορίδη, δήλωσε χωρίς περιστροφές: «Το ζήτημα της Αγιά Σοφιάς, όπως είπα και στην εισαγωγική μου τοποθέτηση, δεν είναι διμερές. Δεν είναι θέμα ελληνοτουρκικό. Είναι θέμα παγκόσμιο. Και εμείς εργαζόμαστε, αυτή τη στιγμή, όχι σε επίπεδο αντιποίνων, αλλά σε επίπεδο οικουμενικής καταδίκης της τουρκικής προκλητικότητας».

Όπως αποκαλύπτει μάλιστα η στήλη «Θεωρείο» της «Καθημερινής» σήμερα, είχε προηγηθεί την Παρασκευή τηλεφώνημα του υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη προς τους υπουργούς, που τους ζητούσε να αποφύγουν τις δημόσιες τοποθετήσεις για το θέμα έως ότου τοποθετηθεί ο πρωθυπουργός (πράγμα που έγινε το βράδυ της Παρασκευής). Με διττό στόχο, αφενός να τηρηθεί η θεσμική τάξη, αφετέρου να ακολουθηθεί η γραμμή του πρωθυπουργού.

Τι, όμως, δήλωνε την Παρασκευή ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Ότι, μεταξύ άλλων, η απόφαση του Προέδρου Ερντογάν «προσβάλλει τον οικουμενικό χαρακτήρα της (σ.σ. της Αγίας Σοφίας). Πρόκειται για επιλογή που προσβάλλει επίσης όλους όσοι αναγνωρίζουν το μνημείο ως κτήμα του παγκόσμιου πολιτισμού. Και, βεβαίως, επηρεάζει όχι μόνο τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα. Αλλά και τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Unesco και την παγκόσμια κοινότητα συνολικά».

Από τη δήλωση του πρωθυπουργού γίνεται σαφές ότι το βάρος πέφτει στο οικουμενικό και όχι στο ελληνο-χριστιανικό, ότι η διένεξη με την Άγκυρα αντιμετωπίζεται από το Μέγαρο Μαξίμου πρωτίστως ως διεθνής.

Δήλωση που προφανώς άφησε ανικανοποίητους τους κ.κ. Γεωργιάδη και Βορίδη…

Λέτε να καταφέρει ο Ερντογάν να διχάσει τη Νέα Δημοκρατία;

Νίκος Παπαδημητρίου